Năm 1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời là một mốc son chói lọi, biểu tượng của khát vọng hòa bình, độc lập, tự do của toàn dân tộc.
Hòa cùng dòng chảy lịch sử của dân tộc, Việt Nam thông tấn xã (nay là Thông tấn xã Việt Nam - TTXVN) đã ra đời trong những ngày tháng lịch sử đó.
Đến nay, Thông tấn xã Việt Nam đã tròn 75 năm tuổi, là một trong số ít cơ quan báo chí được phong tặng cả danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang và Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới; hiện đang trên đường phát triển thành cơ quan thông tấn đa phương tiện chủ lực của hệ thống truyền thông quốc gia, trung tâm thông tin chiến lược tin cậy của Đảng và Nhà nước...
75 năm đồng hành cùng dân tộc
Ngày 15/9/1945, những bản tin đầu tiên của Việt Nam thông tấn xã được phát đi trên toàn thế giới, trong đó có bản Tuyên ngôn Độc lập do Bác Hồ bằng ba thứ tiếng Việt Nam, Pháp và Anh, cùng với đó là danh sách các thành viên Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Đó cũng chính là dấu mốc lịch sử, đánh dấu sự ra đời và phát triển của Việt Nam thông tấn xã (nay là Thông tấn xã Việt Nam).
Ngày 15/9 đã trở thành Ngày truyền thống của ngành thông tấn quốc gia.
75 năm qua là chặng đường phát triển dài của TTXVN, luôn đồng hành với sự nghiệp cách mạng, giải phóng dân tộc và dựng xây đất nước của nhân dân ta.
Trong công cuộc kháng chiến cứu quốc đầy gian khổ và hy sinh của dân tộc, đội ngũ đông đảo những người làm báo của TTXVN đã thực sự là những nhà báo-chiến sỹ. Trên 260 cán bộ, phóng viên, nhân viên kỹ thuật của ngành đã ngã xuống vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc.
Cho đến nay, TTXVN là cơ quan báo chí có số nhà báo hy sinh nhiều nhất cả nước. Trong số đó, có 2 nhà báo ưu tú là Trần Kim Xuyến và Bùi Đình Túy được tôn vinh, lấy tên đặt cho 2 đường phố ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh và một số địa phương khác.
Từ một nhóm nhỏ phóng viên, kỹ thuật viên với thiết bị thô sơ, đến nay, TTXVN đã trở thành hãng thông tấn với trang thiết bị tác nghiệp hiện đại, chuyên nghiệp; hệ thống cơ quan thường trú rộng khắp 63 tỉnh, thành phố trong nước; hơn 30 cơ quan thường trú nước ngoài trên khắp 5 châu lục. Toàn ngành có hàng ngàn cán bộ, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, thường xuyên được bổ sung, đào tạo, nâng cao nghiệp vụ, chuyên môn, đủ khả năng đáp ứng mọi yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới.
Những năm gần đây, TTXVN đẩy mạnh phát triển đa dạng loại hình thông tin: văn bản, ảnh, truyền hình, đồ họa, phát thanh, quy tụ trong hơn 60 sản phẩm thông tin thuộc các loại hình báo ín, báo điện tử, truyền hình, trong đó vnanet.vn là trang cung cấp thông tin nguồn duy nhất ở nước ta phát hành bằng 5 ngữ (Việt, Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Trung) do các Ban Biên tập Tin trong nước, Ban Biên tập Tin đối ngoại, Ban Biên tập Tin kinh tế, Ban Biên tập Ảnh sản xuất mỗi ngày.
Ban Biên tập Tin trong nước là một trong những ban biên tập được thành lập ngay sử khi TTXVN ra đời. Kể từ đó, tin trong nước luôn là một trong những nguồn tin chính thống cung cấp cho các đơn vị báo chí, truyền thông trong và ngoài nước. Ban Biên tập Tin trong nước đến nay vẫn luôn giữ vững vị thế là đơn vị thông tin chủ lực của TTXVN.
Truyền hình Thông tấn là kênh thông tin chính luận chuyên biệt, cập nhật thông tin thời sự hằng giờ từ khắp mọi miền đất nước và từ những điểm “nóng” trên toàn thế giới, cung cấp những hình ảnh sống động cho công chúng.
Báo điện tử VietnamPlus được đánh giá là một trong những tờ báo điện tử hàng đầu Việt Nam, để lại nhiều dấu ấn với cách sáng tạo đưa thông tin hấp dẫn nhất đến với công chúng. Đây cũng là tờ báo điện tử đầu tiên và duy nhất của Việt Nam thu phí đọc nội dung trên nền tảng digital, gồm những bài phân tích chuyên sâu, phỏng vấn độc quyền... do tòa soạn tự sản xuất, hoặc dịch lại theo nhượng quyền của các đơn vị báo chí lớn trên thế giới.
