Các đảng phái ủng hộ một xứ Catalonia (Catalunya) độc lập, tách khỏi Tây Ban Nha đã giành được sự ủng hộ trong cuộc bầu cử hội đồng lập pháp xứ tự trị này hôm 25/11. Tuy nhiên, cuôc bầu cử cũng chứng kiến việc Liên minh trung hữu Convergence and Union (CiU) của người đứng đầu xứ này, ông Artur Mas phải chia sẻ quyền lực khi chỉ giành 50 ghế so với 62 ghế của nhiệm kỳ trước. Cử tri đã tăng sự ủng hộ với các đảng đối thủ liên minh Dân tộc cánh tả (ERC), vốn chia sẻ khát vọng tổ chức trưng cầu dân ý giống Mas, nhưng không có chung nhiều mục đích chính trị với ông.
Liên minh dân tộc cánh tả giành được 21 ghế tại nghị viện Catalonia (Nguồn: AFP)
Kết quả bầu cử có thể càng khiến xứ Catalonia xung đột với chính quyền trung ương Tây Ban Nha, hiện đã nổi giận với nỗ lực đòi quyền tự quyết lớn hơn do Mas khởi xướng. Mas đã kêu gọi bỏ bầu cử sớm trước 2 năm sau khi Madrid từ chối đề nghị yêu cầu của ông trong việc cung cấp quyền tài chính lớn hơn. Cuộc bỏ phiếu đã mang tới cho các lực lượng ủng hộ việc “Catalonia trở thành nhà nước độc lập trong khuôn khổ EU” một thế đa số mang tính quyết định trong hội đồng lập pháp Catalonia với 135 ghế. Tuy kết quả bỏ phiếu là một thất bại với Mas, song viễn cảnh Catalonia thực hiện cuộc trưng cầu dân ý về việc tách khỏi Tây Ban Nha vẫn rất sáng sủa khi mà ERC giành được tới 21 ghế so với 10 ghế trước đây. Đảng Xã hội, phe đối lập chính tại Tây Ban Nha về thứ ba với 20 ghế (so với 28 ghế trước đây), còn đảng cầm quyền Nhân dân của Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy chỉ được 19 ghế. Kết quả này sẽ buộc CiU phải liên minh với ERC mới có thể tổ chức trưng cầu dân ý về việc đòi độc lập cho Catalonia. Khả năng Catalonia ly khai khỏi Tây Ban Nha đã trở thành chủ đề bàn tán ngày càng rôm rả, khi khu vực này chìm trong nợ công cao ngất, bị cắt giảm chi tiêu mạnh, tỉ lệ thất nghiệp và suy thoái kinh tế đều cao. Từ các cửa sổ và ban công những ngôi nhà ở đây đều treo các lá cờ tự trị với các sọc đỏ và vàng của vùng Catalonia gắn với biểu tượng ủng hộ độc lập gồm một ngôi sao trắng trên nền tam giác xanh. Tuy nhiên một vùng đất Catalonia độc lập vẫn là một viễn cảnh quá xa vời. Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy nói rằng một cuộc trưng cầu dân ý về quyền tự quyết ở Catalonia sẽ là sự lăng nhục với hiến pháp nước này và gây tổn thương với mọi người Tây Ban Nha, khi họ đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc suy thoái kinh tế, với tỉ lệ thất nghiệp trong nước cao hơn 25%. Vùng Catalonia, với gốc phát triển đã trải dài hơn một thiên niên kỷ, rất tự hào về ngôn ngữ và văn hóa nơi đây, dù cả hai điều này đều bị đàn áp dưới thời nhà độc tài Francisco Franco.
Atur Mas là người ủng hộ một Catalonia độc lập (Nguồn: AFP)
Mas, giống nhiều người Catalan khác, cáo buộc Madrid đã đánh thuế vào khu vực này cao hơn mức thu nhập và ước tính lỗ hổng thâm hụt ngân sách do sự chênh lệch trên gây ra là 16 tỉ Euro mỗi năm, con số không được Madrid đồng tình. Nhiều người hy vọng sau khi lên lãnh đạo vùng Catalonia, Mas sẽ đối đầu với Madrid, bắt họ "trả lại tiền nợ" và tổ chức trưng cầu dân ý tăng quyền tự trị. Theo cuộc thăm dò do tờ nhật báo El Pais tiến hành vào cuối tuần trước, người Catalan sẽ bỏ phiếu ủng hộ quyền tự trị với tỉ lệ 46% ủng hộ và 42% chống. Khu vực có 7,5 triệu dân này đóng góp hơn 1/5 sản lượng kinh tế ở Tây Ban Nha, chiếm 1/4 lượng xuất khẩu và có trong tay đội bóng nổi tiếng thế giới Barcelona FC. Nhưng Catalonia cũng đang chìm trong khoản nợ lên tới 44 tỉ Euro, tức bằng 1/5 sản lượng kinh tế của vùng và đã buộc phải quay sang Madrid cầu cứu thêm 5 tỉ Euro trong năm nay để có tiền trả lương. Với Pedro Nueno, một nhà kinh tế tại trường kinh doanh IESE, kết quả cho thấy "người dân đang tức giận bởi không một chính trị gia nào đã đưa ra một kế hoạch rõ ràng để xử lý với các vấn đề nghiêm trọng của đất nước là nợ nần, thất nghiệp và giải quyết vấn đề tài chính"./.
Linh Vũ (Vietnam+)
