Dù là quốc gia có hệ thống sông ngòi dày đặc với tổng dòng chảy nước mặt hằng năm từ 830 đến 840 tỷ m3, tuy nhiên những năm gần đây, nhiều lúc, nhiều nơi trên khắp đất nước Việt Nam, hàng chục khúc sông vẫn cạn trơ đáy; người dân còn thiếu cả nước phục vụ các nhu cầu tối thiểu.
Vì thế, nhiệm vụ mà Chính phủ đặt ra đối với các bộ, ngành liên quan và Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố là cần phải tổng kiểm kê tài nguyên nước, để thống nhất quản lý, bảo vệ và khai thác theo quy hoạch, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, đúng quy định pháp luật.
Công bố chỉ tiêu kiểm kê lần đầu
Theo Đề án “Tổng Kiểm kê Tài nguyên Nước Quốc gia, giai đoạn đến 2025” vừa được Chính phủ ban hành vào ngày 4/8, tài nguyên nước là tài sản công thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý phải được kiểm kê, thống kê về hiện vật, ghi nhận thông tin phù hợp với tính chất, đặc điểm của tài sản; được quản lý, bảo vệ và khai thác theo quy hoạch.
Vì thế, mục tiêu chung của Đề án là công bố được các chỉ tiêu kiểm kê tài nguyên nước (lần đầu) trên các lưu vực sông liên tỉnh và trên phạm vi cả nước trên cơ sở các thông tin, số liệu kiểm kê được thực hiện chính xác, đồng bộ, đúng thời gian.
Các số liệu kiểm kê về tài nguyên nước, khai thác sử dụng nước, xả nước thải vào nguồn nước được xác định là số liệu quan trọng phục vụ cho công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước, quy hoạch, điều hòa, phân bổ tài nguyên nước.
Kết quả kiểm kê tài nguyên nước trên được kỳ vọng sẽ làm cơ sở để hoàn thiện chính sách, pháp luật về tài nguyên nước và lập, điều chỉnh chiến lược, quy hoạch, kế hoạch khai thác sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước; hướng tới việc đảm bảo an ninh tài nguyên nước, phát triển kinh tế-xã hội và chuyển đổi số quốc gia, cung cấp dịch vụ công trực tuyến trong lĩnh vực tài nguyên nước.
[Ủy ban Kinh tế của Quốc hội: Còn nhiều hồ, đập không bảo đảm an toàn]
Do vậy, Đề án đặt ra mục tiêu cụ thể là phải xác định được các chỉ tiêu kiểm kê lần đầu về tài nguyên nước, khai thác, sử dụng nước và xả nước thải vào nguồn nước, gồm: Số lượng nguồn nước mặt (số lượng các sông, suối, kênh, rạch...); số lượng nguồn nước dưới đất (số lượng các tầng chứa nước); lượng nước mặt (tổng lượng dòng chảy; lượng nước mặt chảy vào, ra khỏi biên giới quốc gia; tổng lượng nước chuyển giữa các lưu vực sông và tổng dung tích các hồ chứa…
Nhiều nơi ở miền Tây, người dân phải đào ao trữ nước ngọt để ứng phó với hạn, mặn. (Nguồn: TTXVN) Cùng với số lượng nước mặt, tổng lượng dòng chảy, Đề án cũng đặt mục tiêu xác định được nguồn nước mưa (tổng lượng mưa); chất lượng nước mặt; lượng nước dưới đất (trữ lượng tiềm năng; trữ lượng có thể khai thác); chất lượng nước dưới đất; khai thác, sử dụng nước mặt (danh mục các công trình khai thác, sử dụng; mục đích, lượng nước khai thác); xả nước thải vào nguồn nước (các công trình xả nước thải; lưu lượng xả vào nguồn nước; loại hình nước thải)…
Xây dựng phần mềm quản lý thống nhất
Để đạt được các mục tiêu nêu trên, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương thực hiện xây dựng nội dung, dự toán và kế hoạch chi tiết để thực hiện kiểm kê tài nguyên nước trên phạm vi cả nước, bảo đảm khả thi, hiệu quả, đồng bộ và tránh lãng phí nguồn lực; thu thập, kế thừa các thông tin, số liệu liên quan đến chỉ tiêu kiểm kê, điều tra cơ bản từ các giai đoạn trước và trong kỳ kiểm kê.
Cụ thể, đối với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Thủ tướng giao bộ này chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành có liên quan và các địa phương xây dựng, phê duyệt nội dung, kế hoạch chi tiết để thực hiện Đề án trên phạm vi cả nước; xây dựng phần mềm quản lý, cập nhật, khai thác dữ liệu kiểm kê; chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện kiểm kê đảm bảo phù hợp với các mục tiêu, nội dung, nhiệm vụ của Đề án.
Cùng với đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt chi tiết nội dung, dự toán kinh phí trong phạm vi bồ này thực hiện phù hợp với nội dung, nhiệm vụ của Đề án; thống nhất với Bộ Tài chính cân đối, bố trí kinh phí để thực hiện và tổ chức thực hiện việc kiểm kê đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả, đúng quy định của pháp luật.
Các Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công thương, Xây dựng, Giao thông Vận tải, Khoa học và Công nghệ, Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) và các bộ, cơ quan liên quan trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các địa phương tổ chức thực hiện kiểm kê tài nguyên nước, thẩm định kết quả thực hiện Đề án.
Với các địa phương, Thủ tướng yêu cầu Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phối hợp với các bộ, ngành có liên quan triển khai xây dựng kế hoạch kiểm kê ở địa phương; tổ chức kiểm kê chỉ tiêu đối với nguồn nước mặt nội tỉnh; cập nhật kết quả kiểm kê vào phần mềm quản lý, khai thác dữ liệu kiểm kê tài nguyên nước do Bộ Tài nguyên và Môi trường cung cấp./.
