Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý Trình bày Tờ trình. (Ảnh: An Đăng/TTXVN) Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIII, sáng 21/5, các đại biểu làm việc tại Hội trường, nghe Tờ trình về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2016, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh khóa XIII và năm 2015; Chính phủ Báo cáo về Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014; Tờ trình dự án Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân và thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (sửa đổi).
Cần bảo đảm chất lượng và tiến độ chuẩn bị các dự án
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý trình bày Tờ trình về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2016, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh khóa XIII và năm 2015.
Đánh giá tình hình thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh từ tháng 6/2014 đến nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy thời gian qua, Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan, tổ chức hữu quan đã có nhiều cố gắng trong việc xây dựng luật, pháp lệnh, góp phần nâng cao chất lượng cũng như tiến độ chuẩn bị các dự án. Công tác xây dựng pháp luật đã có những chuyển biến tích cực, cơ bản đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước, phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế. Việc ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh đã có chuyển biến tích cực hơn.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì việc lập, triển khai thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội vẫn còn những hạn chế kéo dài, chậm được khắc phục như số lượng các dự án đề nghị điều chỉnh, bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh còn nhiều; chất lượng của một số dự án luật còn hạn chế như: tình trạng “tồn đọng” văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh vẫn còn nhiều
Tờ trình nêu rõ Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự kiến bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2015 gồm năm dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết và dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016 gồm 31 dự án luật, hai dự án pháp lệnh, một dự án nghị quyết.
Để bảo đảm tính khả thi của Chương trình năm 2016, tránh bị điều chỉnh quá nhiều, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị phải cân nhắc thận trọng, xác định rõ quan điểm, căn cứ lập dự kiến Chương trình, xem xét kỹ sự cần thiết ban hành, phạm vi, đối tượng điều chỉnh, những nội dung cơ bản của từng dự án; tăng cường sự phối hợp chặt chẽ ngay từ đầu giữa các cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra, tăng cường trách nhiệm của cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm định, cơ quan thẩm tra, cùng với việc bảo đảm các điều kiện cần thiết cũng như bố trí thời gian phù hợp để Quốc hội xem xét, thông qua.
Trong năm 2016 cần tiếp tục xác định xây dựng pháp luật là nhiệm vụ trọng tâm của toàn hệ thống chính trị, trong đó tập trung vào việc tiếp tục sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các văn bản pháp luật để thể chế hóa các nghị quyết của Đảng và tiếp tục cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp, Ủy thường vụ Quốc hội đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan thi hành nghiêm chỉnh Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật; tổ chức thực hiện tốt các giải pháp đã được đề ra trong các Nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIII về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh; tiếp tục tăng cường phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong việc soạn thảo, thẩm tra, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội để bảo đảm chất lượng và tiến độ chuẩn bị các dự án...
Xem xét, điều chỉnh Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014
Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Phạm Thị Hải Chuyền báo cáo về Điều 60 của Luật bảo hiểm xã hội năm 2014.
Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, điều chỉnh Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 theo hướng trước mắt, cho phép người lao động khi chưa đủ điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu sau một năm nghỉ việc nếu không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội thì có quyền lựa chọn hưởng bảo hiểm xã hội một lần hoặc tiếp tục bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội như quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006. Nội dung này cũng sẽ được xem xét, điều chỉnh tương đồng đối với cả người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Với việc sửa đổi như trên sẽ tạo cơ chế linh hoạt trong chính sách bảo hiểm xã hội, đáp ứng được nguyện vọng của một bộ phận người lao động không có điều kiện và khả năng tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội để được hưởng lương hưu hàng tháng.
Báo cáo ý kiến của Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội về Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Chủ nhiệm Ủy ban Trương Thị Mai cho biết đa số thành viên Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội tán thành với đề xuất của Chính phủ, trước mắt cho phép người lao động nếu có nguyện vọng thì được nhận lại số tiền đã tham gia bảo hiểm xã hội. Đồng thời, cần xây dựng lộ trình nâng dần điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần phù hợp với tỷ lệ lao động trong khu vực chính thức và sự phát triển của thị trường lao động, giảm dần số người không có lương hưu khi về già.
Quy định thống nhất về hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử
Tờ trình dự án Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân nêu rõ, để kịp thời thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, thể chế hóa các quy định liên quan đến hoạt động giám sát trong Hiến pháp, Luật tổ chức Quốc hội mới được Quốc hội thông qua, đồng thời khắc phục những tồn tại, vướng mắc trong quá trình thực hiện nhằm nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử thì việc nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các quy định về giám sát trong Luật hoạt động giám sát của Quốc hội, Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân hiện hành để ban hành một đạo luật chung về hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân là cần thiết.
