Trong bài viết mới đây đăng trên CNN, nhà tâm lý học John Duffy đã có những chia sẻ về xu hướng ly hôn của giới trung niên hiện nay đang tăng lên.
Sau 27 năm chung sống, Bill và Melinda Gates đã công bố quyết định ly hôn của họ trên Twitter. Tại sao hai con người trong một cuộc hôn nhân lâu dài - một sự kết hợp đã giúp cả hai làm ra được hàng tỷ USD cũng như thành lập một trong những tổ chức lớn nhất thế giới - lại quyết định chia tay?
Trong hầu hết các cuộc hôn nhân, sau nhiều thập kỷ bên nhau, chúng ta biết được thói quen của nửa kia, những đặc điểm riêng của gia đình mà chúng ta xuất thân, nhịp độ ngày làm việc của nhau cũng như kiểu cà phê chúng ta thích uống. Và sau nhiều năm chung sống, chúng ta cũng nhìn thấy người bạn đời của mình trong những giai đoạn tốt đẹp nhất cũng như tồi tệ nhất.
Trong khoảng thời gian đó, nhiều cặp vợ chồng sẽ cùng nhau nuôi dạy con cái và khám phá ra những điều mà họ ngưỡng mộ về nhau, cũng như những điểm mà họ hoàn toàn bất đồng. Người ta có thể nghĩ rằng, nếu bất kỳ vấn đề nào trong số này cho thấy sự không hợp nhau, một cuộc hôn nhân sẽ kết thúc trước cả khi cặp đôi bước vào độ tuổi 50 hoặc 60.
Nhưng điều đó giờ không còn đúng nữa. Khi tiếp xúc với các cặp đôi trong công việc hiện tại, tôi nhận ra có một sự khác biệt rõ ràng ở những đôi vợ chồng lớn tuổi với một cuộc hôn nhân lâu dài.
Nhiều năm trước, phần lớn các cặp đôi khách hàng của tôi, những người không hạnh phúc với mối quan hệ của họ, lựa chọn duy trì cuộc hôn nhân vì không muốn phiền phức hay không muốn thay đổi thói quen, thậm chí vì không muốn mất đi cảm giác quen thuộc. Nhưng trong vài năm qua, nhiều người đã chủ động lựa chọn chia tay. Nguồn khách hàng của tôi phản ánh tỷ lệ ly hôn ở người Mỹ từ 50 tuổi trở lên, vốn đã tăng gấp đôi từ năm 1990.
Tại sao người lớn tuổi lại ly hôn? Một người phụ nữ sắp ly hôn nói với tôi rằng cuộc đời bà chia ra thành từng chương. Và mặc dù bà từng nghĩ rằng người chồng hiện tại sẽ luôn là một phần cuộc sống của mình trong tất cả những chương đó, lúc này bà lại muốn viết một vài chương cuộc đời một mình, và có lẽ một ngày nào đó, với một người bạn đời khác. Bà không có ý làm tổn thương chồng, và muốn ông được giải thoát để đi tìm hạnh phúc đích thực trong những chương tiếp theo của cuộc đời mình.
[Vợ chồng tỷ phú Bill Gates thông báo ly hôn sau 27 năm chung sống]
Các cặp đôi không chỉ đơn giản là "xa cách nhau" theo thời gian nữa. Một trong hai hoặc cả hai người trong cuộc hôn nhân đang công khai lựa chọn thay đổi hướng đi cho phần đời còn lại. Và khi nhận ra rằng cuộc sống ngắn ngủi và quý giá nhường nào, một hoặc cả hai người sẽ lựa chọn những gì họ cảm thấy là con đường viên mãn nhất.
Họ có xu hướng tin rằng, nếu một cuộc hôn nhân không mang lại hạnh phúc cho mình, nó cũng sẽ không thực sự làm bạn đời của họ hạnh phúc. Vì vậy, họ cho nhau không gian để đạt được, hoặc tìm lại, hạnh phúc và sự viên mãn.
Điều gì đã thay đổi trong hôn nhân lâu dài và ly hôn
Có nhiều lý do để các cặp đôi chủ động ly hôn. Tôi nhận thấy rằng những mô hình hôn nhân truyền thống không đúng với tất cả các cặp đôi, nhất là những người ở tuổi trung niên. Ở lứa tuổi đó, họ không còn cho rằng cuộc hôn nhân của mình nhất thiết phải là một cam kết trọn đời nếu nó không mang lại hạnh phúc cho một trong hai, hoặc cả hai người.
