Các vụ tai nạn xảy ra liên tiếp trong thời gian vừa qua đã gióng lên hồi chuông đáng báo động về an toàn đường sắt, đặc biệt là các đường ngang dân sinh giao cắt với tuyến quốc lộ.
Đặc biệt là sau mỗi vụ tai nạn, công tác cứu hộ cứu nạn còn khá khó khăn, bộc lộ nhiều hạn chế vì thiếu trang thiết bị chuyên dụng.
Tử thần “rình rập” đường ngang dân sinh Chỉ trong vòng 1 tuần vừa qua, tại địa bàn tỉnh Hải Dương đã xảy ra 2 vụ tai nạn đường sắt giữa tàu hỏa va chạm với xe ôtô ngay tại các điểm giao cắt đường ngang dân sinh bất hợp pháp với Quốc lộ 5. Cụ thể, ngày 10/7 vừa qua, vụ tàu hỏa đâm xe container khi qua đường ngang dân sinh khiến đoàn tàu bị lật tại Thanh Hà (Hải Dương). Mất hơn 30 tiếng, tuyến đường sắt này mới có thể lưu thông trở lại. Sau đó 1 tuần, vào chiều ngày 16/7, vụ tai nạn giữa tàu khách xe tải mang biển số 15C-053.56 đã làm chiếc xe bị cắt rời thân với cabin khiến hành trăm hàng khách đi tàu hoảng loạn. Đoàn tàu khách buộc phải dừng lại trong 30 phút để giải quyết vụ việc... [Khắc phục hậu quả vụ tai nạn tàu hỏa trên Quốc lộ 5] Theo thống kê của Cục Đường sắt (Bộ Giao thông Vận tải), hiện nay, cả nước vẫn còn tồn tại 4.800 đường ngang dân sinh bất hợp pháp. Hàng năm, khoảng 500 vụ tai nạn giao thông đường sắt xảy ra, làm chết 200 người, bị thương 300 người. Phân tích các vụ tai nạn giao thông đường sắt trong những năm gần đây cho thấy 72,9% số vụ xảy ra tại các đường ngang, trong đó hơn 80% là các đường ngang dân sinh bất hợp pháp. Với đặc thù đường sắt chạy gần như song song với đường Quốc lộ, đường ngang dân sinh do người dân và địa phương tự mở là hệ quả tất yếu của tình trạng mất an toàn đường sắt đã tồn tại rất lâu. Cụ thể, theo thống kê của ngành đường sắt, tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng đoạn qua Hải Dương dài 46,3 km nhưng có tới 265 đường ngang trong đó chỉ 12 đường có người gác, 6 đường có cảnh báo tự động, 30 đường được phép mở và có biển báo cố định, còn lại 217 đường ngang người dân sinh tự mở. Thậm chí, tại huyện Kim Thành, đường sắt Hà Nội - Hải Phòng có 18 km đi qua huyện này nhưng có tới 141 đường ngang không hợp pháp (trong tổng số 147 đường ngang).
