Ngày 29/1, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo trong bối cảnh dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 hoành hành, các nước giàu cần tránh lặp lại sai lầm trong quá khứ về tích trữ dược phẩm và vắcxin, cho rằng hành động như vậy sẽ chỉ khiến đại dịch kéo dài.
Trả lời phỏng vấn báo chí, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus chỉ trích việc các nước giàu tìm cách mua lượng lớn các loại vắcxin ngừa COVID-19, khiến số hàng tới tay nước nghèo còn rất ít.
Theo ông Ghebreyesus, đại dịch COVID-19 đã phơi bày và khoét sâu tình trạng bất bình đẳng trên thế giới, đồng thời cảnh báo vắcxin, công cụ giúp vốn giúp chấm dứt đại dịch, có thể làm trầm trọng hơn tình trạng bất bình đẳng này.
Ông nhấn mạnh "chủ nghĩa dân tộc vắcxin" có thể đáp ứng các mục tiêu chính trị trong ngắn hạn, nhưng cũng sẽ dẫn đến tầm nhìn ngắn hạn và cuối cùng là thất bại.
[COVAX cam kết cấp vắcxin cho 3% dân số nước nghèo trong nửa đầu năm]
WHO cũng tái khẳng định rằng cách thức duy nhất để đánh bại đại dịch và phục hồi kinh tế toàn cầu là đảm bảo các nhóm ưu tiên tại mỗi nước được tiêm phòng.
Ông Tedros hối thúc thế giới tránh lặp lại sai lầm trong quá khứ, như với cuộc khủng hoảng đại dịch HIV/AIDS, khi các nước giàu nhận được thuốc gần một thập kỷ trước khi các sản phẩm này có thể mua được tại những nước nghèo hơn. Tương tự, trong dịch cúm H1N1 năm 2009, vắcxin chỉ tới được các nước nghèo khi dịch bệnh kết thúc.
Theo Tổng Giám đốc WHO, việc các nước tích trữ và không chia sẻ vắcxin, sẽ là thảm họa về đạo đức, khiến đại dịch COVID-19 kéo dài và làm chậm lại quá trình phục hồi.
WHO hiện đang dẫn đầu Cơ chế COVAX, được thiết lập với mục tiêu đặt mua vắcxin và đảm bảo số hàng này được phân phối công bằng ra khắp thế giới. Theo kế hoạch, chương trình này sẽ bắt đầu phân phối vắcxin trong vài tuần tới. Mục tiêu là tiêm phòng cho các nhân viên y tế và người lớn tuổi tại tất cả các nước trong 100 ngày đầu tiên của năm 2021.
Tuần trước, WHO xác nhận đã đạt được thỏa thuận với Pfizer/BioNTech để mua 40 triệu liều vắcxin ngừa COVID-19 và có thể bắt đầu phân phối đến nước nghèo và thu nhập dưới trung bình vào tháng tới trong khuôn khổ Cơ chế COVAX.
WHO đã đưa ra cảnh báo trên sau khi Ủy ban châu Âu (EC) công bố biện pháp nhằm tiến tới giám sát và trong một số trường hợp có thể cấm xuất khẩu vắcxin ngừa COVID-19 tại các nhà máy sản xuất đặt tại các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU).
Biện pháp của EU chỉ có hiệu lực với các nhà máy sản xuất vắcxin ngừa COVID-19 nằm trong các hợp đồng mua bán vắcxin đã ký giữa các hãng dược phẩm và EC.
Theo đó, các nhà máy thuộc diện này hoạt động trên lãnh thổ các nước thành viên EU sẽ phải xin cấp phép xuất khẩu vắcxin cho các nước ngoài khối, đồng thời cung cấp kế hoạch xuất khẩu trước 3 tháng.
Giám đốc phụ trách vấn đề tiếp cận dược phẩm và các sản phẩm y tế của WHO, bà Mariangela Simao cho rằng giải pháp EU đưa ra nằm trong xu hướng rất đang quan ngại tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho hoạt động cung ứng vắcxin toàn cầu./.