Mọi người đánh giá lại các mối quan hệ của mình theo thời gian thực. Điều này, theo kinh nghiệm của tôi, là tương đối mới. Từ trước đến nay, chúng ta luôn kín tiếng về bất kỳ sự bất mãn nào trong hôn nhân, thường chỉ than phiền với những người bạn cùng giới về những vấn đề trong các mối quan hệ: thiếu tình dục hoặc sự kết nối, chán nản với cuộc sống hàng ngày, những thói quen khó chịu, người bạn đời hà tiện hoặc vung tay quá trán.
Trong vài năm trở lại đây, ngày càng nhiều cặp đôi trao đổi với nhau, hoặc với tôi, chuyên gia trị liệu của họ, một cách cởi mở về những điều mà họ không hài lòng trong mối quan hệ của mình. Các cặp đôi hiện nay có xu hướng trò chuyện về bản chất mối quan hệ của họ và xác định xem họ muốn nỗ lực để duy trì hôn nhân hay chia tay.
Những điều cấm kỵ ít được để ý hơn
Tôi cũng nhận thấy rằng những điều cấm kỵ xung quanh việc đánh giá lại như vậy, và thậm chí cả những quan niệm về ly thân và ly hôn sau một cuộc hôn nhân dài lâu, đang giảm đi nhanh chóng.
Khi chúng ta sống lâu hơn, nhiều người, giống như người phụ nữ sắp ly hôn được nhắc đến ở trên, sẽ nhìn cuộc đời như những chương sách. Và cuộc hôn nhân đưa họ từ tuổi đôi mươi đến tuổi 50, thậm chí là 60, là chương quan trọng nhất, ở đó họ gặp phải những khó khăn tài chính, xây dựng sự nghiệp và nuôi dạy con cái.
Nhiều người chọn coi đó là câu chuyện cả đời của họ, tuân theo truyền thống. Nhưng ngày càng nhiều người khác lại sẵn sàng xem xét khả năng rằng, ngay cả khi họ từng là một nửa phù hợp của nhau tại một thời điểm, hay trong một khoảng thời gian nào đó, họ có thể không còn hợp nhau nữa. Đôi khi họ tìm đến trị liệu để có thể giải thích một cách kỹ càng.
Một chương mới trong một cuộc sống dài lâu hơn
Sau khi nuôi dạy con cái hoặc chứng kiến bạn đời của mình xây dựng sự nghiệp, nhiều người đã kết hôn đang ở độ tuổi trung niên mà tôi từng tiếp xúc muốn đổi mới bản thân. Họ muốn bắt đầu một sự nghiệp mới hoặc dấn thân vào những cuộc phiêu lưu mới, thường là một mình, đôi khi là cùng với một người bạn, hoặc thỉnh thoảng là với một người bạn đời mới. Họ có thể cảm thấy như cuộc hôn nhân của mình đã mất hết niềm vui, hoặc vợ chồng đã mất kết nối với nhau.
Giờ đây, khi tuổi thọ trung bình của chúng ta tăng lên rất nhiều so với thế hệ cha mẹ chúng ta, nhiều khách hàng tuổi trung niên của tôi cảm thấy rằng bây giờ, khi vẫn còn đủ thời gian, là lúc để theo đuổi chương tiếp theo trong cuộc đời họ.
Tôi từng gặp một số người ở độ tuổi 70, thậm chí 80, cảm thấy hối hận vì đã không nắm lấy cơ hội đó cho bản thân mình thay vì duy trì cuộc hôn nhân đã không còn sức sống, nhàm chán hoặc đầy mâu thuẫn.
Lý do buông tay của đàn ông và phụ nữ
Tôi nhận thấy rằng việc kết thúc một cuộc hôn nhân ở tuổi trung niên để theo đuổi một mối quan hệ khác hoặc toàn tâm toàn ý hơn cho một mối quan hệ mà mình đang theo đuổi là dễ dàng hơn đối với nam giới. Điều này đập tan định kiến về khủng hoảng tuổi trung niên: đàn ông đuổi theo tuổi trẻ bằng cảm giác được ham muốn, thường là bởi những phụ nữ trẻ tuổi hơn. Một số người đàn ông tôi từng tiếp xúc cũng nói rằng họ đã hết yêu và muốn cho bản thân thêm một cơ hội tìm kiếm tình yêu trước khi họ không còn thời gian nữa.
