Ngày 21/6, Tòa án nhân dân thành phố Cần Thơ xét xử sơ thẩm (lần 2) vụ vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng xảy ra tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) chi nhánh Trà Nóc.
Phiên tòa có 15 bị cáo, gồm Nguyễn Minh Chuyển (cựu Giám đốc Vietcombank chi nhánh Trà Nóc, sau đổi thành Vietcombank chi nhánh Tây Đô), Trần Anh Huy (cựu Trưởng phòng khách hàng Vietcombank Tây Đô) và ba cựu cán bộ Vietcombank Tây Đô là Phạm Văn Trí, Đỗ Phương Bảo Quế và Nguyễn Hữu Nghĩa.
10 bị cáo thuộc nhóm doanh nghiệp là Nguyễn Hùng Cường và Nguyễn Công Trừng (cùng là em bị cáo Chuyển), Lê Tùng Huy, Nguyễn Thị Tuyết Trinh, Trịnh Minh Tú, Võ Vũ Bình, Cao Hoàng Thám, Nguyễn Thanh Hùng, Trang Hồng Sơn, Võ Hoàng Thám.
Các bị cáo bị xét xử cùng về tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” theo Điều 179 Bộ luật Hình sự năm 1999.
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, đầu năm 2015, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam có văn bản đề nghị Bộ Công an xác minh làm rõ các hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự của bốn nhóm khách hàng doanh nghiệp gồm Nam Sông Hậu, Trường Nguyên, Thép Đông Dương và An Đô. Đây là các doanh nghiệp vay vốn tại Vietcombank Tây Đô.
[Trả hồ sơ vụ thất thoát hơn 1.050 tỷ đồng tại Vietcombank Tây Đô]
Tháng 3/2015, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh thành phố Cần Thơ tiến hành thanh tra về chất lượng tín dụng tại Vietcombank Tây Đô. Sau đó, thanh tra ngân hàng có kết luận, trong đó kiến nghị chuyển hồ sơ đến cơ quan điều tra để làm rõ hành vi vi phạm liên quan đến 6 nhóm khách hàng doanh nghiệp (ngoài 4 nhóm nêu trên có thêm nhóm Du lịch Đại Dương và Cơ khí Tây Đô).
Kết quả điều tra xác định, ban đầu vay vốn, các doanh nghiệp trong các nhóm đều thực hiện đúng quy định về cho vay và sử dụng vốn vay, trả nợ gốc và lãi đúng hạn.
Từ năm 2011 đến 2014, do tình hình kinh tế khó khăn, các doanh nghiệp trong sáu nhóm trên kinh doanh thua lỗ, không có tiền trả nợ gốc và lãi cho ngân hàng. Từ đó, các chủ doanh nghiệp đề nghị bị cáo Nguyễn Minh Chuyển cho khoanh nợ, giãn nợ, bán tài sản để trả nợ.
Tuy nhiên, do sợ phát sinh nợ xấu, ảnh hưởng đến việc xếp hạng tín dụng của Vietcombank Tây Đô và ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín cá nhân, đồng thời biết việc “đảo nợ” chưa có quy định hình thức xử lý cụ thể nên bị cáo Chuyển đề nghị em trai là bị cáo Nguyễn Hùng Cường (chủ nhóm khách hàng Nam Sông Hậu) tiếp nhận Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thủy sản Vĩnh Nguyên (do Lê Tùng Huy làm giám đốc), gánh khoản nợ 146,5 tỷ đồng của công ty này. Bị cáo Cường đồng ý.
Bên cạnh đó, bị cáo Chuyển còn đề nghị Nguyễn Hùng Cường, Lê Tùng Huy, Nguyễn Thanh Hùng, Vưu Minh Tuấn, Trịnh Minh Tú lập mới các công ty hoặc sử dụng pháp nhân chưa có quan hệ tín dụng tại Vietcombank Tây Đô để cho vay.
Tiền vay được sử dụng vào việc trả nợ cho các hợp đồng cũ (thực chất là đảo nợ) và một phần cho doanh nghiệp sử dụng duy trì sản xuất, kinh doanh...
Cựu Giám đốc Vietcombank Tây Đô chỉ đạo cấp dưới hỗ trợ các nhóm doanh nghiệp vay vốn không tuân thủ các quy định về cho vay, như: không kiểm tra tính hợp lệ và xác thực của hồ sơ vay, không kiểm tra đối tượng giải ngân, không kiểm tra sử dụng vốn vay, thẩm định qua loa, không thẩm định tài sản thế chấp...
Cáo trạng quy kết Nguyễn Minh Chuyển cùng 14 bị cáo khác gây thiệt hại cho Vietcombank Tây Đô hơn 278 tỷ đồng, sau đó các bị cáo đã khắc phục được hơn 70 tỷ. Cáo trạng xác định bị cáo Chuyển là chủ mưu, cầm đầu; Trần Anh Huy là đồng phạm giúp sức tích cực với Chuyển.
Trước đó, năm 2019, Tòa án nhân dân thành phố Cần Thơ đã đưa vụ án này ra xét xử lần đầu với 11 bị cáo. Sau đó, Tòa án nhân dân Cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh xử phúc thẩm đã tuyên hủy án sơ thẩm, trả hồ sơ điều tra bổ sung.
Sau khi điều tra lại, có thêm bốn người bị truy tố, nâng tổng số bị can là 15 người. Số tiền thiệt hại giảm từ 1.800 tỷ đồng còn hơn 278 tỷ đồng./.