May hàng xuất khẩu tại Công ty TNHH may Đức Giang, Long Biên, Hà Nội. (Ảnh: Trần Việt/TTXVN) Tại buổi họp đầu tiên giai đoạn 2, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV diễn ra sáng 8/6, Nghị quyết phê chuẩn thông qua Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu (EVFTA) đã được 100% số đại biểu tham gia biểu quyết tại hội trường tán thành, đánh dấu một thời khắc lịch sử trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.
Bên lề Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XIV, phóng viên TTXVN đã phỏng vấn các đại biểu xung quanh cơ hội và thách thức từ Hiệp định EVFTA mang lại.
Đại biểu Vũ Tiến Lộc (đoàn đại biểu Quốc hội tỉnhThái Bình): Cơ hội đón nhận dòng đầu tư toàn cầu
Hiệp định EVFTA khi có hiệu lực sẽ tạo ra xung lực giúp Việt Nam tái khởi động phục hồi kinh tế. Chúng ta đều biết rằng vấn đề quan ngại nhất hiện nay là thị trường và với nền kinh tế của Việt Nam cần quan tâm là tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, phải lựa chọn nhà đầu tư có phân khúc cao hơn.
Chúng ta đều biết, các nhà đầu tư có chất lượng cao đều đến từ các nước phát triển và Liên minh châu Âu (EU) là một trong những thị trường lớn nhất của các nguồn lực đầu tư.
Hiệp định EVFTA về cấp độ là Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới ở cấp độ cao. Tuy nhiên, xét về quy mô thì đây là thị trường tiềm năng cả về xuất khẩu và đầu tư.
Việt Nam có điều kiện xuất khẩu nhưng cũng có thể gặp vướng mắc ở những giá trị cao hơn của hàng xuất khẩu. Bởi, thị trường này đòi hỏi giá trị cao thường gắn liền với giá trị gia tăng cao hơn.
Tôi nghĩ rằng trong bối cảnh Việt Nam vừa phải đứng trước yêu cầu phục hồi kinh tế vừa đứng trước yêu cầu tự chủ của nền kinh tế Việt Nam nên khi có một đường cao tốc Việt Nam-EU này sẽ đáp ứng được mục tiêu phát triển và đa dạng hoá thị trường, tăng cường tính tự chủ cũng như thu hút làn sóng đầu tư mới.
Không phải chỉ EU đầu tư vào Việt Nam mà còn có các nước khác cũng sẵn sàng đầu tư vào Việt Nam để đẩy mạnh xuất khẩu sang EU. Đây là cơ hội để đón nhận dòng đầu tư toàn cầu chứ không chỉ riêng với EU. Thách thức về cạnh tranh bao giờ cũng đi cùng với sự hợp tác. Đó là hai mặt của vấn đề.
EU và Việt Nam khác với các thị trường khác là ít có sự cạnh tranh trực diện mà tính chất bổ sung thể hiện khá rõ. Vì vậy, dễ có điều kiện liên kết bổ trợ cho nhau.
Chúng tôi kỳ vọng đây là động lực cho sự phát triển, liên kết và làn sóng đầu tư giúp Việt Nam vượt lên trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Dù vậy, thách thức cũng vô cùng lớn vì muốn làm ăn với châu Âu thì thể chế phải chuẩn mực, vươn tới đạt chuẩn về môi trường, lao động.
Riêng về làm ăn với EU, doanh nghiệp Việt Nam sẽ trưởng thành hơn, nâng cấp hơn và đó là tác động vô cùng lớn.
Trong thời gian trước mắt, doanh nghiệp phải làm sao để hàng hoá đảm bảo tỷ lệ đầu vào khi xuất khẩu sang châu Âu, sử dụng phần lớn tỷ lệ nội địa của các nước hay cộng đồng châu Âu. Điều này đòi hỏi thách thức tái cấu trúc nguồn cung nguyên vật liệu cho sản xuất của Việt Nam.
Đến thời điểm này nguyên vật liệu của Việt Nam vẫn chủ yếu nhập từ Trung Quốc và kể từ nay đòi hỏi phải phát triển công nghiệp hỗ trợ trong nước cũng như liên kết với doanh nghiệp châu Âu để đáp ứng đủ nguồn nguyên vật liệu này.
Đây là thách thức với Việt Nam trong ngắn hạn nhưng sẽ là động lực để phát triển, nhất là về công nghiệp hỗ trợ, tự chủ trong phát triển kinh tế trong tương lai.
Đại biểu Dương Minh Tuấn (Đoàn đại biểu Quốc hội Bà Rịa Vũng Tàu): Tập trung vào truy xuất nguồn gốc
EVFTA là Hiệp định Thương mại tự do (FTA) thế hệ mới có thời gian đàm phán kéo dài gần 10 năm, phải thương thảo với nhiều đối tác trong Liên minh châu Âu gồm 28 quốc gia và hiện nay không kể Anh là 27 quốc gia.
