Theo phóng viên TTXVN tại Jakarta, tiếp theo các hội nghị Quan chức cao cấp (SOM) ASEAN diễn ra ngày 6/3 tại Jakarta, Indonesia, trong các ngày 7 và 8/3, Đại sứ Vũ Hồ, quyền Trưởng SOM ASEAN Việt Nam, đã dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự chuỗi các cuộc họp Đối thoại ASEAN-Mỹ lần thứ 35, SOM ASEAN-Ấn Độ lần thứ 25, SOM ASEAN+3 (với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc) và SOM Cấp cao Đông Á (với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga, Mỹ, Ấn Độ, Australia, New Zealand).
Các hội nghị đã kiểm điểm và thống nhất định hướng hợp tác giữa ASEAN với các đối tác và rà soát công tác chuẩn bị cho Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao và Hội nghị Cấp cao giữa ASEAN với các đối tác trong năm 2023.
Các nước ASEAN đề nghị các đối tác phát huy tiềm năng, thế mạnh, đẩy mạnh hợp tác và hỗ trợ hiệu quả ASEAN trong xây dựng cộng đồng, cùng đóng góp vì hòa bình, ổn định và phồn vinh chung ở khu vực.
Các đối tác tái khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong dẫn dắt đối thoại và hợp tác ở khu vực, cam kết tham gia và đóng góp xây dựng vào các cơ chế do ASEAN dẫn dắt cũng như định hình cấu trúc khu vực mở, bao trùm, minh bạch, dựa trên luật pháp quốc tế.
Ủng hộ các ưu tiên hợp tác của ASEAN trong năm nay, các đối tác cũng đề xuất nhiều biện pháp hợp tác sâu rộng và đa dạng.
Mỹ và Ấn Độ cam kết cùng ASEAN triển khai thực chất, hiệu quả các quan hệ đối tác chiến lược toàn diện mới được thiết lập với ASEAN trong năm qua.
Trong khuôn khổ ASEAN+3 và EAS, các đối tác đề xuất thúc đẩy mở cửa thị trường, tự do hoá thương mại, bảo đảm thông suốt kinh tế-thương mại-đầu tư, mở rộng hợp tác chuyển đổi số, năng lượng, an ninh lương thực, phát triển xanh, bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu; củng cố năng lực y tế khu vực trước các nguy cơ dịch bệnh bùng phát trong tương lai, tạo điều kiện mở rộng giao lưu nhân dân, kết nối sau đại dịch; đồng thời cam kết dành nguồn lực cho hợp tác tiểu vùng và thu hẹp khoảng cách trong ASEAN.
[Chính phủ Mỹ cam kết ủng hộ vai trò trung tâm của khu vực ASEAN]
Chia sẻ về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, các nước nhấn mạnh những biến động phức tạp, sâu rộng và khó lường trong bức tranh địa chính trị và địa kinh tế ở khu vực đang đặt ra những thách thức lớn đối với ASEAN cũng như các cơ chế hợp tác do ASEAN chủ trì.
Theo đó, ASEAN và các đối tác cần duy trì đối thoại, xây dựng lòng tin, tuân thủ luật pháp quốc tế, các giá trị, nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc, Hiến chương ASEAN, Hiệp ước Thân thiện và hợp tác (TAC); kiềm chế, tránh để bất đồng, mâu thuẫn trở thành xung đột, làm ảnh hưởng đến không khí đối thoại và nỗ lực hợp tác ở khu vực.
ASEAN hoan nghênh các đối tác ủng hộ Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP) cũng như triển khai hiệu quả và thực chất hợp tác ở khu vực.
Các đối tác ủng hộ vai trò và nỗ lực của ASEAN thời gian qua trong hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp khả thi, bền vững cho cuộc khủng hoảng hiện nay thông qua thực hiện Đồng thuận 5 điểm của lãnh đạo ASEAN; tái khẳng định ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) hiệu quả và thực chất, phù hợp luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.
Phát biểu tại các hội nghị, Đại sứ Vũ Hồ chia sẻ các ưu tiên và biện pháp hợp tác giữa ASEAN với các đối tác, trong đó có Mỹ, Ấn Độ, hợp tác ASEAN+3 và hợp tác Đông Á, trong đó cần phát huy các thế mạnh phù hợp và nguồn lực cần thiết để đẩy nhanh nỗ lực phục hồi và tăng trưởng ở khu vực, thu hẹp khoảng cách phát triển và phát triển tiểu vùng, trong đó có tiểu vùng Mekong.
Đại sứ nhấn mạnh bối cảnh phức tạp và nhiều biến chuyển hiện nay đòi hỏi các nước cần đề cao văn hóa đối thoại và hợp tác, chia sẻ, hợp tác bình đẳng, cùng có lợi, có trách nhiệm lớn hơn trong xử lý thách thức chung, củng cố cấu trúc khu vực mở, minh bạch, bao trùm và đề cao luật pháp quốc tế, đưa quan hệ các nước lớn đi vào ổn định, không ảnh hưởng đến mục tiêu và nỗ lực phát triển chung của khu vực, tạo cơ sở cho hòa bình lâu dài và bền vững.
Về Biển Đông, Đại sứ Vũ Hồ chia sẻ các ý kiến tại các cuộc họp và tái khẳng định lập trường nguyên tắc của ASEAN, nhấn mạnh tầm quan trọng của tuân thủ luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982; ủng hộ thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, thúc đẩy đàm phán xây dựng COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.
Đại sứ nhấn mạnh ASEAN và Trung Quốc thúc đẩy tiến trình đàm phán COC trong năm 2023 là minh chứng cho quyết tâm của các bên xây dựng lòng tin, hướng tới xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình và hợp tác.
Chủ tịch ASEAN 2023 Indonesia thông báo sẽ tổ chức các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao giữa ASEAN với các đối tác vào tháng 7/2023 và các Hội nghị Cấp cao giữa ASEAN với các đối tác vào tháng 9/2023./.