Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) có văn bản gửi Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính đóng góp ý cho dự thảo thông tư quy định về giám sát hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu chuyển cửa khẩu trong trường hợp hàng hóa nhập khẩu ùn tắc tại cảng biển nơi thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16/CT-TTg (ngày 31/3/2020) của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19.
Thời gian qua, việc ùn tắc tại Cảng biển Cát Lái khá nghiêm trọng do ảnh hưởng của việc thực hiện giãn cách xã hội theo tinh thần của Chỉ thị 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Theo VCCI, việc ùn tắc này đã gây ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động giao nhận hàng hóa của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, hoạt động vận chuyển hàng hóa, hoạt động tiếp nhận hàng hóa nhập khẩu tại cảng, … đồng thời tác động tiêu cực cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
[Nhiều giải pháp đảm bảo lưu thông hàng hóa, hoạt động xuất nhập khẩu]
Theo đó, VCCI ghi nhận việc Bộ Tài chính soạn thảo thông tư nêu trên là hết sức cần thiết.
"Đây được xem là một trong những biện pháp nhằm giải quyết kịp thời tình trạng ùn tắc tại các cảng biển. Tuy nhiên về hướng lâu dài, VCCI đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu để xây dựng văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh hàng nhập khẩu chuyển cửa khẩu trong trường hợp các cảng biển bị ùn tắc có tính áp dụng chung trong mọi thời điểm cho các trường hợp này,” nhóm nghiên cứu chính sách của VCCI nhấn mạnh.
Tự chịu trách nhiệm sản lượng tồn tại bãi
Về nội dung dự thảo, VCCI cho rằng nhiều quy định liên quan đến thủ tục hành chính, trách nhiệm, nghĩa vụ của các chủ thể chưa rõ ràng. Vì vậy, dự thảo cần phải được thiết kế cụ thể nhằm tạo cách hiểu thống nhất giữa các đối tượng áp dụng và thuận lợi khi triển khai Thông tư vào đời sống.
Tại dự thảo, quy định về “sản lượng hàng nhập tồn bãi vượt sức chứa thiết kế tối đa cho phép của cảng biển,” đây là một trong những cơ sở xác định hàng hóa nhập khẩu ùn tắc tại cảng biển. Tuy nhiên, VCCI cho rằng quy định này là chưa đủ rõ để xác định tình trạng hàng hóa nhập khẩu ùn tắc tại cảng biển. Do đó, VCCI kiến nghị ban soạn thảo thiết kế quy định này theo hướng sản lượng hàng nhập tồn bãi vượt sức chứa thiết kế tối đa cho phép của cảng biển, gây ảnh hưởng đến khả năng tiếp nhận hàng/giải phóng hàng từ cảng và hoặc hoạt động khai thác cảng.
Bên cạnh đó, dự thảo có quy định sản lượng hàng tồn bãi vượt sức chứa thiết kế tối đa cho phép của cảng biển và phải được Cảng vụ Hàng hải xác nhận, nhưng nội dung lại không đưa ra trình tự, thủ tục để doanh nghiệp có được sự xác nhận này.
Theo VCCI, việc điều chuyển hàng hóa để giảm tải ùn tắc là hoạt động cần phải thực hiện nhanh vì vậy các thủ tục trong dự thảo cần được thiết kế tinh gọn, thuận lợi để đảm bảo tính hiệu quả của hoạt động này. Vì vậy, VCCI đề nghị theo hướng cho phép doanh nghiệp kinh doanh cảng biển tự chịu trách nhiệm trong việc xác định sản lượng hàng tồn bãi vượt sức chứa thiết kế tối đa cho phép của cảng biển và thông báo tới Cảng vụ Hàng hải mà không cần phải có sự xác nhận của đơn vị này.
Quy định biểu mẫu “bắt bí” doanh nghiệp
Về vận chuyển hàng hóa nhập khẩu, VCCI chỉ ra một số điểm trong dự thảo chưa rõ ràng, như chi phí vận chuyển hàng hóa nhập khẩu do bên nào chi trả? Hai bên (doanh nghiệp cảng biển và hãng tàu/đại lý hãng tàu hoặc chủ hàng) có được thỏa thuận về vấn đề này trong quá trình để đạt được “sự chấp thuận của hãng tàu/đại lý hãng tàu hoặc chủ hàng” hay không?
Hay như việc quyết toán tình hình thực hiện vận chuyển hàng hóa, quy định tại dự thảo: Doanh nghiệp cảng biển “trong thời hạn 5 ngày làm việc sau thời gian thực hiện thông tư này, báo cáo quyết toán tình hình thực hiện việc vận chuyển hàng hóa,” song không nêu rõ sau thời gian thực hiện thông tư là thời gian nào và doanh nghiệp báo cáo quyết toán cho chi cục hải quan nào (nơi hàng đi hay nơi hàng đến)?
Liên quan đến trách nhiệm của chủ hàng, dự thảo có quy định chủ hàng là một trong các chủ thể chấp thuận việc thực hiện vận chuyển hàng hóa nhập khẩu, nhưng trong dự thảo các chủ thể có liên quan đến vận chuyển hàng (doanh nghiệp kinh doanh cảng biển, hãng tàu/đại lý hãng tàu, chi cục hải quan) đều được quy định về trách nhiệm, trong khi đối với chủ hàng lại không có quy định liên quan đến chủ thể trên. Do đó, VCCI kiến nghị cơ quan soạn thảo bổ sung quy định về trách nhiệm của chủ hàng trong vận chuyển hàng hóa nhập khẩu.
Về biểu mẫu, thông báo kế hoạch vận chuyển hàng hóa đang được thiết kế dưới dạng văn bản giấy. Theo VCCI, việc sử dụng văn bản giấy có thể kéo dài thời gian thực hiện thủ tục thông báo. Bên cạnh đó, việc yêu cầu chữ ký của 3 bên (doanh nghiệp-hải quan nơi đi0-hải quan nơi đến) trong văn bản là chưa phù hợp.
VCCI nêu rõ theo quy định tại dự thảo, doanh nghiệp cần xin phê duyệt thông báo kế hoạch tại chi cục hải quan nơi đi, còn chi cục hải quan nơi đến chỉ tiếp nhận thông báo này mà không phải phê duyệt. Tuy nhiên, biểu mẫu yêu cầu có cả hai chữ ký của chi cục hải quan nơi đến và đi, sẽ dẫn đến cách hiểu là doanh nghiệp phải chờ chi cục hải quan hai nơi phê duyệt mới được triển khai việc vận chuyển./.