“Trong bối cảnh dịch COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp trên thế giới với các biến thể mới, song bức tranh kinh tế-xã hội Việt Nam quý 1 tiếp tục duy trì ổn định và đạt được những kết quả tích cực trên các lĩnh vực. Nền kinh tế đạt mức tăng trưởng 4,48%, đây là mức tăng trưởng khá so với các nước trong khu vực và trên thế giới, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp.”
Bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê đã nhấn mạnh tại buổi công bố những vấn đề cơ bản về tình hình kinh tế-xã hội của Việt Nam trong quý 1, ngày 29/3.
Vượt qua thách thức dịch bệnh
Bà Hương cho hay tình hình kinh tế-xã hội trong nước ở quí đấu của năm diễn ra trong bối cảnh kinh tế thế giới có dấu hiệu phục hồi sau nỗ lực nghiên cứu và triển khai tiêm chủng vắc-xin phòng dịch COVID-19 ở nhiều nước trên thế giới.
Bên cạnh đó, Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), Ngân hàng thế giới (WB) và các tổ chức quốc tế khác đã đưa ra dự báo khả quan về triển vọng kinh tế toàn cầu. Cụ thể, các nền kinh tế lớn như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, EU cũng dự báo đạt mức tăng trưởng khá nhờ nỗ lực tiêm vaccine và ban hành những gói cứu trợ nền kinh tế. Trên thực tế, giá cả hàng hóa thế giới đang có xu hướng tăng, thị trường chứng khoán toàn cầu tăng mạnh.
Về tới Việt Nam, bà Hương cho rằng tiếp đà phục hồi và tăng trưởng tích cực từ quý 4/ 2020, kinh tế vĩ mô nước ta tiếp tục ổn định, thời tiết những tháng đầu năm tương đối thuận lợi, dịch tả lợn châu Phi được kiểm soát tốt là những điều kiện thuận lợi cho sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, dịch COVID-19 bùng phát ở một số tỉnh, thành phố cuối tháng Một đã đặt ra không ít thách thức trong công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành phát triển kinh tế và bảo đảm an sinh xã hội.
“Trước những thuận lợi và khó khăn đan xen, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ngay từ đầu năm đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ, linh hoạt, hiệu quả ‘mục tiêu kép’ vừa phòng, chống dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe nhân dân, vừa phục hồi vừa phát triển kinh tế-xã hội, nỗ lực phấn đấu cao nhất thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ năm 2021. Kết quả, tổng sản phẩm trong nước tăng 4,48%, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 5,7% và chỉ số giá tiêu dùng bình quân khống chế ở mức 0,29%,” bà Hương nói.
Báo cáo từ Tổng cục Thống kê cũng cho thấy hoạt động cung cầu hàng hóa trong quý vẫn được bảo đảm, như mua sắm hàng hóa, tiêu dùng và xuất khẩu tăng cao. Bên cạnh đó, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản có mức tăng trưởng khá cao khẳng định chuyển đổi cơ cấu ngành đã phát huy hiệu quả, bảo đảm nguồn cung lương thực, thực phẩm, hàng hóa thiết yếu.
Điểm nhấn là ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quý 1 đồng thời tiến độ giải ngân vốn đầu tư công được cải thiện rõ rệt, tốc độ tăng vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách Nhà nước đạt mức cao nhất kể từ năm 2011, an sinh xã hội được quan tâm thực hiện.
Mục tiêu tăng trưởng 6,5% là thách thức lớn
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, bước sang quý 2, bà Hương cho rằng kinh tế-xã hội nước ta còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhất là nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn nên chịu tác động đan xen nhiều mặt bởi tình hình kinh tế quốc tế ngày càng phức tạp, khó lường. Thêm vào đó, dịch COVID-19 tuy đã cơ bản được khống chế ở Việt Nam nhưng còn diễn biến phức tạp trên thế giới làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, ảnh hưởng tới các ngành thương mại, du lịch, vận tải, tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm tăng sẽ ảnh hưởng đến an sinh xã hội.
“Do đó, kinh tế Việt Nam năm 2021 tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, việc đạt mục tiêu tăng trưởng 6,5% là thách thức lớn, cần sự chung sức, đồng lòng của Chính phủ, doanh nghiệp và người dân. Trước mắt, cần thực hiện kiểm soát tốt dịch COVID-19, nhanh chóng triển khai tiêm vắc xin phòng COVID-19, tiếp tục thực hiện các giải pháp doanh nghiệp có thể tiếp cận nhanh chóng, hiệu quả các gói hỗ trợ, tăng tốc độ giải ngân vốn đầu tư công,” bà Hương trao đổi.
