Trong khuôn khổ các hoạt động của Năm Pháp-Việt Nam, kỷ niệm 40 năm hai nước Pháp và Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao, vở múa ballet "Nghi lễ mùa Xuân" của biên đạo múa đương đại hàng đầu của Pháp hiện nay Jean-Claude Gallotta sẽ được giới thiệu với công chúng Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh ngày 27/6 và tại Hà Nội ngày 29/6.
Theo Tổng lãnh sự quán Pháp tại Thành phố Hồ Chí Minh, người sẽ mang "Nghi lễ mùa Xuân" đến với khán giả Việt Nam lần này là biên đạo múa Jean-Claude Gallotta. Ông là giám đốc Trung tâm vũ kịch quốc gia Grenoble (CCN) và từ đầu những năm 1980 đã được coi là một trong những đại diện ưu tú nhất của nghệ thuật múa đương đại Pháp.
Phong cách Gallotta ảnh hưởng từ những năm tháng học tại Cunningham. Ông tập trung vào những đường nét tinh khiết và rõ nét trong chuyển động tập thể.
Trong những năm gần đây, các bài biểu diễn của Gallotta thường sử dụng các nhóm vũ công ở nhiều lứa tuổi khác nhau nhằm nhấn mạnh đường nét cơ thể và những nét độc đáo của mỗi nghệ sỹ. Hơn nữa, ông cũng quan tâm đến kinh nghiệm của người biểu diễn hơn là những yếu tố thuần túy về kỹ thuật cũng như hình thể.
Và trong các bài biểu diễn của mình, Gallotta thường ít khi xuất hiện trên sân khấu mà thường chỉ đạo các vũ công như một nhạc trưởng của dàn nhạc giao hưởng.
Khi dựng lại vở ballet được sáng tác ở Paris cách đây đúng 100 năm, Gallotta vẫn giữ nguyên nền nhạc gốc của Stravinsky, phần nhạc do đích thân nhà soạn nhạc chỉ huy và ghi âm, nhưng lần này bảy nữ diễn viên múa sẽ lần lượt vào vai "Thánh Nữ."
"Nghi lễ mùa Xuân" rộn ràng, đầy nhiệt huyết, sẽ được bắt đầu bằng hai chương ngắn: "Tumulte" để lắng nghe sự tĩnh lặng mộc mạc của điệu múa, và "Pour Igor" múa đơn tưởng nhớ nhà soạn nhạc.
Ngay từ lần đầu tiên ra mắt với khán giả vào ngày 18/5/1913 tại nhà hát Champs-Élysées (Paris), vở múa này đã vấp phải một làn sóng chỉ trích khá dữ dội, tạo nên một "scandal" trong giới nghệ thuật Phương Tây lúc bấy giờ vì đã đi ngược lại với toàn bộ những khuôn mẫu về nghệ thuật múa ballet trước đó.
Từ kinh nghiệm trong hai vở ballet trước của mình là "L'oiseau de feu" (Con chim lửa) và "Petrouchka," Stravinsky đã tiếp tục đào sâu khám phá và áp dụng vào vở "Nghi lễ mùa Xuân."
Trong đêm biểu diễn đó có mặt hai nhà soạn nhạc nổi tiếng là Claude Debussy và Maurice Ravel, ngoài ra cũng có nhiều tri thức góp mặt.
Tuy rằng những người này đã bị cuốn hút bởi giai điệu cũng như cách thể hiện độc đáo của vở múa, nhưng đa số những người có mặt lại cảm thấy bị xúc phạm và nổi giận, chẳng mấy chốc khán phòng trở thành một nơi ẩu đả.
Các nhà phê bình đã gọi tên vở múa này là "Massacre du Printemps" (Cuộc thảm sát mùa Xuân) như một lời mỉa mai cho những cách tân của Stravinsky.
Chính những chỉ trích và chế diễu đó đã làm nhà soạn nhạc người Nga suy sụp và đổ bệnh, ông đã phải dành 6 tuần trong một nhà thương tại Neuilly-sur-Seine. Phải đến tận năm 1914, tác phẩm mới nhận được sự ủng hộ của khán giả, sau một đêm diễn tại Paris.
"Nghi lễ mùa Xuân" là một địa chỉ chính xác cho những ai đang muốn đi tìm khai sinh cho âm nhạc đương đại, bản nhạc đã trở thành một tác phẩm nền tảng của nền âm nhạc hiện đại.
