Sau hơn 10 ngày xét xử, chiều 29/3, Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội đã tuyên án phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án góp vốn 800 tỷ đồng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) vào Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Dương (OceanBank).
Trách nhiệm hình sự và dân sự đối với 7 bị cáo
Đối với nhóm tội danh “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng,” Hội đồng xét xử đã tuyên án phạt các bị cáo: Đinh La Thăng (sinh năm 1960, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị/Hội đồng thành viên PVN) 18 năm tù; Nguyễn Xuân Sơn (sinh năm 1962, nguyên Phó Tổng Giám đốc PVN) 30 tháng tù; 2 bị cáo nguyên là thành viên Hội đồng thành viên PVN gồm: Vũ Khánh Trường (sinh năm 1954) 5 năm tù, Nguyễn Xuân Thắng (sinh năm 1955) 22 tháng tù. Hai bị cáo: Nguyễn Thanh Liêm (sinh năm 1955, nguyên thành viên Hội đồng thành viên PVN) bị phạt 20 tháng cải tạo không giam giữ và Phan Đình Đức (sinh năm 1960, thành viên Hội đồng thành viên PVN) 15 tháng cải tạo không giam giữ.
[OceanBank: Bị cáo Đinh La Thăng là người chủ trương cố ý làm trái]
Riêng bị cáo Ninh Văn Quỳnh (sinh năm 1958, nguyên Kế toán trưởng kiêm Trưởng ban Tài chính kế toán và Kiểm toán PVN) bị phạt 7 năm tù về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng,” 16 năm tù về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản,” tổng hợp hình phạt chung đối với bị cáo Ninh Văn Quỳnh là 23 năm tù.
Về trách nhiệm dân sự, bản án sơ thẩm nêu rõ quá trình điều tra và tại phiên tòa, nguyên đơn dân sự là PVN đề nghị Hội đồng xét xử căn cứ vào kết quả điều tra vụ án và kết luận của các cơ quan tố tụng xem xét phần liên quan đến PVN theo đúng quy định của pháp luật, nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của PVN cũng như của Nhà nước. Hội đồng xét xử nhận thấy, do hành vi cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế của 7 bị cáo trong vụ án đã gây thiệt hại của Nhà nước số tiền là 800 tỷ đồng, nên buộc các bị cáo phải liên đới bồi thường số tiền này cho Nhà nước do PVN là đại diện.
Căn cứ vào tính chất, mức độ hành vi phạm tội, vị trí, vai trò và lỗi của từng bị cáo, Hội đồng xét xử phân định trách nhiệm dân sự đối với mỗi bị cáo. Cụ thể, bị cáo Đinh La Thăng giữ vai trò chính, gây thiệt hại trong cả 3 lần góp vốn tổng số 800 tỷ đồng và phải bồi thường 600 tỷ đồng. Bị cáo Ninh Văn Quỳnh bồi thường 100 tỷ đồng, Vũ Khánh Trường bồi thường 40 tỷ đồng. 4 bị cáo còn lại, mỗi bị cáo phải bồi thường 15 tỷ đồng.
Đối với bị cáo Ninh Văn Quỳnh đã có hành vi lạm dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt số tiền 20 tỷ đồng của OceanBank. Bị cáo Quỳnh đã nộp lại toàn bộ số tiền 20 tỷ đồng này. Hội đồng xét xử tiếp tục tạm giữ số tiền này để đảm bảo thi hành án.
PVN bị thiệt hại 800 tỷ đồng là do hành vi trái pháp luật của các bị cáo
Năm 2008, sau khi không được phép thành lập Ngân hàng thương mại cổ phần Hồng Việt, PVN chuyển sang phương án góp vốn mua cổ phần của OceanBank. Trong việc góp vốn điều lệ vào OceanBank giai đoạn 2008 đến 2011, bị cáo Đinh La Thăng đã chỉ đạo và quyết định việc PVN góp vốn vào OceanBank để PVN trở thành cổ đông của Ngân hàng này.
