Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN) Chiều 9/11, cuối phiên thảo luận về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2021; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2022; tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2021, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2022 và kế hoạch tài chính-ngân sách nhà nước 03 năm 2022-2024, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc đã giải trình, làm rõ nhiều nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm.
“Dưới sự lãnh đạo, điều hành của Chính phủ, nhiệm vụ thu, chi ngân sách năm 2021 đã hoàn thành, thu ngân sách vượt dự toán đề ra, chi ngân sách đảm bảo bám sát dự toán, bội chi ngân sách được đảm bảo theo quy định 4% của Quốc hội. Đặc biệt, Chính phủ đã ban hành một loạt chính sách tài khóa để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân, cũng như phòng, chống dịch bệnh, với tổng mức khoảng 200 ngàn tỷ đồng”, Tư lệnh ngành Tài chính cho biết.
Phân tích cụ thể các chính sách hỗ trợ mà người dân, doanh nghiệp được hưởng, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay, riêng thực hiện Nghị định 52/NĐ-CP, các doanh nghiệp đã được giãn, hoãn thuế 115 ngàn tỷ đồng, được miễn, giảm thuế theo Nghị định 92/NĐ-CP hơn 21 ngàn tỷ đồng. Gói chính sách tài khóa được điều hành một cách linh hoạt.
Liên quan đến ý kiến của đại biểu Quốc hội rằng dư địa của nợ công còn lớn, cần tăng bội chi ngân sách, Bộ trưởng Tài chính khẳng định, dư địa không còn nhiều, vì trong giai đoạn 2016-2020, tổng vay của Chính phủ là 1,852 triệu tỷ đồng, thì giai đoạn 2021-2025, dự kiến vay 3,068 triệu tỷ đồng, gấp 1,7 lần so với giai đoạn trước.
Nợ công của năm 2025 gấp 1,6 lần so với năm 2020 có nghĩa là nợ công đến năm 2025 theo đánh giá là khoảng 45,6% GDP theo cách tính GDP mới, nếu tính theo GDP cũ sẽ nằm ở mức 57,9%, tức là đã vượt ngưỡng 55%. Nợ Chính phủ giai đoạn 2021-2025 là 41,8%, nhưng nếu đánh giá theo GDP cũ sẽ là 53,1%, có nghĩa cũng vượt ngưỡng 45%.
“Tuy nhiên, chúng tôi rất ủng hộ các gói kích cầu để đảm bảo thúc đẩy kinh tế phát triển và sau đấy quay trở lại thu ngân sách. Tăng bội chi trong năm nay, thì giảm bội chi trong các năm sau, như vậy trong cả giai đoạn, chúng ta vẫn đảm bảo được. Chúng tôi đang tham mưu cho Chính phủ gói kích cầu bằng hỗ trợ lãi suất mỗi năm khoảng 20 ngàn tỷ đồng, hai năm khoảng 40 ngàn tỷ đồng. Như vậy, nếu hỗ trợ 4% thì chúng ta có 1 triệu tỷ đồng đưa vào nền kinh tế, tạo việc làm, thúc đẩy sản lượng, từ đó tăng thu, giảm bội chi ngân sách vào những thời kỳ sau,” Bộ trưởng Hồ Đức Phớc thông tin.
Quan trọng không phải là tỷ lệ điều tiết, mà là mức chi không thấp hơn năm trước
Làm rõ về tỷ lệ điều tiết của Thành phố Hồ Chí Minh và Bình Dương, Đồng Nai, Bộ trưởng Tài chính cho biết, đối với Thành phố Hồ Chí Minh, giai đoạn 2017-2021, tỷ lệ điều tiết là 18%.
Nếu như năm 2017, tổng chi ngân sách của địa phương này là 60.369 tỷ đồng, tức bình quân 7,1 triệu đồng/người, thì đến năm 2021 là 69.092 tỷ đồng, bình quân 7,4 triệu đồng/người.
Năm 2022, kế hoạch xây dựng tổng mức chi là 84.121 tỷ đồng, bình quân 8,8 triệu đồng/người, chênh lệch cao hơn so với thời kỳ xây dựng kế hoạch năm ngoái là 15.029 tỷ đồng, mức tăng thu tăng 21.675 tỷ đồng. “Quan trọng không phải là tỷ lệ điều tiết, mà là mức chi không thấp hơn năm trước,” Bộ trưởng khẳng định.