Tử thần “rình rập” đường ngang dân sinh Chỉ trong vòng 1 tuần vừa qua, tại địa bàn tỉnh Hải Dương đã xảy ra 2 vụ tai nạn đường sắt giữa tàu hỏa va chạm với xe ôtô ngay tại các điểm giao cắt đường ngang dân sinh bất hợp pháp với Quốc lộ 5. Cụ thể, ngày 10/7 vừa qua, vụ tàu hỏa đâm xe container khi qua đường ngang dân sinh khiến đoàn tàu bị lật tại Thanh Hà (Hải Dương). Mất hơn 30 tiếng, tuyến đường sắt này mới có thể lưu thông trở lại. Sau đó 1 tuần, vào chiều ngày 16/7, vụ tai nạn giữa tàu khách xe tải mang biển số 15C-053.56 đã làm chiếc xe bị cắt rời thân với cabin khiến hành trăm hàng khách đi tàu hoảng loạn. Đoàn tàu khách buộc phải dừng lại trong 30 phút để giải quyết vụ việc... [Khắc phục hậu quả vụ tai nạn tàu hỏa trên Quốc lộ 5] Theo thống kê của Cục Đường sắt (Bộ Giao thông Vận tải), hiện nay, cả nước vẫn còn tồn tại 4.800 đường ngang dân sinh bất hợp pháp. Hàng năm, khoảng 500 vụ tai nạn giao thông đường sắt xảy ra, làm chết 200 người, bị thương 300 người. Phân tích các vụ tai nạn giao thông đường sắt trong những năm gần đây cho thấy 72,9% số vụ xảy ra tại các đường ngang, trong đó hơn 80% là các đường ngang dân sinh bất hợp pháp. Với đặc thù đường sắt chạy gần như song song với đường Quốc lộ, đường ngang dân sinh do người dân và địa phương tự mở là hệ quả tất yếu của tình trạng mất an toàn đường sắt đã tồn tại rất lâu. Cụ thể, theo thống kê của ngành đường sắt, tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng đoạn qua Hải Dương dài 46,3 km nhưng có tới 265 đường ngang trong đó chỉ 12 đường có người gác, 6 đường có cảnh báo tự động, 30 đường được phép mở và có biển báo cố định, còn lại 217 đường ngang người dân sinh tự mở. Thậm chí, tại huyện Kim Thành, đường sắt Hà Nội - Hải Phòng có 18 km đi qua huyện này nhưng có tới 141 đường ngang không hợp pháp (trong tổng số 147 đường ngang).
Có quá ít đường ngang dân sinh đầy đủ biển hiệu cảnh báo tai nạn với người dân. (Ảnh: TTXVN)
Qua đợt thanh kiểm tra điều kiện an toàn đường ngang chạy song song các tuyến Quốc lộ 1A, 21, 10 tại 3 tỉnh Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định thời gian vừa qua, Thanh tra Cục Đường Sắt đã phát hiện nhiều bất cập cần sớm được khắc phục để xây dựng kế hoạch và lộ trình cụ thể về xóa bỏ các đường dân sinh trái phép trên địa bàn cũng như tổ chức được một điểm cảnh giới đường ngang. Cũng trong đợt kiểm tra, đoàn Thanh tra Cục Đường sắt phát hiện nhiều địa phương “phớt” công văn của Bộ Giao thông Vận tải. Đơn cử, độ cao hàng rào hộ lan phòng hộ giữa đường bộ với đường sắt dọc Quốc lộ 21, 10 vẫn chưa được đơn vị thi công hạ thấp, gây cản trở tầm nhìn của người và phương tiện tham gia giao thông. Thậm chí, nhiều vị trí xây dựng hàng rào còn chưa phù hợp. Bên cạnh đó, Thanh tra Cục Đường sắt cũng chỉ rõ, Tổng cục Đường bộ Việt Nam và Sở Giao thông Vận tải các tỉnh chưa kịp thời bổ sung các biển báo hiệu đường bộ, sơn kẻ vạch dừng còn thiếu, bị mờ. Ông Nguyễn Văn Hiển, Phó Chánh thanh tra Cục Đường sắt Việt Nam cho biết: “Đa số đường ngang được kiểm tra thiếu cọc tiêu hoặc có nhưng không được sơn sửa, bổ sung theo quy định. Một số biển báo hiệu đường tuy có những đã bị nghiêng, đổ, thiếu vạch dừng, gờ giảm tốc. Thậm chí, tại một số đường ngang còn thiếu biển báo đường bộ. Việc chôn, cắm các biển báo hiệu phụ theo quy định của Bộ Giao thông vẫn chưa được thực hiện.”
Địa phương xem nhẹ an toàn Khẳng định sự quan tâm của chính quyền địa phương với công tác bảo đảm an toàn hành lang đường sắt rất quan trọng, ông Hiển cho rằng, thực tế trong năm 2012, địa phương nào quan tâm chỉ đạo tốt công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông thì tai nạn qua địa bàn địa phương đó giảm hẳn. Đơn cử như Hà Nội, năm 2012 đã xóa bỏ được 21 đường ngang, cảnh giới được 22 đường ngang nên tai nạn giảm rõ rệt. Ngược lại, tại một số địa phương như: Thái Nguyên tai nạn tăng 100% so với cùng kỳ, Quảng Ngãi tăng 166,7% số vụ và số người bị chết đều do địa phương vẫn chưa tổ chức cảnh giới, xóa bỏ đường ngang dân sinh. Tuy nhiên, vị Phó Chánh Thanh tra Cục Đường sắt cũng thẳng thắn nhìn nhận, nhiều địa phương còn xem nhẹ bảo đảm an toàn hành lang đường sắt và một trong những nguyên nhân khiến các đường ngang dân sinh tự phát là do chính quyền các địa phương đã chưa thực sự vào cuộc.
