Tuyến vận tải thủy Việt Nam-Campuchia mang lại nhiều lợi ích

Hàng hóa thông qua tuyến vận tải thủy Việt Nam-Campuchia ngày càng tăng, riêng hàng container tăng trung bình 20%/năm, dự kiến năm 2022 đạt gần 400.000 Teus và gần 1.000.000 tấn hàng lỏng, hàng rời.

Cảng Quốc tế Cái Mép. (Ảnh: Ngọc Sơn/TTXVN)

Theo Cục Đường thủy nội địa Việt Nam, từ khi Hiệp định về vận tải thủy giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ Hoàng gia Campuchia có hiệu lực (ngày 20/1/2011) hai nước đã làm thủ tục cho gần 78.000 lượt phương tiện, hơn 406.000 lượt thuyền viên, gần 20 triệu tấn hàng hóa và gần 1,3 triệu lượt hành khách thông qua trên tuyến vận tải thủy Việt Nam-Campuchia, góp phần phát triển kinh tế-văn hóa-xã hội và hữu nghị giữa hai nước.

Hàng hóa thông qua tuyến ngày càng tăng, riêng hàng container thông qua tuyến tăng trung bình 20%/năm, năm 2021 đạt gần 350.000 Teus và hơn 800.000 tấn hàng lỏng, hàng rời, dự kiến năm 2022 đạt gần 400.000 Teus và gần 1.000.000 tấn hàng lỏng, hàng rời.

Lượng hàng thông qua tuyến nêu trên, hàng năm đem lại công việc cho người lao động và nguồn lợi khoảng 60 triệu USD/năm cho các doanh nghiệp vận tải thủy, doanh nghiệp xếp dỡ của Việt Nam.

Về loại và cỡ phương tiện của Việt Nam hoạt động trên tuyến, hiện có khoảng 80 sà lan chở dầu (trọng tải đến 3.000 tấn), khoảng 150 sà lan chở hàng khô (trọng tải đến 4.600 tấn), khoảng 30 sà lan chở container (trọng tải 96-250 TEUs) và 20 phương tiện chở khách (30 đến 100 ghế).

[Tháo gỡ khó khăn cho hoạt động logistics Việt Nam-Campuchia]

Tính đến cuối tháng 10/2022, trên tuyến vận tải này đã có khoảng 100 doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân khai thác vận tải trên tuyến, trong đó một số doanh nghiệp lớn khai thác hàng container có văn phòng đại diện ở Campuchia, gồm SNP, Gemadept, GLS, Tân Cảng Cypress…

Nhằm bảo đảm cho việc thực hiện và hoàn thành các mục tiêu Hiệp định về vận tải thủy giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ Hoàng gia Campuchia (Hiệp định), một Nhóm tạo điều kiện thuận lợi cho giao thông thủy trên sông Mekong được thành lập (trong đó Cục Đường thủy nội địa Việt Nam được giao là cơ quan thường trực Hiệp định).

Nhóm này có trách nhận khó khăn, vướng mắc của tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp có sử dụng hệ thống sông Mekong và xử lý những vấn đề bằng những biện pháp phù hợp nhất.

Một trong những điểm nổi bật trong việc tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt đông giao thông thủy giữa hai nước, đó là các cơ quan Nhóm tạo điều kiện thuận lợi cho giao thông thủy trên sông Mekong tạo điều kiện thuận lợi đã kiến nghị Bộ Tài chính ban hành Thông tư 74/2021/TT-BTC ngày 27/8/2021.

Theo văn bản này, phương tiện thủy nội địa hoạt động vận tải trên các tuyến đường thủy theo Hiệp định khi vào, rời khu vực hàng hải thực hiện nộp phí, lệ phí theo mức phí, lệ phí đường thủy thay vì mức phí lệ phí hàng hải quốc tế (thấp hơn 10 đến 11 lần so với mức phí cũ).