Báo Tin tức, Thể thao & Văn hóa; báo ảnh Dân tộc và Miền núi (báo ảnh duy nhất phát hành song ngữ tiếng Việt và các tiếng dân tộc); các báo đối ngoại Việt Nam News, Le Courier du Vietnam, Báo ảnh Việt Nam (bằng 9 ngoại ngữ)… đã trở nên quen thuộc với công chúng trong và ngoài nước.
Xứng đáng với danh hiệu Anh hùng
Trải qua 75 năm chiến đấu, xây dựng và phát triển gắn liền với những dấu mốc lịch sử của đất nước, TTXVN là cơ quan báo chí đầu tiên của cả nước được phong tặng danh hiệu Anh hùng: Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới và Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Vào năm 2001, TTXVN được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong thời kỳ đổi mới 1989-1999, góp phần vào sự nghiệp xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
Trong công cuộc đổi mới, TTXVN đã kịp thời tuyên truyền sâu rộng đường lối, chủ trương, quan điểm đổi mới kinh tế đất nước, tư duy kinh tế mới, phân tích những mặt hạn chế của cơ chế cũ; cổ vũ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và những thành tựu bước đầu đạt được.
Trong giai đoạn này, TTXVN đã nỗ lực trên mọi mặt, đổi mới thông tin, đổi mới kỹ thuật, đổi mới quản lý, đào tạo nhân lực theo hướng nâng cao chất lượng và hiệu quả. Từ chỗ chỉ có 12 bản tin và một tờ báo tháng thì năm 2001, TTXVN có 35 ấn phẩm, trong đó Tin tham khảo, Tin phổ biến, các tờ báo đối nội, đối ngoại ra hàng ngày, hàng tuần, hằng tháng, các tài liệu chuyên đề, bản tin và báo điện tử bằng 5 ngữ Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Nga, Việt...
[Thủ tướng: TTXVN cần giữ vững vị thế trung tâm thông tin tin cậy]
Từ tháng 9/1999, Trung tâm Nghe-nhìn Thông tấn, TTXVN đã bắt đầu phát triển hình thức thông tin bằng hình ảnh động, chuẩn bị bước phát triển xa hơn về kỹ thuật ảnh mới sau này. TTXVN còn thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, thu thập, quản lý và khai thác tốt kho lưu trữ tư liệu phim quốc gia với 1 triệu kiểu phim tư liệu có giá trị.
Đến năm 2005, TTXVN được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Trong hai cuộc kháng chiến đầy gian khổ và hy sinh của dân tộc, những người làm báo của TTXVN đã thực sự là những chiến sỹ trên chiến trường, chiến đấu bằng cả ngòi bút và súng đạn.
Đặc biệt, trong những năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ, VNTTX ở miền Bắc đã chi viện cho chiến trường miền Nam trên 450 cán bộ chủ chốt, phóng viên, biên tập viên, nhân viên kỹ thuật. Ngoài ra, hàng trăm lượt cán bộ, phóng viên, biên tập viên và nhân viên kỹ thuật từ miền Bắc theo các mũi tiến quân, tham gia các chiến dịch ở khắp các chiến trường miền Nam, Lào, Campuchia. Không một chiến trường, không một hướng tiến công, không một địa bàn chiến đấu nào vắng mặt phóng viên của TTXVN. Ðó là sự hy sinh, là sự đóng góp to lớn của TTXVN cho sự nghiệp cách mạng giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
Cán bộ, phóng viên TTXVN đã vượt qua mọi khó khăn gian khổ, hy sinh để phát tin, ảnh nhanh chóng, kịp thời, chính xác về cuộc chiến đấu của quân và dân ta ở miền Nam, cổ vũ mạnh mẽ những gương chiến đấu hy sinh, góp phần tạo ra phong trào thi đua sôi nổi ở cả tiền tuyến và hậu phương quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Thông tin của TTXVN còn là nguồn tin hết sức quan trọng, giúp Trung ương phân tích, nhận định tình hình để đi đến quyết định có tính chiến lược, chỉ đạo kịp thời hoạt động trên chiến trường.
Trước thềm TTXVN kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống, ngày 1/9/2020, Chủ tịch nước đã ký Quyết định 1521/QĐ-CTN phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” cho 15 tập thể vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trong đó có Thông tấn xã Giải phóng.
