Theo ông Lê Ngọc Lâm, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ, để tận dụng được cơ hội từ Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, mỗi quốc gia cần xác định những tác động của nó đối với từng lĩnh vực, trong đó lĩnh vực sở hữu trí tuệ cũng không phải là ngoại lệ.
Ông Lê Ngọc Lâm nhấn mạnh như vậy tại hội thảo "Bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ trong cuộc cách mạng 4.0" do Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) và Cơ quan sáng chế Nhật Bản tổ chức ngày 10/10 tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Đây là lần thứ 8 (kể từ năm 2005) hai cơ quan này hợp tác tổ chức hội thảo nhằm chia sẻ kinh nghiệm trong việc thúc đẩy, hoàn thiện hệ thống bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ.
Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu, mang đến những cơ hội lẫn thách thức cho các nước. Nhiều quốc gia đang phát triển như Việt Nam đã bị lỡ cơ hội tận dụng thành tựu của các cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật trước đó để phát triển. Vì vậy, cuộc cách mạng công nghiệp lần này được cho là cơ hội vàng để các nước đang phát triển nắm bắt cơ hội và vươn xa.
Theo ông Lê Ngọc Lâm, trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, một trong những nhiệm vụ quan trọng đặt ra cho hệ thống sở hữu trí tuệ là phải được xây dựng và vận hành thật sự hiệu quả, kiến tạo cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, từ đó, góp phần quan trọng vào công cuộc phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.
Để làm được như vậy, ông Lê Ngọc Lâm cho rằng Việt Nam cần hoàn thiện và đổi mới cơ chế bảo hộ sở hữu trí tệ cho các đối tượng sở hữu trí tuệ mới được tạo ra từ Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Chẳng hạn như bảo hộ sáng chế trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật, in 3D, công nghệ nano, công nghệ vật liệu mới...; hoàn thiện cơ chế và nâng cao năng lực thực thi quyền sở hữu trí tuệ, đặc biệt là trên môi trường Internet.
Cách mạng công nghiệp lần thứ tư cũng đặt ra vấn đề phải nâng cao năng lực của cơ quan sở hữu trí tuệ trong việc xử lý đơn đăng ký các đối tượng mới; áp dụng chính xác công nghệ mới trong việc vận hành cơ quan sở hữu trí tuệ, đặc biệt là công nghệ blockchain, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo; đồng thời, phải thúc đẩy hợp tác về bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ ở quy mô khu vực và toàn cầu, vì nhiều vấn đề sở hữu trí tuệ đã vượt ra khỏi biên giới một quốc gia và bản thân mỗi quốc gia riêng rẽ không thể xử lý được.
Với kinh nghiệm ở nước sở tại, ông Manabu Niki, Trưởng bộ phận Hợp tác quốc tế, Cơ quan sáng chế Nhật Bản (JPO) cho biết để ứng phó với Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, cơ quan này đã áp dụng chính thành tựu của cuộc cách mạng này trong việc hoàn thiện hệ thống bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ trong bối cảnh mới.
[Ứng dụng trí tuệ nhân tạo: Đòn bẩy phát triển kinh tế-xã hội]
Ngay từ năm 2017, cơ quan này đã có kế hoạch sử dụng AI vào các khâu của lĩnh vực sở hữu trí tuệ như: quyết định phân loại sáng chế; tra cứu tình trạng kỹ thuật, kiểu dáng, nhãn hiệu... có trước; tra cứu các sản phẩm dịch vụ đã xác định.
Trong những năm gần đây, cùng với sự gia tăng nhanh chóng số lượng thiết bị IoT (internet kết nối vạn vật) và mở rộng nhanh chóng thị trường đám mây trong ngành công nghiệp dịch vụ IT, số lượng đăng ký các thiết bị IoT và trình duyệt web ở Nhật Bản đã tăng lên đáng kể hằng năm.
Do đó, nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, Cơ quan sáng chế Nhật Bản cũng đã bổ sung các ví dụ về công nghệ IoT vào cuốn cẩm nang thẩm định và xuất bản trước các nước khác; đồng thời, thành lập "Đội thẩm định IoT" bao gồm thành viên là những người có kinh nghiệm với những sáng chế IoT để học hỏi và chia sẻ chuyên môn./.