Ngược lại, những phụ nữ đề nghị ly hôn trước lại thường muốn thay đổi cuộc sống của mình. Nhiều người nói với tôi rằng họ vẫn cảm thấy mình trẻ trung ở tuổi 50 hay 60, trong khi những ông chồng của họ lại có vẻ già hơn và kém năng động hơn. Họ có xu hướng trở thành những người tìm kiếm sự nghiệp mới, cuộc phiêu lưu mới và cơ hội mới. Họ có thể khởi nghiệp kinh doanh hoặc lấy lại tinh thần, hoặc chuyển đến một nơi khác trên thế giới.
Đối với những phụ nữ trung niên ly hôn tôi từng gặp, những lý do của họ dường như mang tính kinh nghiệm hơn. Một số người thậm chí còn không kỳ vọng vào các mối quan hệ trong tương lai. Mặt khác, đối với nam giới, những lý do họ đưa ra có xu hướng dựa trên những gì họ cảm thấy là cuộc hôn nhân của mình đang thiếu, và họ cho là có thể tìm thấy ở một mối quan hệ khác.
Những xu hướng này là lành mạnh hay có hại?
Một số cặp vợ chồng lựa chọn ở bên nhau suốt nhiều thập kỷ, tới khi họ 50 hay 60 tuổi, để tạo ra một môi trường ổn định, nhất quán và đầy tình yêu thương cho bản thân họ, và đặc biệt là cho con cái của họ. Tôi từng làm việc với một số người đã phải chịu đựng sự cô đơn và cô lập cũng như những cuộc hôn nhân không tình yêu trong nhiều năm, và đôi khi mang theo sự khinh bỉ và oán giận ngày một lớn với bạn đời của họ.
Điều này có thể là một mối phiền muộn dài lâu và đau đớn và đến cuối cùng chẳng có lợi ích gì với con cái họ. Những người trẻ tuổi mà tôi tiếp xúc thường nói với tôi rằng họ muốn cha mẹ mình được hạnh phúc. Nếu việc ở cùng nhau không làm được điều đó, họ sẽ hiểu. Và sự chấm dứt trong tôn trọng của một cuộc hôn nhân không hạnh phúc hay không viên mãn sẽ trở thành tấm gương cho những mối quan hệ lành mạnh của con cái chúng ta.
Những thay đổi trong cách chúng ta nhìn nhận về hôn nhân ở tuổi 50 hay 60 cũng có thể được xem là khá lành mạnh và tươi mới. Nhờ thái độ cởi mở hơn khi nói chuyện với nhau về những gì ổn - và không ổn - trong cuộc hôn nhân của mình, các cặp đôi dường như sẽ xây dựng được những mối quan hệ lành mạnh hơn với cơ hội thực sự phát triển và trở nên sâu sắc hơn theo thời gian.
Nếu bạn không hạnh phúc trong cuộc hôn nhân của mình
Những cặp đôi đã ở bên nhau suốt nửa đời người hoặc lâu hơn có những lựa chọn mà thời cha mẹ của họ không có. Nếu bạn không hài lòng với mối quan hệ của mình, đừng vội cho rằng đã quá muộn để giải quyết vấn đề. Hãy trò chuyện cởi mở với bạn đời của mình về những cảm xúc của bạn, và những gì mà người bạn đời, hoặc cả hai, có thể làm để cải thiện tình hình, hoặc đem lại sức sống mới cho mối quan hệ.
Thay đổi thói quen làm việc để có thể dành nhiều thời gian bên nhau hơn. Dành thời gian hẹn hò, để bạn có thể làm quen lại với bạn đời một cách lãng mạn hay hấp dẫn hơn nếu những yếu tố đó đang thiếu.
Về cơ bản, nếu bạn cảm thấy mối quan hệ của mình vẫn duy trì được, nhưng cần nhiều sự nỗ lực hơn, hãy cố gắng cùng nhau viết những chương tiếp theo đó. Và nếu cần, hãy tìm một chuyên gia trị liệu để hướng dẫn bạn trong suốt hành trình.
Cuối cùng, bạn có thể cảm thấy những sự lặp lại trong mối quan hệ của mình đã đi đến cuối đường. Tôi thành thật khuyên bạn nên dành chút thời gian với bạn đời của mình, bình tĩnh giải thích những cảm xúc của bạn nếu bạn cảm thấy thoải mái và an toàn khi làm như vậy, và rằng trình độ giao tiếp của bạn cho phép một cuộc nói chuyện như vậy.
Hãy cho nhau cơ hội để suy ngẫm về những điều tốt đẹp có được từ những năm dài mà các bạn đã cùng trải qua: những đứa con, công việc, những cuộc vật lộn có thắng có thua, sự hài hước và tình yêu. Và sau đó, các bạn có thể giải phóng lẫn nhau để hoàn thành các chương tiếp theo của cuộc đời mình./.