Việc xây dựng dự án Luật đã thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về đổi mới hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân; cụ thể hóa các quy định mới của Hiến pháp liên quan đến hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Đồng thời tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân; bảo đảm sự thống nhất, khoa học trong việc xác định đối tượng, phạm vi, hình thức, thẩm quyền, trình tự giám sát của từng chủ thể giám sát; bảo đảm quyền, trách nhiệm của chủ thể giám sát, của đối tượng chịu sự giám sát; phát huy vai trò của giám sát trong việc góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của bộ máy nhà nước.
Dự thảo Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân được xây dựng để quy định một cách thống nhất về hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử, trong đó, không chỉ xác định rõ thẩm quyền, phạm vi giám sát của từng chủ thể mà còn tăng cường sự phối hợp trong quá trình tiến hành hoạt động giám sát nhằm nâng cao hiệu quả giám sát và tránh sự chồng chéo, trùng lặp. Do vậy, bên cạnh việc rà soát sửa đổi, bổ sung các quy định để thể chế hóa các văn kiện của Đảng, cụ thể hóa các quy định mới của Hiến pháp, dự thảo đã bổ sung những nội dung được đặt ra trong thực tiễn, sửa đổi các quy định của Luật hoạt động giám sát của Quốc hội hiện hành, Chương III của Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân (năm 2003), đồng thời, pháp điển hóa các quy định về hoạt động giám sát trong các nội quy, quy chế hoạt động của Quốc hội, Hội đồng nhân dân để khi Luật mới được ban hành sẽ sớm đi vào cuộc sống mà không phải chờ sửa đổi các văn bản khác có liên quan hoặc ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành. Dự thảo Luật được thiết kế gồm 5 chương với 94 điều.
Thẩm tra dự án Luật, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tán thành với kết cấu, bố cục của dự thảo Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát để bổ sung các điều kiện bảo đảm hoạt động giám sát nhằm nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân.
Thảo luận dự thảo Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (sửa đổi)
Thời gian còn lại của phiên làm việc, các đại biểu Quốc hội t hảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (sửa đổi). Nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội tán thành với Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (sửa đổi) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội .
Bàn về Ban công tác Mặt trận, vẫn còn hai loại ý kiến khác nhau. Theo đại biểu Phạm Đức Châu (Quảng Trị) không nên luật hóa mô hình Ban công tác Mặt trận ở thôn, ấp, bản, làng... Ban công tác Mặt trận không phải là một cấp trong hệ thống tổ chức của Mặt trận mà chỉ là phương thức tổ chức trong nội bộ Mặt trận ở cơ sở. Đại biểu đề nghị không quy định vấn đề này trong Luật mà để quy định trong Điều lệ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Quan điểm khác, theo đại biểu Trần Thị Dung (Điện Biên) nên quy định về Ban công tác Mặt trận trong Luật. Đại biểu cho rằng tuy Ban công tác Mặt trận không phải là một cấp trong hệ thống tổ chức của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhưng hiện nay đang được tổ chức rộng khắp và hoạt động ở các địa phương phát huy hiệu quả. V iệc luật hóa mô hình này nhằm tạo cơ sở pháp lý đổi mới phương thức công tác của Mặt trận trong giai đoạn hiện nay theo phương châm hướng về cơ sở, tới khu dân cư.
Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá Ban công tác Mặt trận là cánh tay nối dài, là phương thức để triển khai hoạt động của Mặt trận ở cấp xã hiệu quả hơn. Do đó, cần được ghi nhận trong Luật để tạo cơ sở pháp lý cho Ban này hoạt động.
Thảo luận về hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (Chương 5), nhiều ý kiến tán thành sự cần thiết phải quy định trong dự thảo Luật về nội dung này. Tuy nhiên, cần làm rõ tính đặc thù trong hoạt động giám sát của Mặt trận; làm rõ tính chất giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là “mang tính Nhân dân;” quy định cụ thể trình tự, thủ tục thực hiện giám sát, giá trị pháp lý của kết luận, kiến nghị giám sát; trách nhiệm, chế tài đối với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân trong việc thực hiện k ết luận, kiến nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sau giám sát.
Các đại biểu Quốc hội đã cho ý kiến cụ thể về các nội dung hoạt động phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (Chương 6); nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam...
Theo chương trình, buổi chiều, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật nghĩa vụ quân sự (sửa đổi)./.
