Với việc di chuyển tiện lợi, chi phí vận hành rẻ, xe máy đang chứng tỏ được ưu thế so với các phương tiện khác tham gia giao thông tại Việt Nam. Tuy nhiên, tỷ lệ tai nạn giao thông liên quan đến xe máy chiếm khoảng 60% tổng số vụ tai nạn giao thông đường bộ, điều này đòi hỏi phải có những giải pháp quyết liệt và toàn diện hơn để bảo vệ người đi xe máy, giảm thiểu thương vong
Sở hữu xe máy thuộc hàng cao nhất thế giới
Tại Hội thảo quốc tế “An toàn giao thông xe máy: Những thách thức và bài học kinh nghiệm" do Viện Chiến lược và Phát triển giao thông Vận tải (Bộ Giao thông Vận tải) phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và các cơ quan liên quan tổ chức vào sáng 4/11, ông Khuất Việt Hùng, Viện trưởng Viện Chiến lược và phát triển Giao thông Vận tải nhấn mạnh đảm bảo an toàn giao thông xe máy là vấn đề rất nóng bỏng hiện nay, không chỉ ở Việt Nam hay Ấn Độ mà trên toàn cầu.
Ông Hùng nhìn nhận xe máy là phương tiện di chuyển chính, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, nơi xe máy không chỉ là phương tiện cá nhân mà còn là công cụ sản xuất, kinh doanh, vận chuyển hàng hóa và dịch vụ.
Tuy nhiên song hành với sự tiện lợi và phổ biến của xe máy, ông Hùng cũng chỉ ra những thách thức không nhỏ, nhất là trong việc đảm bảo an toàn giao thông, trong đó tai nạn giao thông liên quan đến xe máy đã và đang để lại hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân và nền kinh tế của nhiều quốc gia.
Hà Nội: Xe cá nhân tăng chóng mặt, ùn tắc càng ngày phức tạp
“Tại Việt Nam, theo số liệu thống kế mới nhất, xe máy chiếm khoảng 93% tổng số phương tiện giao thông đường bộ. Tỷ lệ tai nạn giao thông liên quan đến xe máy chiếm khoảng 60% tổng số vụ tai nạn giao thông đường bộ, điều này đòi hỏi phải có những giải pháp quyết liệt và toàn diện hơn để bảo vệ người đi xe máy, giảm thiểu thương vong và hậu quả từ các vụ tai nạn,” Viện trưởng Viện Chiến lược và phát triển Giao thông Vận tải nói.
Ông Trần Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia chia sẻ, Việt Nam là một quốc gia có tỷ lệ sở hữu và sử dụng xe máy cao. Đến thời điểm tháng 9/2024 đã có 77 triệu xe máy đăng ký, đưa tỷ lệ sở hữu xe máy trên 1.000 dân tới 770 xe, thuộc hàng cao nhất thế giới.
“Trong bối cảnh đặc thù về quy hoạch xây dựng và bất cập về hạ tầng giao thông, các lợi thế của xe máy như tốc độ khá cao, có khả năng chuyên chở, sự linh hoạt, thuận tiện, cơ động, tiện nghi, chi phí vận hành rẻ... càng được phát huy lên gấp bội khi được so sánh với các phương tiện vận tải khác. Xe máy vẫn tiếp tục gia tăng, thậm chí phần lớn các hộ gia đình có điều kiện sở hữu ôtô vẫn giữ xe máy để đáp ứng những mục tiêu nhất định trong cuộc sống,” ông Minh đánh giá.
Lấp khoảng trống ý thức của người cầm lái
Trong những năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong việc cải thiện an toàn giao thông, đặc biệt là đối với người đi xe máy như bắt buộc đội mũ bảo hiểm, kiểm soát nồng độ cồn khi điều khiển xe máy, cải thiện hạ tầng giao thông và đẩy mạnh giáo dục, nâng cao nhận thức của người dân về an toàn giao thông.
Tuy nhiên, vị Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cũng nêu những khoảng trống bất cập mà thời gian tới, cơ quan chức năng nên ưu tiên để có giải pháp tốt hơn.
