Trong khuôn khổ chương trình Lễ đón nhận Bằng của UNESCO ghi danh "Nghệ thuật Xòe Thái" là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và khai mạc Lễ hội Văn hóa, Du lịch Mường Lò, khám phá Danh thắng Quốc gia đặc biệt ruộng bậc thang Mù Cang Chải năm 2022, ngày 25/9, tại thôn Pom Ban, xã Tú Lệ, huyện Văn Chấn đã tổ chức Lễ hội cốm thu hút đông đảo nhân dân trong xã và du khách tham gia.
Lễ hội cốm là thể hiện của cư dân về lòng biết ơn tổ tiên, trời đất đã phù hộ cho nhân dân được mùa màng bội thu, cuộc sống sung túc, đầy đủ. Hàng năm, vào tháng 8 Âm lịch, bà con trong các bản làng người Thái, xã Tú Lệ lại tổ chức lễ "Mừng cơm mới.”
Với lòng thành kính với tổ tiên, các thôn bản đều chuẩn bị lễ vật để làm lễ cúng "Mừng cơm mới.” Riêng màn cúng chính do thầy mo phụ trách để xin các bậc thần linh, tổ tiên phù hộ và cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, bà con trong bản khỏe mạnh, sung túc, sống vui vẻ, chan hòa.
Sau lễ cúng mừng cơm mới là phần hội; trong đó phần chính là hội thi giã cốm. Hội thi giã cốm tại Lễ hội năm nay có các đội thi đến từ 9 thôn bản của xã Tú Lệ. Ngay từ sáng sớm, các cô gái và chàng trai của mỗi đội thi đã ra đồng gặt những bông lúa còn đẫm sương đêm mang về làm cốm. Sau khi chọn lúa, suốt hạt, mỗi đội có 4 thí sinh tham gia phần thi giã cốm thơm, dẻo ngon, màu sắc đẹp và thi gói cốm.
Dưới bàn tay khéo léo, phối hợp nhịp nhàng của các cô gái, chàng trai các khâu chọn lúa, rang thóc, đến giã cốm đều được thể hiện thuần thục, thu hút đông đảo du khách thập phương tham quan.
[Phát vé miễn phí lễ đón bằng UNESCO ghi danh nghệ thuật xòe Thái]
Xã Tú Lệ, huyện Văn Chấn từ lâu đã nổi tiếng với đặc sản gạo nếp Tan (Khẩu Tan chạu), thứ lương thực quý hiếm mà chỉ đất Tú Lệ mới trồng được. Với cánh đồng rộng trên 120 ha, vào vụ mùa, hầu hết các diện tích ruộng được nhân dân gieo trồng nếp Tan, hàng năm cho sản lượng trên 100 tấn. Từ "Khẩu Tan chạu," đồng bào các dân tộc Tú Lệ còn chế biến ra hàng loạt các món ăn khác như xôi nếp Tú Lệ, bánh dày, rượu... phục vụ khách du lịch.
Những sản phẩm được chế biến từ nếp Tan Tú Lệ không chỉ là tinh hoa của đất trời mà còn có cả tình yêu, hồn đất, hồn người gửi gắm nên được thực khách gần xa đánh giá rất cao. Sản phẩm gạo nếp Tan, cốm Tú Lệ đã được chứng nhận sản phẩm đạt chuẩn OCOP.
Cũng trong lễ hội này, tại xã Tú Lệ, huyện Văn Chấn còn tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao sôi nổi thu hút khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, thưởng ngoạn cảnh sắc và văn hóa con người nơi xứ sở của những "hạt ngọc trời"./.