Chiều 13/9, Phiên họp thứ 15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các báo cáo của Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân năm 2022.
Báo cáo công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của Chính phủ, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, số lượt người đến cơ quan hành chính nhà nước khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh giảm 14,1% so với năm 2021, số vụ việc giảm 19,3%, số đoàn đông người giảm 32,7%.
Về công tác tiếp nhận và xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, so với năm 2021, số đơn các loại gửi tới các cơ quan hành chính giảm 4%, số vụ việc khiếu nại thuộc thẩm quyền tăng 5,3%, số vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền tăng 0,6%.
Đối với kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo theo thẩm quyền, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, cơ quan hành chính nhà nước các cấp đã giải quyết 84,9% số vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền.
Về công tác giải quyết các vụ việc khiếu nại phức tạp, tồn đọng, kéo dài, Thanh tra Chính phủ đã ban hành và tổ chức thực hiện kế hoạch đôn đốc, kiểm tra tại các địa phương; đang trong quá trình triển khai thực hiện kế hoạch, phối hợp rà soát, thống nhất phương án, trên cơ sở đó có lộ trình để các địa phương giải quyết dứt điểm từng vụ việc và đề xuất cấp có thẩm quyền có giải pháp phù hợp đối với những vụ việc cụ thể có nguyên nhân vướng mắc do chính sách, pháp luật.
Trong kỳ báo cáo, Chính phủ đã xem xét xử lý, giải quyết 75,9% số vụ việc khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh do đại biểu Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội chuyển đến, các vụ việc còn lại đang tiếp tục xem xét xử lý, giải quyết.
Công tác giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo được thúc đẩy; tỷ lệ giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền đạt 84,9%, cơ bản đạt yêu cầu và cao hơn nhiều so với năm 2021 (76,3%), nhất là các bộ, ngành Trung ương (93,8%) và nhiều địa phương cũng có tỷ lệ giải quyết đạt trên 90%.
Trình bày báo cáo về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của Tòa án nhân dân năm 2022, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, các đơn khiếu nại, tố cáo liên quan đến quyết định tố tụng, hành vi tố tụng của Chánh án, Phó Chánh án và Thẩm phán đều được các Tòa án quan tâm giải quyết kịp thời trong quá trình giải quyết vụ án nên việc giải quyết đối với loại đơn này luôn đạt tỷ lệ cao. Các Tòa án đã giải quyết 91,7% số đơn khiếu nại các quyết định tố tụng và hành vi tố tụng.
[Giám sát việc thực hiện tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo]
Về công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, theo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao và các Tòa án nhân dân cấp cao đã giải quyết 41,5% số đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm. Về cơ bản, chất lượng trả lời đơn được bảo đảm, đã khắc phục tình trạng đã trả lời không có căn cứ kháng nghị nhưng sau đó lại kháng nghị.
Báo cáo về việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của Viện Kiểm sát, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí thông tin: Trong năm 2022, số lượt công dân tới khiếu nại, tố cáo tại Viện Kiểm sát nhân dân tối cao giảm 23,4%. Về kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo, tỷ lệ giải quyết đơn khiếu nại đạt 96,3%. Với đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, số đơn đủ điều kiện thụ lý giảm 31,6% so với năm 2021; đã giải quyết 79,5% số việc có hồ sơ, đạt 40% số việc thuộc thẩm quyền phải giải quyết.
Làm rõ việc giảm mạnh số người đến khiếu nại, tố cáo
Thẩm tra sơ bộ báo cáo của Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2022, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, qua Báo cáo của Chính phủ cho thấy, đối với công tác tiếp công dân, so với năm 2021, năm 2022 dịch COVID-19 đã cơ bản được kiểm soát, nhưng số người đến các cơ quan hành chính nhà nước khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh lại giảm mạnh cả về số lượt, số người, số vụ và số đoàn đông người, trong đó, ở các bộ, ngành giảm rất mạnh (trên 50% về số lượt và số người, trên 65% về số vụ việc, 40% về số đoàn đông người).
Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ phân tích, làm rõ lý do của việc giảm này là do công tác quản lý nhà nước trong các lĩnh vực, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo có nhiều đổi mới, hiệu quả cao hơn hay vì lý do nào khác để có giải pháp phù hợp.
Thẩm tra các báo cáo công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của ngành Tòa án, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm là 41,5%, chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao (từ 60% trở lên).
Qua giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự, tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, có 160 đơn khiếu nại đúng, 164 đơn khiếu nại đúng một phần, cho thấy Tòa án nhân dân tối cao cần tiếp tục có các giải pháp để nâng cao hơn nữa chất lượng các quyết định, hành vi tố tụng của người tiến hành tố tụng trong các vụ án, vụ việc.
Đối với ngành Kiểm sát, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho biết, số lượng đơn đã tiếp nhận, số đơn thuộc thẩm quyền giải quyết của Viện Kiểm sát giảm so với năm trước nhưng số đơn tố cáo tăng 50,5%; số đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm vẫn chiếm tỷ lệ lớn. Hiện tượng công dân khiếu nại vượt cấp có chiều hướng gia tăng. Xuất hiện phổ biến hơn việc tố cáo về hành vi của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng ngay sau khi khiếu nại, tố cáo không được chấp nhận; nhiều vụ việc đã được xem xét, giải quyết theo đúng quy định của pháp luật nhưng đương sự không chấp nhận và tiếp tục khiếu nại kéo dài. Ngoài ra, tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm trên tổng số đơn thụ lý mới trong năm 2022 là 39,8%, chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao là trên 60%.
Nêu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, cần tiếp tục tăng cường công tác giám sát việc thực hiện công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; tăng cường vai trò của các cơ quan tư pháp trong giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai, hành chính, dân sự...
Về vấn đề đơn thư nhiều lần khiến tăng số lượng khiếu nại tố cáo, cần đẩy mạnh ứng dụng cơ sở dữ liệu về khiếu nại, tố cáo. Trong giải quyết vừa xử lý dứt điểm, không để khiếu nại tố cáo kéo dài, phức tạp, đông người, vượt cấp, đồng thời vừa phải bảo đảm quyền lợi của người dân. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, từ nay đến cuối nhiệm kỳ, phấn đấu giải quyết từng việc cụ thể, triệt để giải quyết những vụ việc cũ, không để phát sinh các vụ việc khiếu nại, tố cáo mới./.