“Chính quyền các địa phương có tuyến đường sắt đi qua có vai trò hết sức quan trọng nhưng nhiều địa phương còn xem nhẹ về công tác đảm bảo an toàn đường sắt,” đại diện ngành đường sắt đánh giá. Chứng minh cho điều nay, ông Hiển đưa ra ví dụ ở địa phương Ninh Bình là một điển hình. Hiện, tỉnh vẫn chưa xây dựng kế hoạch và lộ trình cụ thể về xóa bỏ các đường dân sinh trái phép trên địa bàn cũng như chưa tổ chức được một điểm cảnh giới đường ngang. ["Nếu còn đường ngang dân sinh thì vẫn còn tai nạn"] Bên cạnh đó, ông Hiển cũng đánh giá, công tác xử lý vi phạm gây mất an toàn hành lang đường sắt hiện còn nhiều bất cập. Tuyến đường sắt cả nước trải dài 3.143km, nhưng lực lượng chức năng như Cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông đường sắt không thể thường xuyên túc trực xử lý vi phạm. Bên cạnh đó, theo lãnh đạo Xí nghiệp Vận tải đường sắt Hà Hải, đơn vị quản lý nhiều đoàn tàu trên tuyến Hà Nội – Hải Phòng, những hộ dân sống gần đường sắt đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng lại không có đường gom nên buộc phải mở đường ngang. Do đó, sau mỗi đợt giải tỏa đường ngang trái phép, người dân lại tái phạm. Ngoài ra, vị lãnh đạo Xí nghiệp đường sắt Hà Hải cũng cho biết, nhiều cột, đường dây thuộc hệ thống thông tin, tín hiệu của tuyến đường sắt này cũng nằm trên đất của người dân nên càng khó xử lý. Ông Phạm Văn Bình, Giám đốc Trung tâm ứng phó sự cố thiên tai và cứu nạn đường sắt, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cho biết, để giảm thiểu các vụ tai nạn, đã từ lâu, ngành Đường sắt kiến nghị các địa phương cấm xe ôtô tải trọng lớn, xe dài như container đi qua các đường ngang nhỏ, hẹp, mật độ phương tiện lớn nhưng vẫn không triệt để. “Các địa phương khi cấp đất cho các doanh nghiệp dọc đường sắt, nhất là các doanh nghiệp vận tải hàng bằng container phải cam kết và làm đường dẫn ra đường ngang hợp pháp để đảm bảo an toàn. Ngành đường sắt không thể chạy theo được doanh nghiệp,” ông Bình nói. Ngoài ra, ông Bình cũng kiến nghị, lực lượng Cảnh sát giao thông và Thanh tra giao thông cũng cần phối hợp tăng cường xử lý vi phạm an toàn giao thông tại đường ngang./.
Địa phương xem nhẹ an toàn Khẳng định sự quan tâm của chính quyền địa phương với công tác bảo đảm an toàn hành lang đường sắt rất quan trọng, ông Hiển cho rằng, thực tế trong năm 2012, địa phương nào quan tâm chỉ đạo tốt công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông thì tai nạn qua địa bàn địa phương đó giảm hẳn. Đơn cử như Hà Nội, năm 2012 đã xóa bỏ được 21 đường ngang, cảnh giới được 22 đường ngang nên tai nạn giảm rõ rệt. Ngược lại, tại một số địa phương như: Thái Nguyên tai nạn tăng 100% so với cùng kỳ, Quảng Ngãi tăng 166,7% số vụ và số người bị chết đều do địa phương vẫn chưa tổ chức cảnh giới, xóa bỏ đường ngang dân sinh. Tuy nhiên, vị Phó Chánh Thanh tra Cục Đường sắt cũng thẳng thắn nhìn nhận, nhiều địa phương còn xem nhẹ bảo đảm an toàn hành lang đường sắt và một trong những nguyên nhân khiến các đường ngang dân sinh tự phát là do chính quyền các địa phương đã chưa thực sự vào cuộc.