[Ngân sách Nhà nước 2022: Cần cơ chế đặc biệt cho tỉnh nghèo]
Đối với Đồng Nai, năm 2017 chi ngân sách 17.426 tỷ đồng, tỷ lệ điều tiết là 47%. Năm 2021 là 19.721,6 tỷ đồng, bình quân là 6,1 triệu đồng/người. Năm 2022, kế hoạch chi ngân sách xây dựng là 21.257,3 tỷ đồng, bình quân 6,5 triệu đồng/người, chênh lệch cao hơn là 1.535,7 tỷ đồng.
Đồng Nai có tiềm năng phát triển quỹ đất do hạ tầng tăng lên, trong tỷ lệ điều tiết không tính tiền xổ số và không tính tiền đất. Nhà nước đang đầu tư sân bay Long Thành với 109 ngàn tỷ đồng và một số hạ tầng do ngân sách Trung ương đã quyết trong kế hoạch đầu tư công là 11.200 ngàn tỷ đồng.
“Rất mong các tỉnh, thành phố giàu hết sức thông cảm, bởi vì đang lo cho 47 tỉnh nghèo. Hiện nay, có những tỉnh nghèo, đoàn đại biểu Quốc hội vẫn chưa có xe ôtô, lãnh đạo tỉnh vẫn đi xe 20 năm, các cơ sở hạ tầng rất thấp kém, chưa có điện, nhiều nơi chưa có trường, trạm,” người đứng đầu ngành Tài chính bày tỏ.
Không thể tăng dự toán thu dầu thô
Về ưu đãi đối với khu công nghiệp sinh thái, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, đã có cơ chế. Đối với khu kinh tế, hiện nay cả nước có 18 khu kinh tế và 377 khu công nghiệp, tổng cộng là 395.
Hỗ trợ xây dựng nhà ở an toàn cho hộ nghèo tại Hà Nam. (Ảnh: Đại Nghĩa/TTXVN) Các khu này đã có chính sách ưu đãi như ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 15 năm, miễn 4 năm, giảm 5% của 9 năm tiếp theo, cùng một số chính sách khác.
Về đề nghị tăng dự toán thu dầu thô, Bộ trưởng Tài chính khẳng định, “không tăng được.” Lý do ông nêu lên là, sản lượng thực tế hằng năm, từ giai đoạn 2016-2020 chúng ta giảm bình quân 1,45 triệu tấn/năm (tương ứng 11%) và sản lượng khai thác các mỏ hiện tại suy giảm tự nhiên do giếng dầu cạn và rủi ro kỹ thuật địa chất cao, cho nên rất khó để tăng sản lượng.
Về tăng tính chủ động của ngân sách Trung ương, hiện nay Bộ Chính trị đã giao cho Chính phủ xây dựng đề án phân cấp quản lý ngân sách, tăng tính chủ đạo của ngân sách trung ương và tính chủ động của ngân sách địa phương, đồng thời sẽ sửa Luật Ngân sách vào thời gian tới.
Liên quan đến ý kiến thu ngân sách năm 2022 chỉ 3,4% và tỷ lệ huy động là 15,1%, thấp hơn so với kế hoạch, Bộ trưởng Tài chính giải trình, có những giai đoạn đột xuất, bất thường và các cơ chế, chính sách thay đổi thì tốc độ thu ngân sách không tỷ lệ thuận với tốc độ tăng trưởng GDP.
Thực tế giai đoạn năm 2011-2012, tăng trưởng phục hồi kinh tế là 5,25% nhưng thu ngân sách chỉ đạt 2,2%. Hay năm 2020, GDP tăng 2,91%, nhưng thực tế thu nội địa chỉ đạt 1,6%, trong đó khu vực doanh nghiệp giảm 2% so với cùng kỳ. “Chúng tôi cũng đã thảo luận với các bộ, ban, ngành và các địa phương rất kỹ, xin đại biểu hết sức ủng hộ”, Bộ trưởng bày tỏ.
Nêu lên các cơ sở tăng thu ngân sách năm 2021, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay, thu nội địa tăng lên 7.200 tỷ đồng từ phát sinh của năm 2020 trở về trước, truy thu thuế nhà thầu của Formosa được 2.257 tỷ đồng, xử lý thu chênh lệch giá khí trong bao tiêu sản phẩm 2.457 tỷ đồng, thu ngân sách đối với các khoản khác là 2.500 tỷ đồng và phát sinh đột biến 2.997 tỷ đồng tiền thuê đất của Đại sứ quán Mỹ.
Một số khoản thu quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp tăng lên 22.800 tỷ đồng như chứng khoán, bất động sản, khối tài chính, ngân hàng và hoạt động sát nhập, chuyển nhượng vốn và các hoạt động lắp ráp xe ôtô. Thu dầu thô cũng tăng lên 12 ngàn tỷ đồng, thu xuất, nhập khẩu tăng lên 10.500 tỷ đồng./.
