Là quốc gia thành viên tích cực và có trách nhiệm của Hội đồng Đối tác về quản lý môi trường các biển Đông Á (PEMSEA), ở cấp độ khu vực, Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ việc tham gia đàm phán xây dựng Thỏa thuận toàn cầu giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa. Đây cũng là minh chứng sống động, thể hiện tinh thần gắn kết và hợp tác giữa các quốc gia trong việc giải quyết các vấn đề môi trường hiện nay.
Thông tin trên vừa được Phó Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam (Bộ Tài nguyên và Môi trường) - ông Trương Đức Trí đưa ra tại Hội thảo về hợp tác khu vực hướng đến Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa, diễn ra sáng 26/7, tại Hà Nội.
Nỗ lực thúc đẩy phát triển kinh tế biển bền vững
Tại hội thảo, ông Trương Đức Trí nhấn mạnh thế giới nói chung, Việt Nam nói riêng hiện đang phải đối mặt với một loạt các thách thức về môi trường, biến đổi khí hậu, tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học và ô nhiễm rác thải nhựa.
Là quốc gia thành viên tích cực và có trách nhiệm của PEMSEA, Việt Nam luôn đề cao tầm quan trọng của công tác bảo vệ môi trường biển và hải đảo, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến bảo tồn đa dạng sinh học biển, môi trường biển và đới bờ; cũng như giải quyết các vấn đề rác thải nhựa, rác thải nhựa đại dương.
“Đây cũng chính là những nỗ lực nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế biển theo hướng bền vững. Do đó, việc tổ chức hội thảo hôm nay là cơ hội để các bên cùng nhau trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm và bài học nhằm thúc đẩy các sáng kiến giải quyết ô nhiễm rác thải nhựa đại dương tại các quốc gia thành viên,” ông Trí nhấn mạnh.
[Bớt túi nylon, giảm rác thải nhựa: Hành động nhỏ cho tương lai ‘xanh’]
Mặt khác, hội thảo về hợp tác khu vực hướng đến “Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa” cũng là cơ hội để mỗi quốc gia cùng nhau trao đổi, thảo luận để chuẩn bị tốt nhất cho quá trình tham gia đàm phán xây dựng Thoả thuận toàn cầu sắp tới.
“Thỏa thuận được thông qua sẽ là minh chứng sống động, thể hiện tinh thần gắn kết và hợp tác giữa các quốc gia trong việc chung tay giải quyết các vấn đề về ô nhiễm nói chung và ô nhiễm nhựa nói riêng,” ông Trí chia sẻ.
Từ phân tích trên, ông Trí nhấn mạnh để đạt được mục tiêu đề ra, Cục Biển và Hải đảo Việt Nam trân trọng đề nghị các quốc gia có biển tiếp tục nỗ lực hơn nữa để giải quyết các vấn đề cấp bách bao gồm ô nhiễm môi trường biển, rác thải nhựa đại dương nhằm hướng tới môi trường sống an toàn hơn cũng như góp phần quan trọng trong công tác bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học biển.
Cùng với đó, các quốc gia có biền cần tiếp tục đồng hành thực hiện có hiệu quả Kế hoạch thực hiện Chiến lược phát triển bền vững biển Đông Á cũng như các chương trình, dự án khu vực về bảo vệ môi trường biển; đồng thời cùng nhau đưa ra những ý tưởng, sáng kiến, hành động mang tính đổi mới, sáng tạo nhằm hướng tới một nền quản trị đại dương có trách nhiệm, cùng phát triển.
Ràng buộc pháp lý
Đóng góp ý kiến, Trưởng đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam, bà Ramla Khalidi nhấn mạnh “vai trò nòng cốt” của sự hợp tác trong việc giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa đang gia tăng và mời tất cả các bên liên quan (bao gồm các cơ quan chính phủ, đoàn thể, tổ chức phi chính phủ, tổ chức xã hội dân sự, đối tác phát triển và cá nhân) tham gia hội thảo.
Bà Ramla Khalidi cũng nhấn mạnh hai khía cạnh quan trọng trong cuộc chiến chống ô nhiễm nhựa cần lưu ý. Thứ nhất là công nhận, hỗ trợ và tăng cường đóng góp của những người lao động xử lý chất thải phi chính thức vào hệ thống quản lý chất thải và xem xét cách hiệp ước toàn cầu có thể xây dựng dựa trên những đóng góp này.
“Thứ hai là việc thực hiện các mục tiêu đầy tham vọng của Hiệp ước toàn cầu về ô nhiễm nhựa sẽ đòi hỏi nguồn tài chính đầy đủ, đặc biệt là thông qua các cơ chế tài chính sáng tạo để đảm bảo các nỗ lực được hỗ trợ đầy đủ để tạo ra những biến đổi trên thực tế,” bà Ramla Khalidi lưu ý.
Trên phương diện là nhà tài trợ dự án khu vực của UNDP-Na Uy mang tên “Thử thách sáng tạo giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa” (EPPIC), Phó Đại sứ Na Uy Mette Moglestue cho biết dự án EPPIC đã tạo ra cơ hội để các quốc gia trong và ngoài PEMSEA ngồi lại với nhau, thảo luận và đóng góp vào quá trình đàm phán hiệp ước.
Sáng kiến EPPIC bắt đầu được bắt đầu triển khai vào năm 2021 tại Việt Nam và Thái Lan, sau đó triển khai thành công tại Indonesia và Philippines vào năm 2022. Năm 2023, EPPIC đã mở rộng phạm vi bao gồm Lào và Campuchia, nhấn mạnh hiệu quả của hợp tác khu vực trong việc giải quyết các thách thức về môi trường.
“Điều quan trọng là các bên tham gia phải cùng thống nhất về các biện pháp khác nhau cho toàn bộ vòng đời của nhựa, từ sản xuất, thiết kế tới quản lý chất thải. Cùng với đó, hiệp ước phải đặt ra những nghĩa vụ có tính ràng buộc về pháp lý để góp phần giảm thiểu hiệu quả tình trạng ô nhiễm nhựa,” bà Mette Moglestue nhấn mạnh.
Cũng tại hội thải, đại diện UNDP cho hay các quốc gia Đông Nam Á đã được xác định là những nước đóng góp đáng kể vào việc rò rỉ chất thải nhựa trên đất liền ra biển, khiến việc thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN và khu vực Biển Đông trở nên cấp thiết.
Do vậy, tại hội thảo này, các chuyên gia, đại biệu là đại diện các nước thành viên và không thành viên của PEMSEA cần tập trung thảo luận về những nỗ lực chung trong việc chống ô nhiễm nhựa và vạch ra con đường hướng tới tương lai bền vững.
Trên cơ sở đó, tại hội thảo, các đại biểu đã nhất trí về tầm quan trọng của những nỗ lực chung trong việc chống ô nhiễm nhựa.
Theo đó, một tài liệu chung đã được thống nhất, phác thảo chiến lược hợp tác để giải quyết ô nhiễm nhựa và góp phần xây dựng Hiệp ước toàn cầu về ô nhiễm nhựa; cũng như thể hiện quyết tâm chung về chống ô nhiễm nhựa vì lợi ích của khu vực Biển Đông Á../.