Xông đất ngày Tết cổ truyền: Nét đẹp văn hóa của Việt Nam

“Xông đất” đầu năm là tục lệ không thể thiếu của người Việt Nam, trở thành một nét văn hóa đẹp, với mong ước một năm may mắn, thịnh vượng và phúc lộc thọ toàn.

Ảnh chỉ có tính minh họa. (Ảnh:: AJC)

Nguyên đán có nghĩa là buổi sáng đầu tiên của năm, lúc mọi thứ đều được bắt đầu, mới mẻ tinh khôi.

Chính vì vậy mà sau thời điểm giao thừa, “xông đất” đầu năm là tục lệ không thể thiếu, trở thành một nét văn hóa đẹp, với mong ước một năm may mắn, thịnh vượng và phúc lộc thọ toàn.

Trước và trong Tết nguyên đán, người Việt có nhiều phong tục, trong số đó có tục “xông đất.” Đây cũng là một trong những phong tục Tết còn lưu truyền đến ngày nay.

“Xông đất” còn gọi là “xông nhà” hay “đạp đất,” diễn ra sau khoảnh khắc giao thừa, khi đất trời vạn vật đã bước sang một năm mới. Trong thời khắc ấy, tất thảy người Việt đều tràn đầy nguyện ước và khát vọng về một năm may mắn, thịnh vượng, phúc lộc thọ toàn.

Người Việt Nam quan niệm nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ, may mắn trong ngày mùng Một Tết thì cả năm sẽ được tốt lành, thuận lợi. Người khách đến thăm nhà đầu tiên trong một năm cũng vì thế mà rất quan trọng. Theo đó, chủ nhà sẽ chọn một người làm “nghi lễ” bước vào nhà mình đầu tiên trong năm mới, vào đêm giao thừa hoặc sáng mùng 1 Tết. Người xông nhà thường là có tuổi hợp với chủ nhà và con vật đại diện của năm đó, đặc biệt tránh tuổi “tứ hành xung.” Đó cũng phải là người vui vẻ, xởi lởi, hạnh phúc thì gia chủ sẽ luôn may mắn, sung túc trong năm mới…

Người đi xông đất thường ăn mặc đẹp, mang theo một chút quà Tết kèm những lời cầu chúc tốt đẹp dành cho gia chủ. Quà ở đây không nhất thiết là quý giá, nhiều hay ít, mà chỉ mang tính tượng trưng, phụ thuộc vào mức độ quen biết gia chủ thân hay sơ. Đó có thể là một chai rượu Tết, một gói trà ngon, một chiếc bánh chưng hay thậm chí chỉ là một cành cây xanh nhỏ tượng trưng cho tài lộc đầu năm.

[Video] 12 phong tục không thể thiếu trong dịp Tết cổ truyền Việt Nam

Người xông đất xong còn mừng tiền (mừng tuổi), chủ yếu là cho trẻ con gia chủ. Sau khi hoan hỉ với nhiều lời chúc tụng tốt đẹp, khách và gia chủ cùng nhâm nhi một chút đồ ăn, thức uống để “lấy may.” Và người đi xông đất có niềm vui đã làm được việc phúc, chủ nhà thì mãn nguyện với niềm tin gia đạo mình sẽ may mắn trong suốt năm tới.

Người xông nhà chúc Tết thường lưu lại nhà gia chủ trong khoảng 10-15 phút. Tùy nhà, tùy người mà có lời chúc riêng. Nếu nhà có cha mẹ già thì chúc “Bách niên giai lão”, “tăng phúc tăng thọ”; nếu là người buôn bán thì mong “buôn may bán đắt,” “làm ăn phát đạt,” gặp trẻ em thì mừng các bé “hay ăn chóng lớn,” “học hành đỗ đạt”…

"Xông đất" đã trở thành một phong tục không thể thiếu trong mỗi dịp Tết đến, xuân về. (Ảnh: Thoibaotaichinh)

Về phía gia chủ, việc đón tiếp người xông đất cũng được chuẩn bị chu đáo. Thông thường, gia chủ sẽ chúc lại vị khách xông nhà, chuẩn bị đồ ăn nhẹ và thức uống để đón tiếp, đó là các loại bánh mứt ngon, ấm trà nóng. Lúc này, mọi người sẽ cùng nhau thưởng thức hương vị đầu năm mới trong không khí đầm ấm, tràn đầy hy vọng.

Còn có một cách xông đất khác, đó chính là người trong gia đình tự xông đất. Gia đình sẽ chọn một người khỏe mạnh, vui vẻ trong nhà, người đó sẽ ra khỏi nhà trước thời khắc giao thừa và qua giao thừa trở về nhà, mang theo những cành lộc xuân đầu năm, tựa như mang sự tốt lành quanh năm về cho gia đình mình.

Tục xông đất đầu năm là mỹ tục của người Việt, ở một khía cạnh nào đó nó mang ý nghĩa gắn chặt tình cảm và hướng thiện. Người đi xông đất có niềm vui đã làm được việc phúc, còn chủ nhà thì mãn nguyện với niềm tin gia đạo mình sẽ may mắn, an khang, thịnh vượng suốt năm./.

(TTXVN/Vietnam+)