Hiện trường sự cố vỡ đường ống nước sông Đà. (Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN) Đơn vị trúng thầu cung cấp đường ống cho tuyến nước Sông Đà giai đoạn 2 vừa được chủ đầu tư dự án là Công ty cổ phần Nước sạch Vinaconex (Viwasupco), đơn vị trực thuộc Tổng Công ty cổ phần Vinaconex, công bố.
Tuy nhiên, sau những sự cố liên tục ở tuyến ống số 1, việc chọn Công ty trách nhiệm hữu hạn Ống gang dẻo Xinxing (Trung Quốc) trúng thầu khiến dư luận hồ nghi về sự an toàn của tuyến ống giai đoạn 2.
Trước những lo lắng của dư luận về việc chọn nhà thầu cung cấp thiết bị ống dẫn cho dự án nước Sông Đà giai đoạn 2, ông Nguyễn Văn Tốn - Tổng giám đốc Viwasupco khẳng định việc đấu thầu quốc tế và chọn nhà thầu hoàn toàn minh bạch. Việc sử dụng ống gang dẻo làm đường ống dẫn nước cũng được ghi nhận trong bộ Tiêu chuẩn Quốc gia.
Ông Tốn cho biết chủ đầu tư đã rất cẩn thận với các quy trình từ mời thầu, chấm thầu với sự tham gia của cả các cơ quan quản lý nhà nước. Trong số 21 đơn vị mua hồ sơ thầu chỉ còn 4 đơn vị nộp đủ hồ sơ vào thời điểm mở thầu gồm: Công ty trách nhiệm hữu hạn Ống gang dẻo Xinxing (Trung Quốc), Liên danh Nhà thầu Jindal Saw-Newtatco (Ấn Độ); Công ty Saint-Gobaint PAM (Pháp, có nhà máy sản xuất tại Trung Quốc) và Công ty Hydrochina Corporation (Trung Quốc).
Việc chọn thầu được thông qua hình thức đấu thầu rộng rãi quốc tế và chủ đầu tư đã mời các đơn vị tư vấn có uy tín tham gia lựa chọn nhà thầu. Đơn vị lập hồ sơ mời thầu là Công ty trách nhiệm hữu hạn Tư vấn Đại học Xây dựng; Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng công nghiệp và đô thị Việt Nam (VCC) thẩm định hồ sơ mời thầu; đơn vị đánh giá hồ sơ dự thầu là tổ chuyên gia đấu thầu số 2, bao gồm các chuyên gia của công ty và chuyên gia đầu ngành về lĩnh vực cấp nước); Trung tâm hỗ trợ đấu thầu thuộc Cục quản lý đấu thầu là đơn vị thẩm định.
Các đơn vị tham gia dự thầu phải đấu thầu qua 2 hồ sơ, cả tài chính và kỹ thuật. Tuy nhiên, đến thời hạn thì có hai nhà thầu không đạt yêu cầu về tính hợp lệ của hồ sơ đấu thầu kỹ thuật; trong đó Công ty Saint-Gobaint PAM không có bảo đảm dự thầu còn Công ty Hydrochina Corporation bảo đảm dự thầu không hợp lệ.
Mặc dù chỉ còn 2 đơn vị cạnh tranh thầu ở vòng cuối nhưng Liên danh Nhà thầu Jindal Saw-Newtatco cũng không đạt ở mục kinh nghiệm thực hiện hợp đồng cung cấp hàng hóa tương tự.
Tính tại thời điểm mở thầu, đơn vị này có ưu thế về sản xuất các loại ống gang dẻo phi 1300 nhưng để sản xuất loại ống phi 1800 thì mới cung cấp được khoảng 300m và chưa có chứng chỉ về vật liệu. Do đó, kết quả cuối cùng đơn vị thắng thầu thuộc về Công ty trách nhiệm hữu hạn Ống gang dẻo Xinxing (Trung Quốc).
Theo ông Tốn, dù đã có kết quả thầu nhưng theo khuyến nghị của Trung tâm hỗ trợ đấu thầu, Công ty cổ phần Nước sạch Vinaconex đã cử đoàn kiểm tra thị sát tại 3 nhà máy sản xuất của Công ty trách nhiệm hữu hạn Ống gang dẻo Xinxing - nơi sẽ sản xuất ống và phụ kiện cho dự án; đồng thời thu thập ý kiến đánh giá của các khách hàng đã sử dụng sản phẩm này như: Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên cấp thoát nước môi trường Bình Dương; Công ty cổ phần thiết bị Đông Đô; Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại và công nghệ Bắc Hà; Công ty trách nhiệm hữu hạn giải pháp môi trường và nước Việt.