Thực hiện chỉ đạo và chủ trương của Đinh La Thăng, các bị cáo Vũ Khánh Trường, Nguyễn Thanh Liêm, Nguyễn Xuân Thắng, Phan Đình Đức, Nguyễn Xuân Sơn, Ninh Văn Quỳnh, đã thực hiện 3 lần góp vốn của PVN vào OceanBank với tổng số tiền 800 tỷ đồng.
Do năng lực yếu kém của OceanBank và những hành vi vi phạm của Hà Văn Thắm, OceanBank đã bị thua lỗ nghiêm trọng không còn giá trị vốn của chủ sở hữu dẫn đến toàn bộ số tiền 800 tỷ đồng góp vốn của PVN tại OceanBank đã bị mất hoàn toàn khi Ngân hàng Nhà nước phải mua bắt buộc OceanBank để Nhà nước phải khắc phục các hậu quả thiệt hại nặng nề của OceanBank gây ra. Nguyên nhân dẫn đến thiệt hại số tiền 800 tỷ đồng của PVN là do các hành vi trái pháp luật của Đinh La Thăng và các bị cáo đồng phạm gây ra.
Ngoài ra, trong khoảng thời gian từ tháng 3/2009 đến tháng 12/2013, bị cáo Ninh Văn Quỳnh với vai trò Kế toán trưởng, kiêm Trưởng Ban tài chính kế toán và kiểm toán PVN đã lạm dụng chức vụ, quyền hạn của mình để nhận và chiếm đoạt số tiền 20 tỷ đồng của OceanBank là tiền chi lãi ngoài hợp đồng tiền gửi của PVN tại OceanBank từ bị cáo Nguyễn Xuân Sơn.
Không chấp nhận đề nghị chuyển tội danh cho bị cáo Ninh Văn Quỳnh
Bản án sơ thẩm đã đánh giá, trong 3 lần Hội đồng quản trị/Hội đồng thành viên PVN ban hành chủ trương góp vốn, bổ sung vốn góp mua cổ phần của OceanBank giai đoạn từ năm 2008 đến năm 2011, bị cáo Ninh Văn Quỳnh đã trực tiếp chỉ đạo Ban Tài chính kế toán và kiểm toán PVN làm các thủ tục, tham mưu, đề xuất, trình văn bản liên quan đến cả 3 lần góp vốn để Ban Tổng Giám đốc PVN trình Hội đồng quản trị/Hội đồng thành viên ra Nghị quyết về việc góp vốn mua cổ phần của OceanBank. Sau khi có Nghị quyết của Hội đồng quản trị/Hội đồng thành viên, Ninh Văn Quỳnh có hành vi liên quan trực tiếp đến 3 lần chuyển tiền góp vốn của PVN vào OceanBank.
Đối với hành vi nhận 20 tỷ đồng của bị cáo Ninh Văn Quỳnh, luật sư bào chữa cho bị cáo Quỳnh đã đề nghị chuyển tội danh “Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản” sang tội “Chiếm giữ trái phép tài sản” cho phù hợp với hành vi của Quỳnh đã thực hiện. Hội đồng xét xử nhận thấy: Ninh Văn Quỳnh đã lạm dụng chức vụ quyền hạn của mình là Kế toán trưởng, kiêm Trưởng Ban tài chính kế toán và kiểm toán PVN và sự tín nhiệm của chủ tài sản đối với mình để chiếm đoạt tài sản của chủ tài sản là OceanBank. Hành vi này của Quỳnh đủ yếu tố cấu thành tội “Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 280 - Bộ luật Hình sự năm 1999 nên không có cơ sở chấp nhận yêu cầu của luật sư.
Đối với bị cáo Vũ Khánh Trường, Hội đồng xét xử phân tích với vai trò là thành viên Hội đồng thành viên PVN, bị cáo phải biết việc đầu tư ra ngoài Công ty mẹ trong lĩnh vực ngân hàng phải báo cáo Chính phủ và phải trình Chính phủ phê duyệt chủ trương theo quy định tại khoản 3, Điều 27, Quy chế quản lý tài chính Công ty Mẹ – Tập đoàn Dầu khí Việt Nam ban hành kèm theo Nghị định số 142/2007/NĐ-CP ngày 5/9/2007 của Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 3780/VPCP-ĐMDN ngày 6/6/2008.
