Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho hay trong thời gian qua Việt Nam đã khống chế cấp độ gia tăng dân số thành công, đạt mức sinh thay thế từ năm 2006 và duy trì cho đến nay.
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy nhiều nước trên Thế giới đã thành công trong việc giảm sinh nhưng chưa có nước nào thành công trong việc đưa mức sinh rất thấp về mức thay thế cho dù có nhiều chính sách khuyến sinh với nguồn lực đầu tư lớn.
![[Infographics] Chủ động thích ứng với già hóa dân số](https://imagev3.vietnamplus.vn/100x100/Uploaded/2024/lepz/2022_10_01/nguoi_cao_tuoi.PNG.webp)
Chủ động thích ứng với già hóa dân số
Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 tăng 10% tỷ suất sinh ở các tỉnh thành có mức sinh thấp (trung bình mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có dưới 2 con).
Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bộ Y tế, Việt Nam đang đối mặt với sự chênh lệch mức sinh giữa các tỉnh thành phố.
Cụ thể, có 33 tỉnh/thành phố có mức sinh cao, 21 tỉnh, thành có mức sinh thấp, thậm chí một số nơi rất thấp, tập trung ở vùng Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long, duyên hải miền Trung. Các tỉnh mức sinh thấp có quy mô dân số là 37,9 triệu người, chiếm khoảng 39,4% dân số cả nước. Vì vậy, mức sinh thấp sẽ tác động rất lớn đến phát triển bền vững cho cả nước.
"Đặc biệt, tình trạng mức sinh thấp không chỉ diễn ra ở các tỉnh thành có điều kiện kinh tế cao mà diễn ra ở các tỉnh có điều kiện kinh tế còn khó khăn như Đồng bằng sông Cửu Long. Đây là nơi chiếm vị trí quan trọng trong sản xuất, ảnh hưởng đến an ninh lương thực. Mức sinh thấp kéo dài sẽ để lại nhiều hệ lụy như già hóa dân số nhanh, thiếu hụt lao động, ảnh hưởng đến an sinh xã hội...," Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương nhấn mạnh.
Trên thế giới, mức sinh ở hầu hết các châu lục đều liên tục giảm và giảm xuống rất thấp so với mức sinh thay thế. Điều này dẫn đến thiếu hụt nguồn lao động, các vấn đề về dân số già và chăm sóc người cao tuổi.
Dự báo tình trạng thiếu lao động sẽ phổ biến trên toàn thế giới sau năm 2055, ảnh hưởng đến phát triển không bền vững về con người. Đây là một thách thức hàng đầu của nhân loại trong thế kỷ 21.
Tại Hội thảo Mức sinh thấp tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp diễn ra tại Hà Nội, Thứ trưởng Hương cũng nhấn mạnh Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ vô sinh cao, khoảng 7,7%, trong đó vô sinh nguyên phát là 3,9% và vô sinh thứ phát là 3,8%. Vì vậy, Việt Nam cần có những giải pháp can thiệp, hỗ trợ trong thời gian tới để giúp cho cá nhân, cặp vợ chồng hiếm muộn được hưởng hạnh phúc làm cha mẹ, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.
Tại hội thảo hội, bộ công cụ chính sách can thiệp thực tiễn mức sinh cho các nước khu vực châu Á-Thái Bình dương do Tổ chức Economist Impact nghiên cứu đã được công bố. Bộ công cụ là một phần quan trọng trong dự án Fertility Counts, một sáng kiến nhằm giải quyết các thách thức về kinh tế và xã hội liên quan đến mức sinh thấp ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Bốn nhóm chính sách được đề cập trong bộ công cụ này là chăm sóc trẻ em, chính sách tại nơi làm việc, ưu đãi tài chính và hỗ trợ sinh sản…
Để giải quyết chênh lệch mức sinh, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 588/QĐ-TTg phê duyệt chương trình Điều chỉnh mức sinh phù hợp với các vùng, đối tượng đến năm 2030.
Bộ trưởng Bộ Y tế đã có Quyết định số 2324/QĐ-BYT ban hành Kế hoạch hành động thực hiện, trong đó nêu rõ cần đạt mục tiêu đến năm 2030 của vùng mức sinh thấp là tăng 10% tổng tỷ suất sinh ở các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có dưới 2 con).
Một số giải pháp chủ yếu được các nhà hoạch định chính sách đưa ra cho vùng mức sinh thấp gồm: Tập trung tuyên truyền lợi ích của việc sinh đủ 2 con; tuyên truyền về các yếu tố bất lợi của việc kết hôn, sinh con quá muộn, sinh ít con đối với phát triển kinh tế - xã hội; động viên nam, nữ thanh niên không kết hôn muộn, không sinh con muộn, mỗi cặp vợ chồng sinh đủ 2 con và nuôi dạy con tốt; hỗ trợ, khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con.../.
