Chiếc xe kéo của Hoàng Thái hậu Từ Minh được đặt trong sân Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp. (Ảnh: Bích Hà/Vietnam+) Chiếc xe kéo của Hoàng Thái hậu Từ Minh (mẹ Vua Thành Thái), một cổ vật của triều Nguyễn, đã được mua thành công tại cuộc bán đấu giá tại lâu đài Cherverny (Pháp) ngày 13/6, vừa được chuyển vào Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp và đang chuẩn bị đưa về Việt Nam.
Đây là một trong hai đồ vật (cùng với chiếc giường còn gọi là Long sàng) mà vua Thành Thái đã chuyển nhượng vào tháng 10/1907 cho gia đình ông Prosper Jourdan, chỉ huy đội cận vệ của nhà vua, vào thời điểm nhà vua bị phế truất và lưu đày. Trong hơn 100 năm qua, gia đình ông Jourdan đã nâng niu và lưu giữ cẩn thận kỷ vật này cho đến khi đem bán đấu giá ngày 13/6 vừa qua.
Chiếc xe kéo được khảm trai với các họa tiết đẹp, tinh tế được dùng để đưa Hoàng thái hậu Từ Minh đi chơi trong cung, được mua với giá 55.800 euro. Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên-Huế đã chi 42.800 euro, số tiền còn lại là do Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp vận động kiều bào và Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế vận động các tổ chức và cá nhân trong nước.
Theo Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp, việc đấu giá thành công chiếc xe kéo, một cổ vật của quốc gia đang lưu lạc ở nước ngoài có ý nghĩa đặc biệt, nó giúp cho các thế hệ người Việt nhận thức được rõ hơn về giá trị các di sản văn hóa của dân tộc và góp phần vào bảo tồn các di sản đó.
Ngay sau khi nhận được thông báo về cuộc bán đấu giá cổ vật của Việt Nam, Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp đã thông báo với các bộ, ngành liên quan đồng thời thành lập một tổ công tác chịu trách nhiệm theo dõi, phối hợp các đơn vị nhằm huy động khả năng tài chính của các cơ quan và người dân với quyết tâm cao là để cổ vật của Việt Nam được trở về quê hương.
Trong khi đó, phía Pháp, đặc biệt là Bảo tàng Guimet, một trong những bảo tàng lớn nhất châu Âu và thế giới về văn hóa châu Á, cũng mong muốn có được bộ sưu tập các di sản văn hóa của nhà Nguyễn và sẵn sàng trả giá cao để có được các cổ vật của Việt Nam.
Tại phiên đấu giá, ngay sau khi đại diện của Đại sứ quán Việt Nam đưa ra mức giá cao và giành được quyền mua chiếc xe kéo, người phụ trách trưng bày của Bảo tàng Guimet tuyên bố Nhà nước Pháp có quyền đề nghị mua lại chiếc xe kéo theo nguyên tắc quyền “ưu tiên” của nước sở tại. Bảo tàng Guimet cũng lập luận rằng cổ vật này đã có mặt ở Pháp trên 100 năm trong khi chỉ ở Việt Nam trong khoảng 17-18 năm.
Họ cũng cam kết rằng nếu Bảo tàng Guimet có được chiếc xe kéo, họ sẽ trưng bày nó tại vị trí trang trọng để nhiều khách tham quan có thể chiêm ngưỡng. Họ cho rằng với lưu lượng trên 1 triệu người tham quan bảo tàng hàng năm, tại đây, xe kéo của Hoàng Thái Hậu Từ Minh sẽ được biết đến nhiều hơn là khi trưng bày ở Việt Nam.
Chiếc xe kéo đã được đưa về Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp (Ảnh do Đại sứ quán cung cấp) Tuy nhiên, sau gần hai tuần vận động ngoại giao giữa Việt Nam và Pháp, phía Pháp đã đồng ý nhường quyền mua cổ vật cho phía Việt Nam. Có một chi tiết khá thú vị là báo chí Pháp ủng hộ Việt Nam vì cho rằng đây là di sản của Việt Nam thì cần phải được trở về Việt Nam, gia đình ông Jourdan cũng mong ước điều đó.
Theo Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp, việc đấu giá thành công là do các cơ quan chức năng đã xử lý nhanh nhạy, linh hoạt. Bên cạnh đó, việc vận động người dân cũng như các tổ chức trong và ngoài nước quyên góp số tiền 13.000 euro cho thấy tình cảm sâu nặng của người dân Việt Nam đối với vị vua yêu nước Thành Thái, cũng như mong muốn kỷ vật của vua Thành Thái trở về với đất nước Việt Nam và người dân Việt Nam. Điều này không phải lúc nào cũng thực hiện thực được. Trên thực tế, năm 2010, cũng tại một phiên đấu giá tại Pháp, Việt Nam chúng ta đã bỏ lỡ cơ hội mua bức tranh "Chiều tà" của vua Hàm Nghi.
Thời gian tới, Bộ Ngoại giao sẽ phối hợp với hang hàng không Vietnam Airlines nhằm đưa cổ vật về Việt Nam, để đồng bào trong nước cũng như du khách quốc tế có thể chiêm ngưỡng báu vật của quốc gia sau hơn một thế kỷ lưu lạc ở nước ngoài./.