Khi Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 có hiệu lực pháp luật, bị cáo phải nhận thức được việc góp vốn bổ sung vào OceanBank để duy trì tỷ lệ sở hữu 20% vốn điều lệ là trái quy định tại khoản 2, Điều 55, Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 nhưng bị cáo vẫn trực tiếp ký Nghị quyết 4658/NQ-DKVN góp vốn bổ sung giai đoạn 2 là 300 tỷ đồng và tham gia biểu quyết đồng ý để Hội đồng thành viên ban hành Nghị quyết số 4266/NQ-DKVN ngày 16/5/2011 góp bổ sung 100 tỷ đồng, nâng tổng số vốn góp của PVN tại OceanBank lên 800 tỷ đồng, bằng 20% vốn điều lệ mới (4.000 tỷ đồng) của OceanBank, trái quy định tại khoản 2 Điều 55 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 “Một cổ đông là tổ chức không được sở hữu vượt quá 15% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng…”
Sau khi có Nghị quyết, bị cáo để mặc cho Tổng Giám đốc và Kế toán trưởng PVN thực hiện việc chuyển tiền góp vốn tổng số 400 tỷ đồng của PVN vào OceanBank. Hành vi này là hành vi cố ý làm trái trong việc PVN góp vốn vào OceanBank.
Đối với bị cáo Nguyễn Xuân Sơn, trước khi được bổ nhiệm giữ chức vụ Phó Tổng Giám đốc PVN, Nguyễn Xuân Sơn được bổ nhiệm giữ chức vụ là Tổng Giám đốc OceanBank từ ngày 19/12/2008 đến ngày 15/11/2010 nên Sơn biết rõ năng lực kinh doanh và tình trạng thua lỗ, yếu kém của OceanBank mà vẫn đề xuất PVN góp vốn vào OceanBank. Bị cáo Sơn biết việc đầu tư ra ngoài Công ty mẹ trong lĩnh vực ngân hàng phải báo cáo Chính phủ và phải trình Chính phủ phê duyệt chủ trương, đồng thời bị cáo Sơn cũng biết rõ Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 không cho phép một cổ đông là tổ chức được sở hữu quá 15% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng mà bị cáo vẫn ký văn bản đề xuất lên Hội đồng thành viên ra Nghị quyết góp bổ sung vốn duy trì tỷ lệ 20% vốn điều lệ tại OceanBank và ký quyết định thực hiện việc chuyển tiền 100 tỷ đồng, vượt quá tỷ lệ sở hữu 15% vốn điều lệ của OceanBank. Hành vi vi phạm nêu trên của Nguyễn Xuân Sơn đã gây thiệt hại cho PVN 100 tỷ đồng.
Kiến nghị làm rõ việc chi và sử dụng số tiền lãi ngoài
Tại phiên tòa, bị cáo Ninh Văn Quỳnh khai, trong khoảng thời gian từ năm 2009 đến năm 2013, bị cáo Quỳnh đã nhận từ Nguyễn Xuân Sơn số tiền 20 tỷ đồng, được lấy từ nguồn tiền do Hà Văn Thắm chỉ đạo chi lãi ngoài cho khách hàng gửi tiền vào OceanBank, để Quỳnh quan tâm, giúp đỡ, tham mưu, đề xuất cho lãnh đạo PVN ban hành chủ trương, chỉ đạo có lợi cho OceanBank, như việc yêu cầu các đơn vị thành viên của PVN hỗ trợ, sử dụng các dịch vụ ngân hàng, gửi tiền tại OceanBank.
Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn khai đã nhận từ Hà Văn Thắm trên 200 tỷ đồng và đã đưa cho Ninh Văn Quỳnh khoảng 180 tỷ đồng. Ngoài ra, Sơn còn mua cho Quỳnh 1 căn hộ tại Tòa nhà Star City ở đường Lê Văn Lương (Hà Nội). Do đó, Hội đồng xét xử kiến nghị Cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ về số tiền và tài sản liên quan đến việc chi và sử dụng số tiền lãi ngoài hợp đồng theo lời khai của Nguyễn Xuân Sơn, nếu có vi phạm thì xử lý theo quy định của pháp luật./.