"Nếu không cẩn thận Việt Nam sẽ rơi vào tình trạng rủi ro va chạm do cơ giới hoá. Vấn đề cần có giải pháp thời gian tới là trẻ em đi xe máy có dung tích dưới 50cc. Hiện nay, nhóm đối tượng 16-18 tuổi có thể điều khiển xe máy dung tích dưới 50cc một cách hợp pháp trong khi nhóm này vẫn thiếu kiến thức và đặc biệt thiếu kỹ năng điều khiển xe. Hiện tượng người dưới 16 tuổi điều khiển các loại xe hai bánh gặp tai nạn giao thông vẫn đang diễn biến phức tạp," ông Minh chỉ ra thực tế.
Ngoài ra, có một số vụ tai nạn giao thông xảy ra do những vi phạm những quy tắc giao thông rất cơ bản như không nhường đường, đi sai phần đường, chưa có làn dành riêng cho xe máy, tỷ lệ đội mũ bảo hiểm của trẻ em còn thấp, chưa có quy định xử phạt với trẻ dưới 6 tuổi khi ngồi trên xe máy không đội mũ bảo hiểm,…
Thiếu tướng Nguyễn Văn Trung, Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông nhấn mạnh, đảm bảo an toàn giao thông xe máy là chủ đề rất thiết thực.
“Nếu không hành động, thách thức ngày càng lớn, không chỉ là 60% số vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe máy mà có thể còn gia tăng cao hơn khi việc chấp hành pháp luật của người điều khiển môtô, xe máy không được cải thiện, tốc độ gia tăng phương tiện này không hạn chế...,” Thiếu tướng Nguyễn Văn Trung nói rõ.
Để phòng ngừa xe máy gây tai nạn giao thông, theo ông Trung, lực lượng Cảnh sát giao thông đã tập trung mở nhiều cao điểm để xử lý, tuy nhiên cái chính vẫn là ý thức tham gia giao thông của người điều khiển xe máy cần được cải thiện hơn.
Phó Thủ tướng: Sẽ không giảm được ùn tắc khi xe cá nhân gia tăng nhanh
Ngoài việc hoàn thiện hệ thống khung pháp lý, các chính sách phát triển phương tiện giao thông công cộng, hạn chế xe cá nhân, đầu tư cơ sở hạ tầng, Thiếu tướng Nguyễn Văn Trung cho rằng cần sự đồng lòng và hợp tác từ tất cả các bên, từ lực lượng chức năng cho đến từng người dân, nhằm tạo ra môi trường giao thông an toàn, giảm thiểu tai nạn giao thông liên quan đến xe máy.
Chia sẻ kinh nghiệm ở các nước trên thế giới trong công tác đảm bảo an toàn giao thông khi đi xe máy, ông Kim Beng Lua, Trưởng Khu vực châu Á và châu Phi, Sáng kiến thiết kế thành phố toàn cầu tiết lộ thiết kế làn đường riêng dành cho xe máy giúp Malaysia giảm 25% các vụ tai nạn thương tích.
“Ở các tuyến đường giao thông hỗn hợp, cùng với việc thiết kế các làn đường riêng cho phương tiện giao thông công cộng, xe đạp; việc tổ chức giao thông như giới hạn tốc độ, chú ý bảo dưỡng đảm bảo xe an toàn, chú trọng việc đào tạo người lái xe và xử lý nghiêm các vi phạm (như quá tốc độ, không đội mũ bảo hiểm,…) là những giải pháp quan trọng cần triển khai đồng bộ,” ông Kim Beng Lua góp ý.
Tại hội thảo, các chuyên gia, khách mời sẽ chia sẻ những thành công, bài học kinh nghiệm và thách thức về an toàn xe máy tại các quốc gia trên thế giới; các sáng kiến, giải pháp mới trong tổ chức giao thông; đề xuất các giải pháp tổng thể nhằm nâng cao an toàn giao thông xe máy, giảm thiểu tai nạn giao thông liên quan đến xe máy ở Việt Nam và của các quốc gia khác./.
