Ngày 24/2, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 công bố đã thực hiện thành công ca ghép chi thể đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á đồng thời cũng là ca ghép chi thể đầu tiên trên thế giới lấy từ người cho sống.
Giáo sư Mai Hồng Bàng – Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho hay: "Ngày 21/01/2020 (tức 27 Tết âm lịch Canh Tý), các bác sỹ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã thực hiện thành công ca ghép chi thể cổ bàn tay cho một bệnh nhân. Điều đặc biệt là ca ghép chi thể này lấy từ người cho sống. Đây là ca ghép chi thể đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á và cũng là ca ghép đầu tiên trên thế giới, bàn tay ghép từ người cho sống."
Thành công này mở ra hướng điều trị mới trong tương lai, không chỉ ghép chi thể từ người hiến chết não mà còn từ người sống cho những người bệnh không may bị mất đi chi thể.
Người sống tự nguyện “hiến” một phần chi thể
Bệnh nhân may mắn được ghép chi thể là anh Phạm Văn Vương, 31 tuổi (Thanh Trì, Hà Nội).
Trước đó, năm 2016, trong quá trình lao động, anh Vương bị tai nạn do máy đột dập khiến toàn bộ 1/3 dưới cẳng tay và bàn tay trái gây dập nát, biến dạng hoàn toàn.
Anh Vương đã được đưa đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cấp cứu. Do vết thương dập nát quá nặng nề và hoàn toàn không còn khả năng bảo tồn, các bác sỹ đã buộc phải đưa ra chỉ định cắt cụt 1/3 dưới cẳng tay trái cho anh.
Dù vết thương mỏm cụt liền sẹo kỳ đầu và anh được xuất viện sau 2 tuần điều trị, tuy nhiên nỗi đau tinh thần vì sự mất mát khi bị cụt một tay ngay từ khi vẫn còn trẻ tuổi khiến anh luôn ám ảnh. Cuộc sống của anh Vương kể từ đó gặp nhiều khó khăn.
[Video] anh Phạm Văn Vương chia sẻ sau cuộc phẫu thuật:
Ngày 3/1/2020, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã tiếp nhận một ca bệnh nặng và phức tạp do băng chuyền của máy tải gạch cuốn và đè ép trực tiếp lên tay trái từ vùng 1/3 dưới cẳng tay cho đến sát nách.
Trong 3 tuần điều trị với 3 lần mổ bệnh nhân đã được các bác sỹ khoa Chấn thương chi trên và Vi phẫu thuật nỗ lực để cứu cánh tay của bệnh nhân nhưng tình trạng hoại tử vùng khuỷu tay và cơ, nhiễm trùng không cứu vãn được và đe dọa tính mạng của bệnh nhân.
Bệnh nhân đã được hội chẩn nhiều lần qua các cấp trong Bệnh viện và thống nhất chỉ định phải cắt cụt chi thể ngang mức 1/3 trên cánh tay.
Khi thăm khám bệnh nhân, các bác sỹ cũng nhận thấy rằng phần thừa của chi thể sẽ bị cắt cụt (đoạn từ 1/3 dưới cẳng tay đến bàn tay) còn tương đối bình thường và có thể sử dụng để ghép cho những bệnh nhân bị cụt ở vị trí tương ứng.
Sau đó, bệnh nhân và gia đình đã đồng ý và tự nguyện “hiến” một phần chi thể của mình cho anh Vương như một nghĩa cử nhân văn và vô cùng cao đẹp.
8 giờ cân não
Giáo sư Nguyễn Thế Hoàng - Phó Giám đốc Bệnh viện 108 cho hay, vì phần chi thể từ cánh tay đến cẳng tay của chi thể chuẩn bị cắt cụt đang bị hoại tử và bội nhiễm thứ phát nên bàn tay sẽ được ghép đối diện với nguy cơ nhiễm trùng rất cao.
Sau khi cân nhắc cẩn thận và kỹ lưỡng mọi nguy cơ có thể xảy ra, kíp phẫu thuật trong phiên hội chẩn đặc biệt trước mổ, đã quyết định sẽ thực hiện ca mổ “ghép bàn tay mới” cho anh Vương.
