Công nhân làm việc trong một nhà máy của Ford ở Chicago. (Nguồn: Getty Images) Khi nền kinh tế toàn cầu gần như sắp chững lại vì dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19, Chính phủ Mỹ đang muốn hỗ trợ 1.000 USD cho tất cả người dân Mỹ như một phần của kế hoạch giải cứu khổng lồ. Song giới quan sát cho rằng điều đó có thể không ngăn được tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt.
Những gói hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ
Thượng viện Mỹ ngày 18/3 cuối cùng đã phê duyệt gói hỗ trợ trị giá 100 tỷ USD, trong đó cho phép người lao động Mỹ được nghỉ phép hưởng lương, được xét nghiệm virus SARS-CoV-2 miễn phí. Quyền lợi cho người thất nghiệp cũng được mở rộng hơn trong gói hỗ trợ này.
Trong một động thái khác nhằm làm dịu ảnh hưởng của dịch COVID-19 tới các hộ gia đình Mỹ, Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu cho Bộ Phát triển Nhà ở và Đô thị (HUD) đình chỉ tất cả các vụ trục xuất và nhà thế chấp bị tịch thu trong 60 ngày đối với tất cả các khoản vay mua nhà đã được chính phủ bảo lãnh.
Bộ trưởng HUD, ông Ben Carson, nói trong một tuyên bố rằng động thái này sẽ giúp các gia đình Mỹ đối mặt với những thách thức từ COVID-19 mà không sợ mất nhà, đồng thời giúp trấn an thị trường.
Nhưng hiện vẫn chưa rõ liệu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin và chính quyền của Tổng thống Trump có thể hoàn tất xây dựng kế hoạch chi tiêu khẩn cấp 1.300 tỷ USD để Quốc hội thông qua hay không. Nếu được triển khai, kế hoạch sẽ cung cấp các khoản hỗ trợ bằng tiền mặt cho người dân Mỹ ngay lập tức.
[Fed và chính phủ Mỹ cho biết sẽ sớm 'bơm' thêm tiền vào thị trường]
Gói giải cứu sẽ bao gồm khoảng 300 tỷ USD được “rót” vào nền kinh tế thông qua việc cho phép các doanh nghiệp và cá nhân trì hoãn việc trả tới 1 triệu USD trong hóa đơn thuế của họ. Khoản này đã được Bộ Tài chính Mỹ thông qua.
Song 1.000 tỷ USD còn lại vẫn phải nhận được sự ủng hộ của Quốc hội. Dự kiến, khoản trên sẽ được giải ngân trong hai đợt vào tháng Tư và tháng Năm. Người dân Mỹ có thể nhận tới 1.000 USD thông qua gói hỗ trợ này, song số tiền thực tế còn tùy theo mức thu nhập và quy mô gia đình của mỗi cá nhân. Tổng chi phí cho hoạt động trên vào khoảng 500 tỷ USD, theo văn bản từ Bộ tài chính Mỹ tiết lộ.
Ngoài ra, kế hoạch sẽ cung cấp khoản vay trị giá 300 tỷ USD cho các doanh nghiệp nhỏ để họ có thể chi trả lương cho nhân viên trong vòng sáu tuần.
Nguy cơ tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin ngày 18/3 đã cảnh báo Quốc hội rằng tỷ lệ thất nghiệp tại nước này có thể tăng lên mức 20%, vượt xa tỷ lệ 3,5% hiện tại. Song Tổng thống Trump đã phản hồi về ước tính đó, cho rằng con số nằm trong kịch bản xấu nhất và đất nước này không hề gần kịch bản này.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế cảnh báo tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ có thể đạt đến mức 20% nếu Chính phủ không kịp thời đưa ra các gói chi tiêu lớn.
Ông Gregory Daco, nhà kinh tế trưởng tại công ty tư vấn Oxford Economics, nói rằng nền kinh tế Mỹ đang đối mặt với tình trạng "đình trệ đột ngột." Điều này có khả năng sẽ là giai đoạn thu hẹp tồi tệ nhất trong lịch sử cho hoạt động kinh tế tại Mỹ.
Chuyên gia này cho biết chỉ cần tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ đạt mức 5% thì khoảng 5 triệu việc làm có thể mất đi. Để so sánh, khoảng 8 triệu việc làm đã bị mất trong cuộc Đại suy thoái sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Khi đó, tỷ lệ thất nghiệp lên tới 10% vào tháng 10/2009.
Công nhân làm việc tại Mỹ. (Nguồn: The New York Times) Theo ông Adam Posen, cựu thành viên của Hội đồng chính sách thuộc Ngân hàng Trung ương Anh, nếu không có các biện pháp kích thích tài khóa nhanh thì tỷ lệ thất nghiệp 20% không phải là không thể xảy ra tại Mỹ.
Ông Posen cho rằng Bộ trưởng Mnuchin đã đúng khi đưa ra cảnh báo “tàn khốc” trên.
Chuyên gia Diane Swonk của công ty chuyên về kiểm toán và tư vấn Grant Thornton cũng chia sẻ quan điểm tương tự. Bà cho biết ước tính ban đầu của mình là tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ có thể nhảy vọt lên 6,4% với khoảng mất 5 triệu việc làm bị mất đi. Nhưng chuyên gia này cảnh báo con số trên vẫn có thể lớn hơn nhiều.
Các nhà kinh tế đã liên tục chỉnh sửa dự báo kinh tế của họ. Hiện một số người đang đưa ra mức dự báo đáng báo động là kinh tế Mỹ sẽ suy giảm tới -12% trong quý từ tháng 4-6/2020. Thậm chí, con số này còn có thể tăng cao hơn nữa do nhiều mô hình dự báo không theo kịp những diễn biến phức tạp của dịch bệnh lần này./.
