Nông dân huyện đảo Lý Sơn đang phân loại tỏi khô. (Ảnh: Thanh Long/TTXVN) Tỏi Lý Sơn được trồng ở huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi là một loại tỏi có nguồn dinh dưỡng khá cao.
Năm 2009, tỏi Lý Sơn, thường được biết đến với loại tỏi “cô đơn” (tỏi một tép), đã được Cục Sở hữu trí tuệ thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ công nhận là thương hiệu quốc gia. Nhờ vậy, giá tỏi này đã được đẩy lên khá cao.
Tuy nhiên, hiện nay, đã xuất hiện nhiều tư thương gắn mác thương hiệu tỏi Lý Sơn cho các loại tỏi trồng ở những nơi khác để trục lợi.
Theo anh Lê Văn Đôi, Phó phòng Kinh tế hạ tầng và Phát triển nông thôn huyện Lý Sơn, do tỏi Lý Sơn có giá trị dinh dưỡng cao nên việc thương hiệu tỏi Lý Sơn bị làm nhái, làm giả là có thật.
Phòng tham mưu cho huyện Lý Sơn tổ chức đợt tuyên truyền, vận động chủ tàu, thuyền không trà trộn và bán tỏi giả trên chính đất đảo Lý Sơn. Các chủ phương tiện được yêu cầu ký cam kết chỉ vận chuyển tỏi giống về đảo.
Huyện đã phối hợp với chi cục quản lý thị trường, bộ đội biên phòng kiểm tra, giám sát một số hội viên hội sản xuất kinh doanh hành tỏi Lý Sơn trong buôn bán, vận chuyển từ đất liền về đảo, nếu phát hiện sẽ xử lý nghiêm minh. Địa phương cũng quảng bá thương hiệu tỏi Lý Sơn thông qua việc tham gia hội chợ cấp khu vực, quốc gia, tuyên truyền quảng bá thương hiệu trên trang web của huyện.
Anh Nguyễn Văn Thành, người dân sống trên đảo Lý Sơn, cho biết tỏi một tép không phải giống chuyên biệt, được hình thành tự nhiên trong quá trình sinh trưởng của những cây tỏi thông thường. Mỗi củ chỉ có duy nhất một tép. Đất càng cằn cỗi, loại tỏi đặc biệt này phát triển tốt.
Người dân huyện đảo Lý Sơn ví tỏi cô đơn như dược liệu quý, bảo vệ sức khỏe trong điều kiện sống giữa biển cả, cách xa với đất liền, nhất trong mùa đông, biển động.
Theo anh Thành, trung bình mỗi sào 500m2 cho thu hoạch khoảng 600kg tỏi, trong đó lượng tỏi một tép chỉ được từ 2-5kg. Sau khi đưa về nhà, người dân cắt tỉa cành lá, phơi tỏi cô đơn ở mái tôn trên nóc nhà. Tỏi khô giòn, bà con gom vào thùng kín có lót lá sơn (loại lá cây chống ẩm, mối mọt) để bảo quản, dự trữ loại nông sản này.
Tỏi Lý Sơn, không phân biệt loại 1 tép với nhiều tép, khi ăn thường có vị thơm, ngọt và cay nhẹ. Tỏi 1 tép thơm ngon hơn do toàn bộ chất dinh dưỡng được dồn vào 1 tép đó. Tỏi Lý Sơn khác với loại khác vì được trồng trên đất núi lửa và cát trắng lấy từ xung quanh đảo nên được nhiều người tiêu dùng trong cả nước ưa chuộng.
Ông Phạm Như Lành, thôn Đông, xã An Hải, huyện Lý Sơn cho biết với loại tỏi này, người dân trên đảo bỏ công sức chăm sóc nhiều tháng mới được thu hoạch.
Huyện Lý Sơn đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh nhân rộng mô hình “sản xuất tỏi ở huyện Lý Sơn theo hướng bền vững” kết hợp với hệ thống tưới phun mưa bán tự động trong sản xuất nông nghiệp.
Vụ tỏi Đông Xuân năm nay, người dân trên đảo đã trồng 335 ha tỏi. Hàng năm, năng suất bình quân đạt 65,5 tạ/ha, sản lượng trên 2.000 tấn/vụ./.