Đối với những thắc mắc về việc chọn vật liệu gang dẻo cho công trình đường ống dẫn nước sông Đà giai đoạn 2, đại diện Hiệp hội Cấp thoát nước Việt Nam cho biết gang dẻo là vật tư được dùng phổ biến trong lĩnh vực này.
Công ty Nước và Môi trường Việt Nam (Viwase), đơn vị hàng đầu của Bộ Xây dựng về ngành nước, cũng chính là đơn vị thực hiện thiết kế kỹ thuật với loại vật liệu ống gang dẻo. Đơn vị tư vấn cũng áp dụng TCVN 10177:2013 của Việt Nam là tiêu chuẩn mới nhất áp dụng cho việc sản xuất ống gang dẻo và phụ kiện với dự án này.
Tại Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 10177:2013 ISO 2531:2009 do Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng công bố cũng quy định rõ tại mục 4.4.1: Các hệ thống đường ống bằng gang dẻo, bao gồm các ống, phụ tùng nối ống, phụ kiện và các mối nối, các vật liệu khác nhau.
Khi được sử dụng để vận chuyển nước tiêu thụ của con người, các vật liệu tiếp xúc với nước phải đáp ứng các yêu cầu có liên quan của các tiêu chuẩn hoặc quy định của quốc gia về chất lượng nước. Như vậy, việc sử dụng ống gang dẻo cho hệ thống cung cấp nước sạch đã được thừa nhận.
Một chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng nhận định nếu cảnh báo việc ống gang dẻo dẫn nước ảnh hưởng đến sức khỏe của con người thì phải có thí nghiệm chứ không thể vì thấy nguồn gốc xuất xứ Trung Quốc mà đánh đồng chất lượng các sản phẩm với nhau.
Vị chuyên gia này cũng phân tích, riêng đối với kim loại nặng thì nhiều quốc gia trên thế giới khó vượt qua Trung Quốc. Đây là quốc gia có tiềm năng than cốc với những khu mỏ trữ lượng lớn, là nguồn nguyên liệu quan trọng để luyện gang. Chuyện Trung Quốc trúng thầu cũng là bình thường, vấn đề là khâu kiểm soát của chính chủ đầu tư.
Theo chuyên gia kinh tế Phạm Văn Khánh, Trung Quốc cũng có những sản phẩm tốt xuất khẩu đi nhiều nước có hàng rào tiêu chuẩn kỹ thuật cao như Mỹ, khối EU...
Trên thực tế, tại Việt Nam, rất nhiều các gói thầu thuộc các lĩnh vực khác cũng do nhà thầu Trung Quốc đảm nhận. Thời gian qua cũng có nhiều sự cố liên quan đến nhà thầu Trung Quốc khiến dư luận không khỏi lo lắng, tuy nhiên, với dự án này, quan trọng nhất sẽ là khâu giám sát của chủ đầu tư. Vì là đường ống dẫn nước sạch nên yếu tố chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm cũng cần được chú trọng. Nếu chưa yên tâm thì có thể đi thẩm định chứ chất lượng trên hồ sơ là tốt, vị chuyên gia này phân tích.
Trở lại câu chuyện có phải vì "tham rẻ" mà chủ đầu tư chọn nhà thầu Trung Quốc cung cấp đường ống dẫn nước Sông Đà giai đoạn 2, ông Khánh cho hay giá thầu đã được cơ quan chức năng thẩm định rất kỹ.
Mức giá trúng thầu này hợp lý và đã được đối chiếu với bảng giá của nhiều đơn vị lớn có uy tín trên thế giới. Do đó, việc giá trúng thầu thấp hơn 11,8% so với giá gói thầu được phê duyệt là phù hợp nhưng không phải yếu tố quyết định để doanh nghiệp Trung Quốc này trúng thầu.
Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với kinh tế quốc tế, việc đấu thầu cũng phải phù hợp với thông lệ quốc tế; việc tuân thủ các điều khoản trong các hợp đồng kinh tế cũng phải được chú trọng.
Chủ đầu tư dự án - Công ty Viwasupco cũng khẳng định khi ống gang dẻo về đến Việt Nam, Trung tâm Phát triển công nghệ quản lý và Kiểm định xây dựng sẽ kiểm định chất lượng ống. Toàn bộ đường ống gang dẻo này trước khi chuyển sang Việt Nam đã được Tổ chức kiểm định độc lập quốc tế Wras, có trụ sở chính tại Anh kiểm định về độ an toàn.
Trước khi cấp cho khách hàng, nguồn nước từ hệ thống này sẽ được Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội kiểm định định kỳ thường xuyên theo các chỉ tiêu./.
