Ngày 7/6, Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal cho rằng sự cố vỡ đập thủy điện Kakhovka ở tỉnh Kherson, miền Nam Ukraine, là "một trong những thảm họa môi trường nghiêm trọng nhất ở châu Âu trong những thập niên gần đây" và có nguy cơ gây ảnh hưởng đến an ninh lương thực toàn cầu.
Phát biểu qua video tại hội nghị của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) diễn ra tại Paris (Pháp), Thủ tướng Shmyhal cho biết hàng chục thị trấn và làng mạc sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu nguồn cung nước uống.
Theo ông, sự cố cũng sẽ ảnh hưởng đến các hệ thống thủy lợi ở miền Nam "dẫn đến hạn hán mất mùa" ở Ukraine vốn được coi là một trong những nước trồng và xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới. Điều này sẽ tác động đến an ninh lương thực toàn cầu.
Thủ tướng Shmyhal cho biết thêm đập Kakhovka bị vỡ đã khiến ít nhất 150 tấn dầu động cơ tràn ra sông Dnipro và nguy cơ sẽ có thêm 300 tấn dầu nữa rò rỉ ra ngoài. Điều này có thể là mối đe dọa đối với hệ động, thực vật của Ukraine. Theo ông, ước tính có đến 80 khu định cư bị ngập lụt do sự cố vỡ đập.
Theo hãng tin TASS, Thị trưởng thành phố Nova Kakhovka, Vladimir Leontyev cho biết mỗi giây có hơn 30.000m3 nước đổ xuống từ hồ chứa Kakhovka làm xói mòn thân đập.
Tại thành phố Nova Kakhovka, mực nước đã dâng cao đến 12m. Các trang trại dọc sông Dnipro bị thiệt hại nghiêm trọng.
Nguồn tin từ Bộ Tình trạng khẩn cấp Nga còn cho rằng mực nước tại một số khu vực thuộc tỉnh Kherson sẽ tiếp tục tăng trong thời gian từ 3-10 ngày tới. Tuy nhiên, mực nước ở Nova Kakhovka đã giảm 31cm.
Trước đó cùng ngày, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng tuyên bố sẽ đưa vụ việc này lên Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC). Trên kênh Telegram, ông cho biết thêm sự cố vỡ đập đã khiến hàng trăm nghìn người không được tiếp cận nước sạch.
[LHQ cảnh báo thảm họa sau vụ vỡ đập thủy điện ở Ukraine]
Đập thủy điện Kakhovka trên sông Dnipro ở Kherson bị vỡ vào ngày 6/6. Đập cao 30m và dài 3,2km, được xây dựng vào năm 1956. Với sức chứa hồ nước lên đến 18km3, đây là nguồn cung cấp nước quan trọng cho bán đảo Crimea ở phía Nam và nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia lớn nhất châu Âu ở phía Bắc.
Tình trạng khẩn cấp cũng đã được ban bố trên toàn tỉnh Kherson thay vì chỉ thành phố Nova Kakhovka như thông báo trước đó.
Trong khi đó, Thị trưởng thành phố Nova Kakhovka, Vladimir Leontyev cho biết có khoảng 100 người đang bị mắc kẹt và hàng nghìn động vật hoang dã đã chết sau sự cố vỡ đập. Ông cũng cảnh báo nguy cơ ô nhiễm do ngập lụt.
Theo Thị trưởng Leontyev, lực lượng chức năng đang nỗ lực giải cứu những người bị mắc kẹt do lũ lụt.
Bộ Nông nghiệp Ukraine cho biết hàng chục nghìn ha đất nông nghiệp có nguy cơ bị ngập lụt sau khi đập Kakhovka bị vỡ trong khi ít nhất 500.000ha đất không được tưới tiêu và những cánh đồng ở miền Nam có thể bị biến thành sa mạc vào năm sau.
Theo bộ trên, sự cố này sẽ khiến nguồn cung nước cho 31 hệ thống thủy lợi ở Kherson, Dnipro và Zaporizhzhia bị cắt.
Hồi năm 2021, các hệ thống thủy lợi này đã cung cấp nước tưới tiêu cho 584.000ha đất canh tác, là nguồn thu hoạch khoảng 4 triệu tấn ngũ cốc và hạt có dầu./.