Bên cạnh đó, Nhóm tạo điều kiện thuận lợi cho giao thông thủy trên sông Mekong cũng đã kịp thời kiến nghị với Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh sửa đổi và thông qua Nghị quyết số 07/2022/NQ-HĐND ngày 07/07/2022, theo đó miễn phí sử dụng hạ tầng cảng biển khu vực Thành phố Hồ Chí minh đối với hàng hóa vận tải bằng phương tiện thủy trên tuyến đường thủy Hiệp định.

Đây là một quyết định đúng của Thành phố Hồ Chí Minh, phù hợp với chỉ đạo và chủ chương của Chính phủ về thúc đẩy phát triển giao thông vận tải đường thủy để giảm ùn tắc, tai nạn giao thông và ô nhiễm môi trường trên đường bộ.

Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, nhờ được miễn phí, ngoài lợi ích tiết kiệm chi phí ước tính khoảng 900 tỷ đồng/năm cho các doanh nghiệp, chính sách này còn giúp giảm chi phí logistics vận tải đường thủy từ đó thúc đẩy hàng hóa dịch chuyển xuống vận tải bằng đường thủy thay vì đường bộ).

Lãnh đạo Hiệp hội Logistics Việt Nam cho hay thời gian vừa qua, các cơ quan quản lý nhà nước đã có những giải pháp tháo gỡ, tạo thuận lợi cho hoạt động giao thông thủy giữa hai nước nhờ đó tuyến vận tải thủy giữa Việt Nam-Campuchia ngày càng phát huy vai trò và góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế-văn hóa-xã hội và hữu nghị giữa hai nước.

Tuy nhiên để tiếp tục phát triển bền vững tuyến vận tải thủy này, các cơ quan chức năng cần sớm triển khai ngay một số giải pháp; trong đó có việc rà soát quy định về kiểm tra, giám sát hàng hóa quá cảnh theo hướng đơn giản hóa (nguyên container-nguyên seal), danh mục hàng hóa để tăng hiệu suất khai thác và cắt giảm thời gian, chi phí vận tải, logistics. Tăng thời gian làm việc của các cơ quan quản lý nhà nước tại cửa khẩu đường thủy đến 22 giờ hàng ngày.

Đặc biệt cần sửa đổi Nghị định 58/2017/NĐ-CP hướng dẫn một số điều của Bộ Luật Hàng hải Việt Nam để cho phép các phương tiện có chiều dài nhỏ hơn hoặc bằng 92m không bắt buộc phải có tàu lai khi cập và rời cảng; sớm nghiên cứu cho phép loại tàu SB (tàu sông pha biển) chở container giảm bớt các hạng mục như nắp hầm hàng để tăng khả năng vận chuyển của phương tiện phục vụ trên tuyến vận tải chuyên biệt này.

Bên cạnh đó, cần sớm bổ sung tuyến ven biển (tuyến từ Cái Mép-Thị Vải tới Sihanoukville và tuyến từ Cửa Tiểu-Cái Mép-Thị Vải vào danh mục các tuyến đường thủy quy định tại Hiệp định) tạo thuận lợi cho hàng từ Campuchia và Đồng bằng sông Cửu Long về thẳng cảng biển Cái Mép-Thị Vải từ đó giảm ùn tắc tạo điều kiện để phát triển bền vững cho cảng Cát Lái.

Ngoài ra, các hiệp hội, doanh nghiệp trực tiếp khai thác hoạt động vận tải thủy trên tuyến cho rằng, để phát huy tối đa vai trò và tránh mất nguồn hàng của Campuchia quá cảnh trên tuyến thì cơ quan quản lý nhà nước cần khẩn trương tháo gỡ các vướng mắc còn tồn tại nêu trên, đặc biệt là hạn chế tối đa tỷ lệ kiểm hóa hàng quá cảnh và tăng thời gian làm việc của các cơ quan tại cửa khẩu đường thủy./.

(TTXVN/Vietnam+)