Ảnh minh họa. (Nguồn: Unilever.ca) Việc truy thu Unilever bất ngờ làm nóng nghị trường Quốc hội ngày 24/5 khi lãnh đạo Bộ Tài chính và Kiểm toán Nhà nước đưa ra nhiều thông tin khác nhau.
Truy thu thì thuế bị kiện
Trình bày tại Quốc hội sáng 24/5 về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi), Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu nội dung đáng chú ý về "nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của Kiểm toán nhà nước."
[Kiểm toán Nhà nước: Unilever không cung cấp tài liệu miễn trừ thuế]
Một trong những nội dung này nhắc tới: Trong quá trình thực hiện kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước nếu phát sinh trường hợp người nộp thuế không đồng ý với nghĩa vụ thuế phải nộp thì người nộp thuế có văn bản đề nghị cơ quan quản lý thuế xem xét lại nghĩa vụ thuế phải nộp. Căn cứ đề nghị của người nộp thuế, cơ quan quản lý thuế thực hiện việc xác định chính xác nghĩa vụ thuế người nộp thuế phải nộp và chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật.
Giải thích cho điều này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, thực tiễn, khi cơ quan thuế chấp hành các kết luận kiểm toán, thanh tra để ra quyết định thu thuế thì nhiều trường hợp khiếu kiện, khiếu nại.
"Nhiều người chấp hành tốt nhưng có trường hợp người ta kiện ra tòa, họ kiện quyết định truy thu thuế của cơ quan thuế chứ không phải của Kiểm toán Nhà nước hay Thanh tra Chính phủ," Bộ trưởng nói.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng. (Ảnh: TTXVN) Ông lấy ví dụ về một số cuộc kiểm toán tại Unilever thời gian gần đây. "Kiểm toán Nhà nước đưa ra số liệu ban đầu là hơn 870 tỷ đồng, lần 2 là hơn 500 tỷ đồng, lần 3 hơn 300 tỷ đồng," Bộ trưởng nêu lên.
Từ đó theo ông, nếu cơ quan thuế truy thu hơn 870 tỷ đồng thì phía bị kiện chính là cơ quan thuế.
"Chúng tôi chịu trách nhiệm kết luận của mình"
Có ý kiến ngay sau đó, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho rằng, với vụ Unilever, Thanh tra Cục Thuế Thành phố Hồ Chí Minh đã thanh tra và kiến nghị truy thu 383 tỷ đồng. Phía Unilever cũng đã nộp số tiền trên. Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước vào cuộc kiểm tra lại và kiến nghị truy thu 882 tỷ đồng. Kiểm toán Nhà nước cũng yêu cầu đoàn thanh tra của Cục Thuế Thành phố Hồ Chí Minh giải trình tại sao thu 383 tỷ đồng.
Theo ông, đoàn thanh tra của cục thuế đã giải trình do đoàn căn cứ vào số liệu doanh nghiệp tự tính toán, chưa kiểm tra, rà soát các hồ sơ tài liệu liên quan. Qua đó, Tổng Kiểm toán Nhà nước khẳng định, "thanh tra thuế làm không đúng."
Tuy nhiên, theo ông, sau đó, Unilever có khiếu nại và cung cấp thêm hồ sơ mở rộng vụ việc. Đây là những hồ sơ chưa được giám định nhưng nếu căn cứ vào các tài liệu này, thì số truy thu là 575 tỷ đồng. Sau đó, Phó Tổng giám đốc Unilever đã làm việc với và chấp nhận nộp 384 tỷ đồng và không tính chậm nộp. Phía Kiểm toán Nhà nước đã bàn với Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế tạm chấp nhận số này, còn lại hồ sơ giải trình phải bổ sung sau.
Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc. (Ảnh: TTXVN) Nói thêm về nội dung trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước, theo ông Phớc, khi kiểm tra một hồ sơ nộp thuế nào đó, cơ quan thuế cũng phải cử cán bộ phối hợp, giải trình với cơ quan thanh tra và cơ quan kiểm toán. Điều này có nghĩa cơ quan thuế đã cùng làm việc với Kiểm toán Nhà nước và từ kết luận của Kiểm toán Nhà nước và cơ quan thanh tra, cơ quan thuế phải ra quyết định cho người nộp thuế. Bởi vậy, theo ông, việc người nộp thuế nếu không đồng ý và kiện quyết định của thuế là đúng.
Với Kiểm toán Nhà nước, ông khẳng định: "Chúng tôi chịu trách nhiệm kết luận của mình, cơ quan thuế cũng có quyền đồng ý hay không đối với kết luận của cơ quan kiểm toán và có thể khiếu kiện."
Đại biểu Đỗ Thị Lan, đoàn Quảng Ninh cũng bày tỏ không đồng tình với đề xuất trên trong dự thảo luật. Theo bà, khi kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước đã thực hiện theo quy trình chặt chẽ. Ngoài ra, theo luật, báo cáo kiểm toán có giá trị bắt buộc và là căn cứ để cơ quan được kiểm toán thực hiện.
Bởi vậy, theo bà, "không có việc cơ quan thuế lại đi xác minh lại." Bà đề xuất quy định, trường hợp người nộp thuế và cơ quan thuế không đồng tình với nội dung kiểm toán thì khiếu nại với cơ quan kiểm toán. Kiểm toán Nhà nước sẽ có trách nhiệm xác minh, quá trình xác minh này có thể phối hợp với thuế để làm rõ./.