Kíp mổ do trực tiếp giáo sư Nguyễn Thế Hoàng - Phó Giám đốc Bệnh viện cùng các bác sỹ của khoa Chấn thương Chi trên và Vi phẫu thuật của Bệnh viện thực hiện.
Giáo sư Mai Hồng Bàng chia sẻ tại buổi công bố. (Ảnh: PV/Vietnam+) Sau 8 giờ, ca mổ "ghép cẳng tay và bàn tay mới" từ người hiến sống cho anh Phạm Văn Vương thành công.
Giáo sư Nguyễn Thế Hoàng phân tích: “Tất cả các cấu trúc giải phẫu đã phục hồi và bàn tay ghép đồng loại được tưới máu đầy đủ giống như tay bên lành. Ngay sau mổ, anh Vương đã có thể tự vận động nhúc nhích được các ngón tay của bàn tay ghép. Cho đến nay, chỉ hơn 1 tháng sau ghép, anh đã có thể sử dụng bàn tay ghép để cầm nắm một số các đồ vật thô như quả bóng bàn.”
Trồng nối chi thể đứt rời là kỹ thuật được thực hiện thường quy từ thập kỷ 80 của thế kỷ trước và cho đến nay.
Những cánh tay, cẳng tay, bàn tay, ngón tay bị đứt rời có thể nối lại được trong vòng từ 5-8 giờ với kết quả chức năng thuận lợi nếu như bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện kịp thời. Trồng lại chi thể đứt rời ứng dụng kỹ thuật vi phẫu là một kỹ thuật rất khó, phức tạp, là đỉnh cao của phẫu thuật tạo hình và vi phẫu tuật mạch máu thần kinh.
"Những điều không tưởng như ghép chi thể của người khác cho mình hiện nay đã trở thành hiện thực. Phẫu thuật trồng lại chi thể đứt rời tự thân kỹ thuật khó khăn và phức tạp, nhưng phẫu thuật ghép chi thể đồng loại còn khó khăn hơn. Cho đến nay, mặc dù đã có hàng chục ngàn ca trồng lại chi thể đứt rời tự thân được thực hiện thành công trên thế giới, tuy nhiên ghép chi thể đồng loại lại không như vậy, đây là kỹ thuật phức tạp đòi hỏi người cho – người nhận phải tương thích từ nhóm máu đến hệ thống miễn dịch và sau phẫu thuật sử dụng thuốc chống thải ghép thật phù hợp, chặt chẽ, cẩn trọng hơn ghép nhiều mô tạng khác,'' giáo sư Mai Hồng Bàng phân tích.
Rất may mắn là hai bệnh nhân trên có nhiều điểm tương đồng từ nhóm máu đến hệ thống miễn dịch, bởi vậy ca phẫu thuật đã diễn ra thành công.
Theo thông tin từ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, từ năm 1998 đến nay (2020), mới chỉ có khoảng 89 ca ghép chi thể trên thế giới được thông báo trong y văn quốc tế. Trong đó, ghép cẳng tay được thực hiện nhiều nhất tại: Mỹ là 24 trường hợp, Trung Quốc là 13 trường hợp, Pháp 11 trường hợp. Tất cả các trường hợp được ghép đều lấy từ nguồn từ người cho chết não.
Những thành công trên lâm sàng ghép bàn tay cũng như sự hài lòng của người bệnh là động lực để các trung tâm y khoa trên khắp thế giới khởi động chương trình ghép tay và ghép chi thể.
Tại các nước Đông Nam Á, cho đến nay, chưa có một ca ghép chi thể đồng loại nào được thông báo trong y văn thế giới, và đây là ca đầu tiên trên thế giới được tiến hành tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108./.
| Tính đến tháng 2/2020, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã triển khai thực hiện thành công nhiều kỹ thuật ghép tạng, ghép đa tạng: Lấy đa tạng từ người cho chết não: 03 ca; Ghép thận: 55 ca; Ghép gan từ người cho sống: 20 ca, ghép gan từ người cho chết não: 01 ca; Ghép phổi từ người cho chết não: 02 ca; Ghép chi thể 01 ca- lấy từ người cho sống; Ghép tủy: 33 ca; Ghép giác mạc: 17, ghép tế bào gốc: 62 ca. Sau ghép diễn biến tốt, hiện tại sức khỏe của các bệnh nhân đều ổn định. |
