Phiên tòa xử vụ án Gang thép Thái Nguyên ngày 14/4. (Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN) Sáng 16/4, trong phần tranh luận tại phiên tòa xét xử vụ án Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên (TISCO), nhiều luật sư đã đề nghị Hội đồng xét xử, đại diện Viện Kiểm sát đánh giá hành vi phạm tội và xem xét đổi tội danh đối với các bị cáo từ tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí" sang tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".
Bào chữa cho bị cáo Mai Văn Tinh (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng Công ty Thép Việt Nam - VNS), luật sư Trương Anh Tú cho rằng việc quyết định cho dừng dự án khi nhà thầu MCC (Tập đoàn Khoa học công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc) vi phạm hợp đồng đã vượt quá thẩm quyền nên bị cáo Tinh không thể tự quyết định được việc này. Theo luật sư, VNS và TISCO chỉ là người thực hành, còn chỉ đạo dự án là cấp trên của 2 đơn vị này.
Tiếp tục chứng minh hành vi của bị cáo Mai Văn Tinh trong việc ký nhiều văn bản đề xuất Bộ Công Thương và Chính phủ để tiếp tục triển khai dự án là không cố ý, luật sư Trương Anh Tú cho rằng các văn bản đó thực chất là ý tưởng của cấp trên, còn việc đề xuất của các đơn vị bên dưới chỉ mang tính chất hoàn thiện, bổ sung hồ sơ theo đúng quy trình.
Về cáo buộc bị cáo Mai Văn Tinh giới thiệu Tổng Công ty Xây dựng công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) thiếu năng lực để đơn vị này trở thành nhà thầu phụ thi công phần C của hợp đồng EPC số 01#, dẫn đến dự án bị chậm tiến độ, dừng thi công và gây thiệt hại, luật sư cho rằng việc Bộ Công Thương giới thiệu VINAINCON cho TISCO là có căn cứ, dựa trên những kinh nghiệm thi công thành công tại nhiều công trình lớn mà công ty này đã thực hiện trước đó.
Tương tự, luật sư Nguyễn Huy Thiệp bào chữa cho bị cáo Đặng Thúc Kháng (nguyên Trưởng ban Ban Kiểm soát VNS) cũng nêu quan điểm về việc hành vi của bị cáo Kháng không phù hợp với tội danh bị Viện Kiểm sát truy tố. Theo luật sư, các bị cáo không có dấu hiệu đồng phạm trong vụ án này. Các bị cáo chỉ quyết tâm thực hiện dự án theo chủ trương của cấp trên.
[Vụ Gang thép Thái Nguyên: Luật sư đề nghị xem xét bối cảnh vụ án]
Nêu quan điểm bào chữa chung cho các bị cáo, một số luật sư cho rằng các bị cáo không cố ý thực hiện hành vi sai phạm, đồng thời đề nghị Hội đồng xét xử đánh giá hành vi phạm tội và xem xét đổi tội danh đối với các bị cáo từ tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí" sang tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".
Theo cáo trạng, bị cáo Mai Văn Tinh là người thực hiện hành vi phạm tội tích cực. Bị cáo phải có trách nhiệm xem xét phê duyệt và chỉ đạo TISCO thực hiện Dự án đúng quy định, đảm bảo có hiệu quả.
Bị cáo biết không có căn cứ để điều chỉnh Hợp đồng, việc chọn nhà thầu phụ là trách nhiệm của MCC nên khi được TISCO báo cáo việc MCC vi phạm hợp đồng thì bị cáo phải có trách nhiệm chỉ đạo xem xét dừng, chấm dứt hợp đồng, thu hồi tiền tạm ứng, áp dụng điều khoản phạt hợp đồng, xem xét để hủy đấu thầu, tổ chức đấu thầu lại theo quy định, để đảm bảo tiến độ và hiệu quả của dự án.
Viện Kiểm sát xác định bị cáo Đặng Thúc Kháng có vai trò là người thực hành, đã cho ý kiến nhất trí, ký kiểm soát một số văn bản, tờ trình của VNS để Chủ tịch Hội đồng quản trị VNS ký đề nghị Chính phủ chấp thuận chọn VINAINCON làm nhà thầu phụ được thực hiện phần C dưới hình thức hợp đồng theo đơn giá, điều chỉnh chi phí phần C.
Luật sư Nguyễn Thị Thu (bào chữa cho bị cáo Đậu Văn Hùng, nguyên thành viên Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc VNS) cho rằng bị cáo Đậu Văn Hùng và các bị cáo trong vụ án không vi phạm pháp luật trong việc ký các văn bản đề nghị được tăng chi phí phần C của hợp đồng EPC số 01#, bởi các điều kiện để được điều chỉnh giá trị của hợp đồng EPC số 01# là những thay đổi về chính sách tiền lương của Nhà nước, giá nguyên vật liệu và tỷ giá hối đoái có biến động lớn.
Theo luật sư, thời điểm bị cáo Đậu Văn Hùng ký các tờ trình xin điều chỉnh chi phí phần C thì tiền lương tăng 20% so với năm 2007, giá nhiều loại vật tư trên thị trường thế giới tăng đột biến và tỷ giá USD tăng hơn 5%. Luật sư Nguyễn Thị Thu cũng cho rằng việc xin điều chỉnh chi phí đã được TISCO và VNS xin ý kiến, các bộ, ngành đã đề xuất và Chính phủ đã đồng ý.
Phân tích về năng lực của nhà thầu phụ VINAINCON, luật sư cho rằng hồ sơ của VINAINCON đã được chủ đầu tư và tổng thầu MCC thẩm định, VINAINCON đủ năng lực để thực hiện phần C của hợp đồng EPC số 01#. Do đó, theo luật sư, nguyên nhân khiến dự án bị dừng thực hiện, chậm tiến độ và gây ra thiệt hại số tiền lớn không phải do việc lựa chọn VINAINCON từ phía chủ đầu tư TISCO.
Từ lập luận trên, luật sư Nguyễn Thị Thu đề nghị đại diện Viện Kiểm sát thay đổi quan điểm luận tội và đề nghị Hội đồng xét xử xem xét lại tội danh để đảm bảo sự công bằng của pháp luật cho bị cáo Đậu Văn Hùng.
Theo quan điểm của Viện Kiểm sát, bị cáo Đậu Văn Hùng có vai trò là người thực hành. Với nhiệm vụ là thành viên Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc VNS, theo đề nghị của TISCO và chỉ đạo của Hội đồng quản trị VNS, bị cáo đã ký các Tờ trình đề nghị Hội đồng quản trị VNS báo cáo Chính phủ cho điều chỉnh chi phí phần C của Hợp đồng EPC số 01#.
Bị cáo chấp thuận VINAINCON không đủ năng lực làm nhà thầu phụ thực hiện phần C của Hợp đồng theo đơn giá; trình Hội đồng quản trị VNS phê duyệt điều chỉnh cơ cấu TMĐT dự án, trong đó có dự phòng cho phần C của Hợp đồng tăng thêm 15,57 triệu USD không có cơ sở pháp lý, không đúng quy định của Hợp đồng EPC số 01#./.