Người đứng đầu ngành thống kê có đưa ra một số kiến nghị trọng tâm nhằm hướng tới mục tiêu tăng trưởng đề ra.
Với ngành nông nghiệp, các cấp chức năng cần điều chỉnh phù hợp về cơ cấu mùa vụ lúa, diện tích gieo trồng, cơ cấu giống hoặc chuyển đổi cơ cấu sản xuất trên đất trồng lúa, tăng cường chỉ đạo sản xuất các cây trồng chủ lực thích ứng với biến đổi khí hậu, và đặc biệt cần linh hoạt trong chỉ đạo với từng vùng, từng loại cây.
Bà Hương nhấn mạnh việc chuyển đổi cần phù hợp thổ nhưỡng và thị trường. Trong quá trình chuyển đổi, các cơ quan hữu quan cần luôn bám sát và có những kiến nghị để sản xuất không chạy theo phong trào, tránh tái diễn việc “giải cứu” nông sản.
Đối với chăn nuôi, tiếp tục các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, đặc biệt dịch tả lợn châu Phi, các cấp quản lý cần tiếp tục đưa ra các chính sách, gói hỗ trợ và hướng dẫn kỹ thuật để người nông dân tái đàn khôi phục đàn lợn nhằm ổn định thị trường và giá cả mặt hàng thịt lợn trong nước; chăn nuôi gia cầm cần kiểm soát tốt về mặt tăng đàn, theo dõi sát nhu cầu của thị trường tránh tăng đàn ồ ạt.
Với cộng đồng doanh nghiệp, bà Hương đề xuất Chính phủ và các ban ngành nên tiếp tục tháo gỡ khó khăn trong khâu tiêu thụ sản phẩm, như tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu, hỗ trợ thuế, phí xuất khẩu, kích cầu tiêu thụ trong nước… Bên cạnh đó, ngành tài chính nên tiếp tục có những giải pháp miễn, giảm các loại thuế, phí và tiền thuê đất năm 2021. Trong đó, cần mở rộng đối tượng được gia hạn nộp thuế theo Nghị định 41/2020/NĐ-CP của Chính phủ ngày 08/4/2020. Cùng với đó, các cơ quan chức năng cần ngăn chặn hiệu quả hàng nhập lậu, chống chuyển giá, gian lận nhãn mác hàng hóa đột lốt hàng Việt Nam để xuất khẩu nhằm tận dụng các lợi thế của Việt Nam khi tham gia các hiệp định thương mại.
Theo bà Hương nhằm phát huy lợi thế và vị thế của đất nước trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội, thành công trong ngăn ngừa và xử lý dịch COVID-19 thời gian qua, tạo niềm tin cho nhà đầu tư nước ngoài để thu hút đầu tư. Việt Nan cần chủ động theo dõi, đánh giá xu hướng dịch chuyển dòng FDI vào trong nước để có những điều chỉnh chính sách phù hợp trong việc thu hút dòng vốn FDI có chất lượng, thân thiện môi trường đóng góp cho tăng trưởng và phát triển kinh tế đất nước.
Hiện Việt Nam đã hội nhập sâu, rộng vào nền kinh tế toàn cầu, do đó việc tổ chức khai thác, tận dụng cơ hội từ các Hiệp định Thương mại tự do đã ký kết phải thực hiện khẩn trương. Bà Hương cho rằng nên sớm có các giải pháp phát triển thị trường và tháo gỡ rào cản để thâm nhập các thị trường mới. Như, ưu tiên triển khai các hoạt động xúc tiến xuất khẩu, tiếp tục triển khai các hoạt động kết nối cung cầu, xúc tiến thương mại để hỗ trợ tiêu thụ các mặt hàng sản xuất trong nước, đặc biệt đối với các sản phẩm tươi sống.
Một điểm nhấn được bà Hương nêu ra đó là việc điều hành chính sách tiền tệ, lãi suất, tỷ giá cần phải linh hoạt và thận trọng, phù hợp với diễn biến thị trường trong nước và quốc tế, cụ thể phải có sự phối hợp hài hòa với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, hỗ trợ sản xuất kinh doanh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, chủ động phòng ngừa và hạn chế những bất ổn của thị trường thế giới tác động tiêu cực đến thị trường trong nước./.