Từ ngày 5/1/2020, các hành vi tự ý chuyển đất trồng lúa sang đất ở; phân lô, bán nền chưa đủ điều kiện; lấn, chiếm đất,… sẽ bị phạt tiền cao nhất lên đến 1 tỷ đồng, theo quy định của Nghị định 91/2019/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực đất đai.
Theo đó, trường hợp lấn, chiếm đất chưa sử dụng tại khu vực nông thôn, tùy vào diện tích đất lấn, chiếm sẽ bị phạt từ 2 triệu đồng đến 30 triệu đồng. Tương tự, với trường hợp đất phi nông nghiệp sẽ bị phạt từ 200 triệu đồng đến 500 triệu đồng.
Trường hợp lấn, chiếm đất chưa sử dụng, đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp tại khu vực đô thị thì mức xử phạt sẽ gấp đôi và mức phạt tối đa không quá 500 triệu đồng đối với cá nhân, không quá 1 tỷ đồng đối với tổ chức.
Cũng theo Nghị định số 91, trường hợp chuyển nhượng quyền sử dụng đất dưới hình thức phân lô, bán nền trong dự án đầu tư xây dựng kinh doanh nhà ở để bán hoặc để bán kết hợp cho thuê không đủ từ hai điều kiện quy định trở lên, tùy vào diện tích đất đã chuyển nhượng sẽ bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 1 tỷ đồng.
[Phó Thủ tướng ""chốt"" 8 nhiệm vụ cho ngành tài nguyên và môi trường]
Cùng với phạt tiền, chủ đầu tư còn phải làm thủ tục trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cho phép phân lô, bán nền đối với trường hợp chưa có văn bản cho phép của Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh theo quy định của Luật đất đai; hoàn thành việc đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng theo quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500 đã được phê duyệt.
Ngoài ra, quy định mới cũng buộc chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm trong việc hoàn thành xây dựng nhà theo đúng thiết kế được phê duyệt đối với trường hợp không đủ điều kiện; buộc chủ đầu tư nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm, số lợi bất hợp pháp được xác định theo quy định.
Đối với hành vi sử dụng đất trồng lúa vào mục đích khác không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định của Luật đất đai, tùy vào diện tích đất chuyển mục đích trái phép sẽ bị phạt tiền từ 2 triệu đồng đến 250 triệu đồng.
Tương tự, hành vi sử dụng đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất vào mục đích khác không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định của Luật đất đai, tùy vào diện tích đất chuyển mục đích trái phép sẽ bị phạt tiền từ 3 triệu đồng đến 250 triệu đồng.
Trường hợp chuyển đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên sang mục đích khác thì mức xử phạt được thực hiện bằng 2 lần mức phạt tương ứng. Theo đó, mức phạt sẽ tăng lên từ 6 triệu đồng đến 500 triệu đồng.
Trường hợp làm biến dạng địa hình hoặc làm suy giảm chất lượng đất, tùy vào diện tích đất bị hủy hoại sẽ bi phạt tiền từ 2 triệu đồng đến 150 triệu đồng. Trường hợp gây ô nhiễm đất, ngoài phạt tiền còn buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất.
Nghị định 91 cũng quy định hành vi không sử dụng đất trồng cây hàng năm trong thời hạn 12 tháng liên tục, đất trồng cây lâu năm trong 18 tháng liên tục, đất trồng rừng trong 24 tháng liên tục mà không thuộc trường hợp bất khả kháng, tùy vào diện tích đất không sử dụng sẽ bị phạt từ 500 nghìn đồng đến 10 triệu đồng.
Đối với hành vi gây cản trở hoặc thiệt hại cho việc sử dụng đất của người khác sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1 triệu đồng đến 3 triệu đồng đối với trường hợp đưa vật liệu xây dựng hoặc các vật khác lên thửa đất của người khác hoặc thửa đất của mình mà gây cản trở hoặc thiệt hại cho việc sử dụng đất của người khác.
Riêng trường hợp đưa chất thải, chất độc hại lên thửa đất của người khác hoặc thửa đất của mình gây cản trở hoặc thiệt hại cho việc sử dụng đất của người khác, tùy vào diện tích đất sẽ bị phạt tiền từ 3 triệu đồng đến 5 triệu đồng.
Ngoài phạt tiền, đối tượng vi phạm còn phải khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất./.