Vì thế các vấn đề liên quan, cam kết trong EVFTA có rất nhiều nội dung phải trao đổi, có lúc tưởng chừng không thể vượt qua. Nhưng bằng sự nỗ lực của Chính phủ, vai trò chủ đạo Bộ Công Thương chúng ta đã ký kết được Hiệp định.
Có thể nói, EVFTA vừa giúp Việt Nam có điều kiện nâng cao nội lực để ứng phó, vừa giúp củng cố vị thế để thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa đi đôi với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh.
Hơn nữa, EVFTA thúc đẩy hơn nữa xuất khẩu của Việt Nam vào EU - một khu vực thị trường yêu cầu cao về chất lượng hàng hóa và chiếm tới 16% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.
Ở chiều ngược lại, người tiêu dùng trong nước có thể tiếp cận được hàng hóa châu Âu với giá cả và chất lượng tốt, doanh nghiệp trong nước có điều kiện ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất.
Tuy vậy, để tận dụng được các cơ hội này, trong quá trình thực thi EVFTA, đòi hỏi Việt Nam phải hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, cải thiện môi kinh doanh… để tiếp cận các dòng đầu tư thuận lợi nhất.
Sáng nay Quốc hội đã thông qua Hiệp định EVFTA với tỷ lệ tán thành khá cao. Tôi cho rằng đây là cơ hội lớn với các doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội vẫn còn nhiều thách thức mà các doanh nghiệp cần phải tính toán khi tham gia Hiệp định.
Đặc biệt, vai trò hỗ trợ của cơ quan Nhà nước có một số vấn đề cần quan tâm, trước tiên là truy xuất nguồn gốc bởi một số doanh nghiệp Việt Nam cần chứng minh được nguồn gốc nguyên liệu mới có thể hội nhập hiệu quả.
Bản thân các ngành nghề cũng phải lưu ý vấn đề này và cơ quan Nhà nước cũng cần hết sức hỗ trợ để sớm có văn bản hướng dẫn để doanh nghiệp triển khai tốt hơn trong lĩnh vực này.
Để tận dụng hiệu quả EVFTA cần xây dựng dự thảo các văn bản pháp luật cần ban hành, đồng thời đổi mới phương thức tuyên truyền, phổ biến về những cơ hội mà các FTA mang lại.
Đại biểu Bùi Sỹ Lợi (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa): Hoàn thiện thể chế đáp ứng yêu cầu hội nhập
Hiệp định EVFTA là Hiệp định hết sức quan trọng giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu. Việt Nam đã có khoảng thời gian chuẩn bị rất dài và các điều kiện cũng đã sẵn sàng.
Hệ thống pháp luật của Việt Nam từ hiến pháp đến các đạo luật đã hướng theo để hội nhập và đáp ứng yêu cầu của các Hiệp định thương mại thế hệ mới.
Đặc biệt, EVFTA đã thể hiện những nguyên tắc cơ bản của quá trình hội nhập như vậy. Đây là Hiệp định rất có lợi vì Việt Nam là nước có tốc độ phát triển chậm nên vấn đề quan trọng là phải hoàn thiện thể chế để đáp ứng yêu cầu của quá trình hội nhập. Ngoài ra, Việt Nam cần điều chỉnh những vấn đề chưa đáp ứng được tiêu chuẩn căn bản của các công ước quốc tế.
Vấn đề quan trọng là phải tuyên truyền, phổ biến đến các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp siêu nhỏ, thậm chí cả người dân để khi tham gia Hiệp định rồi phải thực hiện nghiêm túc các tiêu chuẩn cơ bản về lao động và hàng hóa.
Điều này sẽ góp phần hội nhập hiệu quả cũng như tăng thêm tỷ trọng xuất khẩu ra thị trường châu Âu. Đây cũng là một bước thử thách để doanh nghiệp bơi ra biển lớn, rất lợi thế cho Việt Nam nhưng cũng rất thách thức.
Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình): Động lực phát triển kinh tế
EVFTA là Hiệp định hết sức quan trọng nhằm tạo sự liên kết giữa Việt Nam với các nước trên thế giới giúp Việt Nam có thể thu hút các doanh nghiệp nước ngoài và ngược lại. Đây là những động lực hết sức quan trọng để phát triển kinh tế đất nước trong thời gian tới.
Tuy nhiên, khi tham gia Hiệp định EVFTA sẽ gặp phải khó khăn như sức cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam so với doanh nghiệp thế giới rất khập khiễng.
Phần lớn doanh nghiệp nước ngoài đều là doanh nghiệp lớn còn doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu chỉ là vừa và nhỏ, yếu hơn rất nhiều so với doanh nghiệp vừa và nhỏ của nước ngoài. Vì vậy, sức cạnh tranh rất khó khăn.
Hy vọng trong tương lai đây là con đường mở cửa để các doanh nghiệp Việt Nam lớn mạnh và có sức cạnh tranh lớn hơn./.