Có người đã nói rằng, không khó để hình dung niềm kinh ngạc trong một thế giới mà nền mỹ học văn minh hóa đang cạn kiệt và hấp hối./.
Theo Tổng lãnh sự quán Pháp tại Thành phố Hồ Chí Minh, người sẽ mang "Nghi lễ mùa Xuân" đến với khán giả Việt Nam lần này là biên đạo múa Jean-Claude Gallotta. Ông là giám đốc Trung tâm vũ kịch quốc gia Grenoble (CCN) và từ đầu những năm 1980 đã được coi là một trong những đại diện ưu tú nhất của nghệ thuật múa đương đại Pháp.
Phong cách Gallotta ảnh hưởng từ những năm tháng học tại Cunningham. Ông tập trung vào những đường nét tinh khiết và rõ nét trong chuyển động tập thể.
Trong những năm gần đây, các bài biểu diễn của Gallotta thường sử dụng các nhóm vũ công ở nhiều lứa tuổi khác nhau nhằm nhấn mạnh đường nét cơ thể và những nét độc đáo của mỗi nghệ sỹ. Hơn nữa, ông cũng quan tâm đến kinh nghiệm của người biểu diễn hơn là những yếu tố thuần túy về kỹ thuật cũng như hình thể.
Và trong các bài biểu diễn của mình, Gallotta thường ít khi xuất hiện trên sân khấu mà thường chỉ đạo các vũ công như một nhạc trưởng của dàn nhạc giao hưởng.
Khi dựng lại vở ballet được sáng tác ở Paris cách đây đúng 100 năm, Gallotta vẫn giữ nguyên nền nhạc gốc của Stravinsky, phần nhạc do đích thân nhà soạn nhạc chỉ huy và ghi âm, nhưng lần này bảy nữ diễn viên múa sẽ lần lượt vào vai "Thánh Nữ."
"Nghi lễ mùa Xuân" rộn ràng, đầy nhiệt huyết, sẽ được bắt đầu bằng hai chương ngắn: "Tumulte" để lắng nghe sự tĩnh lặng mộc mạc của điệu múa, và "Pour Igor" múa đơn tưởng nhớ nhà soạn nhạc.
Ngay từ lần đầu tiên ra mắt với khán giả vào ngày 18/5/1913 tại nhà hát Champs-Élysées (Paris), vở múa này đã vấp phải một làn sóng chỉ trích khá dữ dội, tạo nên một "scandal" trong giới nghệ thuật Phương Tây lúc bấy giờ vì đã đi ngược lại với toàn bộ những khuôn mẫu về nghệ thuật múa ballet trước đó.
Từ kinh nghiệm trong hai vở ballet trước của mình là "L'oiseau de feu" (Con chim lửa) và "Petrouchka," Stravinsky đã tiếp tục đào sâu khám phá và áp dụng vào vở "Nghi lễ mùa Xuân."
Trong đêm biểu diễn đó có mặt hai nhà soạn nhạc nổi tiếng là Claude Debussy và Maurice Ravel, ngoài ra cũng có nhiều tri thức góp mặt.
Tuy rằng những người này đã bị cuốn hút bởi giai điệu cũng như cách thể hiện độc đáo của vở múa, nhưng đa số những người có mặt lại cảm thấy bị xúc phạm và nổi giận, chẳng mấy chốc khán phòng trở thành một nơi ẩu đả.
Các nhà phê bình đã gọi tên vở múa này là "Massacre du Printemps" (Cuộc thảm sát mùa Xuân) như một lời mỉa mai cho những cách tân của Stravinsky.
Chính những chỉ trích và chế diễu đó đã làm nhà soạn nhạc người Nga suy sụp và đổ bệnh, ông đã phải dành 6 tuần trong một nhà thương tại Neuilly-sur-Seine. Phải đến tận năm 1914, tác phẩm mới nhận được sự ủng hộ của khán giả, sau một đêm diễn tại Paris.
"Nghi lễ mùa Xuân" là một địa chỉ chính xác cho những ai đang muốn đi tìm khai sinh cho âm nhạc đương đại, bản nhạc đã trở thành một tác phẩm nền tảng của nền âm nhạc hiện đại.
Có người đã nói rằng, không khó để hình dung niềm kinh ngạc trong một thế giới mà nền mỹ học văn minh hóa đang cạn kiệt và hấp hối./.
Hoàng Tuấn (Vietnam+)