Ngày 12/10/1960, đúng vào ngày Ban Bí thư Trung ương Ðảng ra Chỉ thị về tăng cường công tác của VNTTX trong tình hình mới, bản tin đầu tiên của Thông tấn xã Giải phóng (TTXGP) được phát đi từ Chiến khu Dương Minh Châu dưới cái tên GPX (Giải phóng xã), phát đối ngoại là LPA. Đây được coi là tuyên ngôn về sự ra đời của hãng thông tấn của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền nam Việt Nam.
Trong suốt hơn 15 năm phát triển, TTXGP đã trở thành vũ khí đấu tranh cách mạng sắc bén, mạnh mẽ, góp phần cực kỳ quan trọng làm nên những chiến công chói lọi của dân tộc ta đi tới ngày thống nhất đất nước.
Sau khi thống nhất đất nước, ngày 12/5/1976 là thời khắc lịch sử của ngành thông tấn cách mạng: Việt Nam thông tấn xã cùng Thông tấn xã Giải phóng, hai người anh em ruột thịt, tuy hai mà một, đã chính thức hợp nhất với tên gọi là Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN).
Dòng tin chính thống chảy mãi
Những năm gần đây, xu thế toàn cầu hoá đã tạo ra cơ hội nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức với người làm báo và công tác quản lý báo chí. Nắm bắt xu thế phát triển của truyền thông hiện đại, các loại hình thông tin đa phương tiện được đẩy mạnh đã mở hướng đi mới cho TTXVN.
Tổng Giám đốc TTXVN Nguyễn Đức Lợi đã khẳng định: Đến nay, có thể tự hào rằng TTXVN đang hòa cùng dòng chảy và bắt kịp sự phát triển của truyền thông quốc tế. TTXVN triển khai nhiều loại hình báo chí: báo in, báo điện tử, truyền hình, audio… với các thể loại được đầu tư công nghệ hiện đại đã đáp ứng nhu cầu không ngừng thay đổi của đối tượng thụ hưởng thông tin, phục vụ công tác quản lý điều hành, đáp ứng nhiệm vụ chính trị của một hãng thông tấn quốc gia.
Trong giai đoạn 2015-2020, gần 60 sản phẩm thông tin đã cho thấy thông tin của TTXVN ngày càng phong phú, đa dạng về nội dung, đổi mới về hình thức thể hiện, tích hợp các loại hình thông tin trên nền tảng công nghệ hiện đại.
Thông tin của TTXVN ngày càng phong phú, đa dạng về nội dung, đổi mới về hình thức thể hiện, tích hợp các loại hình thông tin trên nền tảng công nghệ hiện đại. Đặc biệt, TTXVN ghi dấu ấn trong nhiều tuyến tin bài về các hoạt động ngoại giao song phương và đa phương, thông tin về đại dịch COVID-19..., được thể hiện qua các loại hình thông tin (văn bản, ảnh, truyền hình,, âm thanh, đồ họa).
Bên cạnh đó, TTXVN tiếp tục nỗ lực để thông tin lan tỏa nhanh hơn và có hiệu quả hơn tới công chúng trong bối cảnh cạnh tranh thông tin ngày càng gay gắt, qua đó khẳng định vai trò, vị thế của TTXVN là nguồn cung cấp thông tin chuẩn xác, chính thống, tin cậy, phong phú, kịp thời và vì lợi ích của quốc gia, dân tộc.
TTXVN tiếp tục cải tiến, nâng cao chất lượng, giữ số lượng ấn phẩm phát hành, mở rộng, phát triển các hình thức dịch vụ, hợp tác truyền thông, nâng cao vị thế và tạo doanh thu cho ngành.
Bên cạnh đó, TTXVN liên tiếp mở rộng quan hệ đối ngoại với các hãng truyền thông, thông tấn quốc tế, phục vụ thực hiện nhiệm vụ chính trị, nâng cao uy tín của TTXVN trên trường quốc tế...
Trước những thách thức trong tình hình mới, TTXVN kiên định với các nguyên tắc làm báo; sáng tạo trong công tác quản lý, điều hành; tinh gọn cơ cấu tổ chức; đẩy mạnh cải tiến quy trình xử lý thông tin và phương thức làm việc; khẳng định vị thế và vai trò định hướng, dẫn dắt dư luận xã hội, xứng đáng là nguồn thông tin chính thống, dòng thông tin chủ lưu của Đảng, Nhà nước…
Trong thời gian tới, TTXVN tiếp tục phát huy cao độ tinh thần yêu nước, đoàn kết, cộng đồng trách nhiệm, thi đua với khẩu hiệu “Phát huy sức mạnh, sự năng động và sáng tạo của toàn ngành, xây dựng TTXVN thành cơ quan thông tấn đa phương tiện chủ lực của hệ thống truyền thông quốc gia, trung tâm thông tin chiến lược tin cậy của Đảng và Nhà nước”./.