Ngoại trưởng Australia Chrystia Freeland, Ngoại trưởng Mexico Ildefonso Guajardo Villarreal và Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer tại vòng đàm phán ở Ottawa (Canada) ngày 27/9. (Nguồn: AP/TTXVN) Ngày 21/11, vòng 5 tái đàm phán Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA, gồm Mexico, Mỹ và Canada) đã kết thúc tại thủ đô Mexico City với nhiều bất đồng lớn chưa được giải quyết khiến kế hoạch hoàn tất hiện đại hóa hiệp định này vào tháng 3/2018 trở lên khó khăn.
Theo phóng viên TTXVN tại Mexico City, tại vòng đàm phán lần này, vấn đề “gai góc” về xuất xứ sản phẩm, nổi bật là đề xuất của Mỹ về tăng tỷ lệ nội địa hóa khu vực đối với ôtô từ 62,5% hiện nay lên 85%, trong đó ít nhất 50% tỷ lệ nội địa Mỹ, đã được các bên tiếp tục thảo luận mà không có bất kỳ tiến triển nào.
Trong khi đó, Mexico cũng đưa đề xuất đánh giá kỹ lưỡng lại NAFTA 5 năm/lần thay cho đề xuất tự động hết hạn của Mỹ.
Trong khi các đại diện đàm phán của Mexico và Canada chỉ trích quan điểm “cứng rắn” của Mỹ và cảnh báo điều này có thể dẫn tới sự đổ vỡ NAFTA, thì đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer cho rằng hai quốc gia thành viên trên “thiếu sự sẵn sàng, cam kết nghiêm túc với các điều khoản dẫn tới một thỏa thuận cân bằng.”
[Tái đàm phán NAFTA: Mỹ có thế mất 50.000 việc làm nếu cứng rắn]
Liên quan tới Chương về lao động, cả phía Mỹ và Canada đều yêu cầu Mexico tăng lương cơ bản như một biện pháp nhằm tránh việc các nhà đầu tư chuyển nhà máy sang Mexico do lợi thế về chi phí nhân công rẻ.
Tuy nhiên, Chính phủ Mexico tuyên bố vấn đề tiền lương của người lao động không thuộc phạm vi đàm phán và quyền lợi của người lao động là một vấn đề nội bộ của mỗi quốc gia.
Trong một diễn biến liên quan, ngày 21/11, Mexico đã công bố tăng 10,4% lương cơ bản từ ngày 1/12, từ 80,04 pesos/ngày lên 88,36 pesos/ngày (khoảng 4,71 USD).
Trưởng đoàn đám phán Mexico, ông Kenneth Smith, cho hay với nhiều vấn đề gai góc chưa được tháo gỡ trên, ba nước buộc phải tiến hành thêm nhiều vòng tái đàm phán NAFTA nữa.
Theo ông Smith, các bên còn xem xét khả năng tổ chức một vòng đàm phán kỹ thuật hẹp vào giữa tháng 12 tới.
Tuy nhiên, tại vòng 5, ba bên cũng đã hoàn tất các bàn đàm phán kỹ thuật về lĩnh vực dệt may, lao động, dịch vụ và sở hữu trí tuệ. Ngoài ra, các bàn đàm phán kỹ thuật về viễn thông, thương mại điện tử và mua sắm công cũng đạt tiến bộ nhất định.
Mỹ là thị trường xuất khẩu chính của cả Canada và Mexico vì vậy hai quốc gia này đều mong muốn tiếp tục duy trì hiệp định thay vì phải giải quyết những hậu quả kinh tế gián đoạn một khi Mỹ rút khỏi NAFTA.
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ luôn gọi hiệp định này là "thảm họa," là lý do khiến nước Mỹ mất hàng chục nghìn việc làm mỗi năm đồng thời tuyên bố sẵn sàng từ bỏ nếu các nội dung sửa đổi không phù hợp.
Theo số liệu thống kê, trong 9 tháng đầu năm nay, Mexico và Canada đạt thặng dư thương mại 53,092 tỷ USD và 12,447 tỷ USD với Mỹ, tương ứng với mức tăng 10,9% và 152,7% so với cùng kỳ năm 2016.
NAFTA là hiệp định thương mại giữa Mexico, Mỹ và Canada, có hiệu lực từ ngày 1/1/1994.
Theo thống kê, trao đổi thương mại giữa 3 quốc gia Bắc Mỹ đạt trên 1.300 tỷ USD vào năm 2016./.