“Chính quyền các địa phương có tuyến đường sắt đi qua có vai trò hết sức quan trọng nhưng nhiều địa phương còn xem nhẹ về công tác đảm bảo an toàn đường sắt,” đại diện ngành đường sắt đánh giá. Chứng minh cho điều nay, ông Hiển đưa ra ví dụ ở địa phương Ninh Bình là một điển hình. Hiện, tỉnh vẫn chưa xây dựng kế hoạch và lộ trình cụ thể về xóa bỏ các đường dân sinh trái phép trên địa bàn cũng như chưa tổ chức được một điểm cảnh giới đường ngang. ["Nếu còn đường ngang dân sinh thì vẫn còn tai nạn"] Bên cạnh đó, ông Hiển cũng đánh giá, công tác xử lý vi phạm gây mất an toàn hành lang đường sắt hiện còn nhiều bất cập. Tuyến đường sắt cả nước trải dài 3.143km, nhưng lực lượng chức năng như Cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông đường sắt không thể thường xuyên túc trực xử lý vi phạm. Bên cạnh đó, theo lãnh đạo Xí nghiệp Vận tải đường sắt Hà Hải, đơn vị quản lý nhiều đoàn tàu trên tuyến Hà Nội – Hải Phòng, những hộ dân sống gần đường sắt đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng lại không có đường gom nên buộc phải mở đường ngang. Do đó, sau mỗi đợt giải tỏa đường ngang trái phép, người dân lại tái phạm. Ngoài ra, vị lãnh đạo Xí nghiệp đường sắt Hà Hải cũng cho biết, nhiều cột, đường dây thuộc hệ thống thông tin, tín hiệu của tuyến đường sắt này cũng nằm trên đất của người dân nên càng khó xử lý. Ông Phạm Văn Bình, Giám đốc Trung tâm ứng phó sự cố thiên tai và cứu nạn đường sắt, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cho biết, để giảm thiểu các vụ tai nạn, đã từ lâu, ngành Đường sắt kiến nghị các địa phương cấm xe ôtô tải trọng lớn, xe dài như container đi qua các đường ngang nhỏ, hẹp, mật độ phương tiện lớn nhưng vẫn không triệt để. “Các địa phương khi cấp đất cho các doanh nghiệp dọc đường sắt, nhất là các doanh nghiệp vận tải hàng bằng container phải cam kết và làm đường dẫn ra đường ngang hợp pháp để đảm bảo an toàn. Ngành đường sắt không thể chạy theo được doanh nghiệp,” ông Bình nói. Ngoài ra, ông Bình cũng kiến nghị, lực lượng Cảnh sát giao thông và Thanh tra giao thông cũng cần phối hợp tăng cường xử lý vi phạm an toàn giao thông tại đường ngang./.
| Các vụ tai nạn đường sắt vừa qua cho thấy công tác cứu hộ, cứu nạn cũng bộc lộ nhiều hạn chế. Theo vị Giám đốc Trung tâm ứng phó sự cố thiên tai và cứu nạn đường sắt, đến nay, cả nước mới triển khai được 7 đội cứu hộ, cứu nạn đặt tại các tỉnh: Yên Bái, Hà Nội, Vinh, Đồng Hới, Đà Nẵng, Nha Trang, Sóng Thần. Mỗi đội có từ 7 đến 12 người, được trang bị 1 cẩu và 1 bộ cứu hộ chuyên dụng gồm kê kích, máy phát điện, cưa sắt… Hơn nữa, các phương tiện ứng cứu quá ít, năng lực lại kém đã dẫn đến thực trạng không thể giải quyết nhanh chóng khi tai nạn xảy ra. “Đường sắt có khoảng hơn 3.000km trải dài từ Bắc vào Nam, nếu chia bình quân thì mỗi đội cứu hộ phải ‘gánh’ hơn 400km. Chúng tôi cũng đang kiến nghị thành lập thêm 2 đội cứu hộ đặt tại Bắc Giang và Bình Định để rút ngắn khoảng cách giữa các điểm cứu hộ,” ông Bình cho biết. |
Việt Hùng (Vietnam+)
