Sáng 27/6, Tòa án xét xử tội ác Khmer Đỏ (ECCC) do Liên hợp quốc bảo trợ, đã bắt đầu tiến hành phiên xử 4 phần tử chóp bu của Khmer Đỏ gồm Nuon Chea, cựu Chủ tịch Quốc hội; Khieu Samphan, cựu Chủ tịch nước; Ieng Sary, cựu Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng ngoại giao; Ieng Thirith, cựu Bộ trưởng xã hội và y tế.
Phóng viên Vienam+ đã phỏng vấn nhanh người phát ngôn ECCC Nethh Pheaktra trong khuôn viên tòa án.
- Thưa ông, được biết, hiện ECCC đang giam giữ và cáo buộc tội ác đối với 5 nhân vật Khmer Đỏ. Người bị xét xử trong phiên tòa đầu tiên là Kang Guek Eav (biệt danh là Duch), cựu Giám đốc trại tù Tuol Sleng (mật danh S21). Tại sao cần phải tách ra hai lần xử đối với 5 nhân vật này?
Ông Neth Pheaktra: Như chúng ta đã biết, tháng 7/2010, ECCC đã ra phán quyết 35 năm tù giam (sau trừ thời gian bị giam giữ trước phán quyết của tòa còn 30 năm) đối với một trong năm người này là Duch, do tội ác của Duch thuộc hồ sơ thứ nhất. Tức là, Duch chỉ bị cáo buộc hai tội là chống loại loài người và chà đạp Công ước Geneva năm 1949.
Còn bốn phần tử bị xét xử lần này phạm các tội ác thuộc thuộc hồ sơ thứ hai, bao gồm các tội ác diệt chủng, chống lại loài người và chà đạp Công ước Geneva 1949 khi tiến hành thảm sát, tra tấn và ngược đãi tôn giáo, trong đó cả tội ác đối với những người Chàm ở Campuchia và người Việt Nam?
- Ông có thể nói rõ hơn về những cáo buộc đối với bị cáo?
Ông Neth Pheaktra: Các cáo trạng cho thấy, Nuon Chea được coi "Nhân vật số Hai" của chế độ, kẻ cầm đầu bộ máy an ninh mật, trực tiếp chỉ huy nhà tù khét tiếng Tuol Sleng, nơi giam giữ khoảng 16.000 tù nhân và hầu hết trong số này sau đó đã bị hành quyết tại khu giết người tập thể Chong Ek; Khieu Samphan được coi là bộ mặt đối ngoại che đậy các tội ác của Campuchia dân chủ; Ieng Sary đóng vai trò quan trọng trong việc đưa nhiều trí thức, cán bộ ngoại giao đi cải tạo và bị tra tấn, hành hình; và Ieng Thirith có liên quan trong việc bắt giữ và giết hại nhiều người trong Bộ Xã hội và Y tế do bà ta đứng đầu.
- Ông nghĩ như thế nào về kết quả của phiên tòa; khả năng các bị cáo sẽ chịu những mức án ra sao?
Ông Neth Pheaktra: Từ hôm nay cho đến ngày 30/6, phiên tòa chỉ tiến hành các thủ tục tố tụng cần thiết, đọc cáo trạng và nghe trả lời của bị cáo. Việc đi đến phán quyết còn phải mất nhiều thời gian, thậm chí là nhiều tháng, nhiều năm.
Mức án cao nhất đối với các bị cáo sẽ là chung thân, thấp nhất là 5 năm tù giam, và ở Campuchia, Hiến pháp không thừa nhận mức án tử hình.
Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất là sau bao nỗ lực của Campuchia và cộng đồng quốc tế, phiên tòa đã được mở, công lý sẽ được thực thi.
Rồi đây, những kẻ gây tội ác sẽ phải chịu trách nhiệm trước việc làm của mình; đặc biệt, công lý sẽ được thực thi với 2 triệu người vô tội, cả người Campuchia và nước ngoài, đã chết thảm trên “những cánh đồng chết” trong 3 năm 8 tháng 20 ngày cầm quyền của Pol Pot và đồng bọn.
