Đồng ruộng tại xã Phú Xuân, huyện Bình Xuyên rộng hàng trăm ha, phần lớn bị bỏ hoang. (Ảnh: Nguyễn Trọng Lịch/TTXVN) Tình trạng người dân không gieo cấy 3 vụ liên tiếp đã khiến nhiều cánh đồng rộng lớn ở xã Phú Xuân, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc trở thành những cánh đồng hoang với cây cỏ bao phủ, nhiều nơi là địa điểm chăn thả trâu, bò, gây lãng phí ruộng đất.
Theo cán bộ và người dân xã Phú Xuân, sở dĩ đồng ruộng để hoang trên diện rộng là do nông dân và chính quyền xã chưa tìm được tiếng nói chung trong cách chia ruộng đất sau khi dồn thửa đổi ruộng.
Ông Nguyễn Văn Mậu, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Phú Xuân, cho biết chủ trương dồn điền đổi thửa, hay còn gọi là dồn thửa đổi ruộng, là chủ chương đúng đắn của Đảng và Nhà nước. Tại địa phương, chủ trương dồn thửa đổi ruộng đã được triển khai nhưng đang gặp nhiều bất cập, người nông dân không nhận ruộng, để ruộng bị bỏ hoang đã 3 vụ.
Xã Phú Xuân có diện tích đất tự nhiên hơn 531ha, trong đó diện tích đất nông nghiệp đưa vào sản xuất là 322ha. Toàn xã có 2.063 hộ với 7.822 khẩu. Thực hiện công tác dồn thửa đổi ruộng, theo kế hoạch từ năm 2018, xã đã đăng ký với tỉnh triển khai 250ha và đến tháng 1/2020, Phú Xuân đã thực hiện được 260ha, vượt hơn so với kế hoạch.
Trong giai đoạn dồn thửa đổi ruộng, xã cũng chuyển khoảng 1.500 ngôi mộ ra khỏi ruộng canh tác.
Sau một thời gian nỗ lực và quyết tâm của các cấp chính quyền địa phương, công tác dồn thửa đổi ruộng ở Phú Xuân đã cơ bản hoàn thành. Tuy nhiên, Phú Xuân lại "vấp" phải một số vấn đề như dân không nhận ruộng sản xuất, diện tích ruộng đồng bị bỏ hoang lớn, ước tính lên đến 130-150ha.
Nguyên nhân là do nhiều người dân ở xã Phú Xuân không muốn góp đất làm mương và đường nội đồng, yêu cầu phải làm xong hệ thống điều tiết nước đồng thời xử lý vi phạm đất đai ở trong phạm vi diện tích dồn thửa và ngoài diện tích dồn thửa.
Bên cạnh đó, bà con yêu cầu xã không làm bãi rác (3.600m2) vì sợ ô nhiễm, hủy bỏ một số tuyến đường nội đồng... thì người dân mới nhận ruộng để canh tác.
Việc không nhận ruộng đất canh tác diễn ra nhiều nhất ở thôn Can Bi 1, Can Bi 2 của xã Phú Xuân. Riêng 2 thôn trên có 652 hộ có diện tích canh tác tham gia dồn thửa đổi ruộng và đến tháng 7/2020, có 310 hộ của hai thôn đã ký nhận ruộng đã dồn thửa và đã họp bốc thăm. Tuy nhiên, 310 hộ đã nhận ruộng nhưng không tổ chức sản xuất gieo cấy được vì các hộ chưa ký nhận ruộng ngăn cản không cho tổ chức sản xuất và yêu cầu xã chia lại từ đầu.
Những hộ chưa ký nhận ruộng đất ở thôn Can Bi 1, Can Bi 2 cho rằng công tác dồn thửa đổi ruộng ở các thôn còn có những mâu thuẫn, bất công. Đó là cán bộ đảng viên, con em và người nhà của cán bộ đảng viên trong thôn, xã được nhận ở những khu ruộng, khoảng đồng có vị trị thuận lợi hơn, dễ canh tác, gần đường giao thông hơn nên họ chưa đồng ý với cách làm, cách chia ruộng đất của địa phương.
Thêm vào đó, sau khi dồn thửa, diện tích mỗi sào ruộng (mỗi sào Bắc Bộ là 360m2) giảm 28m2 và sau này, chính quyền xã Phú Xuân xác định lại giảm còn 19,2 m2/sào nhưng dân không chấp nhận.
Lý giải về việc giảm diện tích, chính quyền xã cho rằng phải bớt một phần đất ruộng đồng ra để làm mương, làm máng dẫn nước, đắp bờ... nên diện tích ruộng phải giảm. Tuy nhiên, người dân không đồng tình với lập luận này.
[Vĩnh Phúc hỗ trợ nông dân ứng dụng kỹ thuật mới vào sản xuất]
Ông Nguyễn Đức La, trưởng thôn Can Bi 2, cho rằng vấn đề đồng ruộng để hoang tại thôn, cũng như tại xã đã rất rõ, ai cũng có thể nhìn thấy. Thôn Can Bi 2 có 535 hộ, khi thực hiện dồn thửa đổi ruộng, hầu hết các hộ đã cam kết đồng ý bởi đây là chủ trương đúng, tạo điều kiện cho người dân đưa cơ giới hóa vào sản xuất, giải phóng sức lao động nông dân, hình thành vùng sản xuất lớn tập trung, phù hợp với xu thế phát triển.
Tuy nhiên, khi thực hiện dồn thửa xong, có những điều thôn, xã bỡ ngỡ, những bất cập xảy ra như tình trạng ruộng đất có sự xáo trộn, khi phân chia ruộng đất có những cách nghĩ khác nhau... nên người nhận ruộng và người chưa nhận ruộng thiếu thống nhất.
Bên cạnh đó, một số người dân chưa đồng ý với việc phân chia ruộng đã tìm cách ngăn cản nông dân không nhận ruộng, gây khó cho bà con nhận ruộng sản xuất canh tác.
Đồng ruộng tại xã Phú Xuân, huyện Bình Xuyên rộng hàng trăm ha, phần lớn bị bỏ hoang. (Ảnh: Nguyễn Trọng Lịch/TTXVN) Một số trường hợp không nhận ruộng còn phao tin rằng gia đình nào nhận ruộng sẽ bị các gia đình không đồng ý nhận ruộng đất "tẩy chay."
Theo tìm hiểu của phóng viên, một số người dân khác tại xã Phú Xuân cho biết việc dồn thửa đổi ruộng ở xã thiếu công khai, dân chủ, bàn bạc thống nhất trong nhân dân từ các bộ phận được giao nhiệm vụ.
Việc đấu thầu đất công ích của xã còn nhiều sai phạm; các công trình san, gạt, đường, mương phục vụ dồn thửa tiến độ còn chậm, đất nông nghiệp bị lấn chiếm, sử dụng sai mục đích chưa được giải quyết, chưa được thu hồi và đặc biệt chưa kịp thời giải quyết những thắc mắc, kiến nghị của người dân./.
