Ông Prayuth Chan-ocha. (Nguồn: AP) Trang mạng lowyinstitute.org mới đây có bài phân tích về cuộc bầu cử Thái Lan năm 2019, nội dung như sau:
Với cuộc bầu cử đầu tiên kể từ cuộc đảo chính quân sự ngày 22/5/2014 và cựu tướng quân đội nghỉ hưu gần đây, Tướng Prayuth Chan-ocha được đánh giá là ứng cử viên tiềm năng nhất để trở thành thủ tướng, có điều chắc chắn rằng vai trò của quân đội sẽ chi phối chiến dịch tranh cử ở Thái Lan.
Tuy nhiên, có hai sự việc rất đáng lưu ý.
Thứ nhất, hai trong số các ứng cử viên có thể đóng vai trò quan trọng trong quốc hội khóa tới, lãnh đạo đảng Tương lai Tiến bước Thanatorn Juangroongruangkit và lãnh đạo đảng Pheu Thai Kunying Sudarat Keyuraphan, đã khẳng định rõ mục tiêu của họ là cắt giảm ngân sách quân sự.
Sự phản ứng gần đây của Tư lệnh lục quân Apirat Kongsongphol là rất đáng lo ngại. Khi được các phóng viên đặt câu hỏi, Tướng Apirat đã tuyên bố đặt tên cho một bài hát, Nak Paendin (Gánh nặng Quê hương).
Nhiều người Thái hẳn còn nhớ đây là bài hát được các nghị sỹ và các thành viên cánh hữu đã hát khi họ thảm sát hàng trăm sinh viên tại sân trường Đại học Thammasat ngày 6/10/1976.
Thứ hai, lãnh đạo đảng Seri Ruam Thai, cựu Tướng cảnh sát Seripisut Temiyawet, bị quay phim khi ông quát mắng một binh sỹ phải làm theo mệnh lệnh của mình.
Đoạn phim này được lan truyền rộng rãi và gây ra cuộc tranh luận về việc liệu các chính trị gia giám sát quân nhân có sử dụng các nguồn lực quốc gia hợp lý hay không.
Động thái tiếp theo của Tướng Apirat là đã cùng 800 sỹ quan tiến hành một buổi lễ tuyên thệ long trọng chưa từng có tiền lệ thề sẽ chỉ ủng hộ chính phủ trung thành với chế độ quân chủ và hoàng gia cũng như hành động pháp lý chống lại Tướng Seripisut.
Một số người sẽ hài lòng khi chứng kiến quân đội Thái Lan ở tư thế sẵn sàng.
[Bầu cử Thái Lan: Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu sớm đạt khoảng 75%]
Những gợi nhớ về cuộc bạo loạn đường phố năm 2014 đã cản trở cuộc bầu cử này, nhưng thậm chí còn hơn thế, sự đốt cháy thành phố để phản ứng trước những lời kêu gọi của các nhà lãnh đạo phe Áo đỏ hồi năm 2010 có nghĩa rằng nhiều người vẫn đánh giá quân đội Thái Lan có vai trò quan trọng trong việc gìn giữ an ninh trật tự.
Nhưng dù điều đó có mở rộng phương diện chính trị, bao gồm 5 ghế thường trực trong Thượng viện gồm 250 thành viên theo Hiến pháp Thái Lan 2017, hay không thì nó vẫn cứ là mơ hồ.
Nhiều người trẻ tuổi Thái Lan, những người lần đầu tiên đi bỏ phiếu, đã thể hiện rõ quan điểm. Gần đây, trong cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền hình, 100 sinh viên Thái Lan được lựa chọn ngẫu nhiên đã được hỏi liệu họ có đồng ý với những thượng nghị sỹ không qua bầu cử tham gia lựa chọn thủ tướng kế tiếp hay không; chỉ có một người duy nhất trả lời đồng ý.
Và trước sự giải tán gần đây của đảng Thai Raksa Chat vì vai trò của đảng này hối thúc thành viên gia đình hoàng gia Công chúa Ubolratana làm ứng viên thủ tướng, cụm từ “hãy giải tán các đảng phái, tôi sẽ không bao giờ bầu cho Prayuth” đã lan truyền nhanh chóng trong giới sinh viên ở Bangkok.
Sự mất lòng tin sâu sắc giữa quân đội Thái Lan và các chính trị gia dân sự là điều đáng tiếc. Khi bối cảnh chiến lược của Thái Lan thay đổi, đất nước này xứng đáng có một cuộc tranh luận với đầy đủ thông tin về vai trò, trách nhiệm, quy mô, ngân sách và khả năng quân đội.
Công bằng mà nói, chương trình tòng quân quốc gia có hàng thập kỷ nay làm ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều gia đình Thái Lan và ngày càng bị chỉ trích trong những năm gần đây về những cái chết vô lý và bi kịch, có thể cần phải được xem xét lại và cải cách.
Nhưng với đất nước Thái Lan vẫn còn chia rẽ sâu sắc và khó khăn trên con đường dẫn tới tiến trình dân chủ đầu tiên trong vòng 5 năm qua, cuộc tranh luận về chủ đề cải cách quân đội dường như là nhạy cảm vào thời điểm hiện tại./.