- Xin cảm ơn ông./.
Phóng viên Vienam+ đã phỏng vấn nhanh người phát ngôn ECCC Nethh Pheaktra trong khuôn viên tòa án.
- Thưa ông, được biết, hiện ECCC đang giam giữ và cáo buộc tội ác đối với 5 nhân vật Khmer Đỏ. Người bị xét xử trong phiên tòa đầu tiên là Kang Guek Eav (biệt danh là Duch), cựu Giám đốc trại tù Tuol Sleng (mật danh S21). Tại sao cần phải tách ra hai lần xử đối với 5 nhân vật này?
Ông Neth Pheaktra: Như chúng ta đã biết, tháng 7/2010, ECCC đã ra phán quyết 35 năm tù giam (sau trừ thời gian bị giam giữ trước phán quyết của tòa còn 30 năm) đối với một trong năm người này là Duch, do tội ác của Duch thuộc hồ sơ thứ nhất. Tức là, Duch chỉ bị cáo buộc hai tội là chống loại loài người và chà đạp Công ước Geneva năm 1949.
Còn bốn phần tử bị xét xử lần này phạm các tội ác thuộc thuộc hồ sơ thứ hai, bao gồm các tội ác diệt chủng, chống lại loài người và chà đạp Công ước Geneva 1949 khi tiến hành thảm sát, tra tấn và ngược đãi tôn giáo, trong đó cả tội ác đối với những người Chàm ở Campuchia và người Việt Nam?
- Ông có thể nói rõ hơn về những cáo buộc đối với bị cáo?
Ông Neth Pheaktra: Các cáo trạng cho thấy, Nuon Chea được coi "Nhân vật số Hai" của chế độ, kẻ cầm đầu bộ máy an ninh mật, trực tiếp chỉ huy nhà tù khét tiếng Tuol Sleng, nơi giam giữ khoảng 16.000 tù nhân và hầu hết trong số này sau đó đã bị hành quyết tại khu giết người tập thể Chong Ek; Khieu Samphan được coi là bộ mặt đối ngoại che đậy các tội ác của Campuchia dân chủ; Ieng Sary đóng vai trò quan trọng trong việc đưa nhiều trí thức, cán bộ ngoại giao đi cải tạo và bị tra tấn, hành hình; và Ieng Thirith có liên quan trong việc bắt giữ và giết hại nhiều người trong Bộ Xã hội và Y tế do bà ta đứng đầu.
- Ông nghĩ như thế nào về kết quả của phiên tòa; khả năng các bị cáo sẽ chịu những mức án ra sao?
Ông Neth Pheaktra: Từ hôm nay cho đến ngày 30/6, phiên tòa chỉ tiến hành các thủ tục tố tụng cần thiết, đọc cáo trạng và nghe trả lời của bị cáo. Việc đi đến phán quyết còn phải mất nhiều thời gian, thậm chí là nhiều tháng, nhiều năm.
Mức án cao nhất đối với các bị cáo sẽ là chung thân, thấp nhất là 5 năm tù giam, và ở Campuchia, Hiến pháp không thừa nhận mức án tử hình.
Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất là sau bao nỗ lực của Campuchia và cộng đồng quốc tế, phiên tòa đã được mở, công lý sẽ được thực thi.
Rồi đây, những kẻ gây tội ác sẽ phải chịu trách nhiệm trước việc làm của mình; đặc biệt, công lý sẽ được thực thi với 2 triệu người vô tội, cả người Campuchia và nước ngoài, đã chết thảm trên “những cánh đồng chết” trong 3 năm 8 tháng 20 ngày cầm quyền của Pol Pot và đồng bọn.
- Xin cảm ơn ông./.
Chí Hùng-Trần Long (Vietnam+)
