Ngày 10/7, Trung Quốc tiếp tục phản đối việc Mỹ mời Bắc Kinh tham gia đàm phán về Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tiến công chiến lược mới (START-3), hiện gồm có Mỹ và Nga.
Trả lời họp báo, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nhấn mạnh: "Việc Trung Quốc phản đối các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí ba bên là rất rõ ràng."
Theo ông, đề xuất của Washington về đàm phán ba bên là "không chân thành," thay vào đó Mỹ nên phản hồi lời kêu gọi của Nga về mở rộng START-3 và cắt giảm hơn nữa kho vũ khí hạt nhân của mình.
Chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần kêu gọi Trung Quốc tham gia các cuộc đàm phán ba bên về một thỏa thuận thay thế cho START-3, dự kiến sẽ hết hạn vào ngày 5/2/2021. Bắc Kinh đã nhiều lần từ chối và nêu điều kiện về vấn đề này, theo đó Mỹ phải sẵn sàng cắt giảm kho vũ khí hạt nhân xuống ngang bằng với mức của Trung Quốc.
[Trung Quốc nêu điều kiện đàm phán kiểm soát vũ khí với Mỹ, Nga]
Về phía Nga, Đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov cho biết Moskva không phản đối vai trò của Trung Quốc, nhưng cũng không ép Bắc Kinh tham gia đàm phán. Nga cũng kêu gọi các đồng minh hạt nhân của Mỹ như Anh, Pháp tham gia đàm phán nếu Trung Quốc đồng ý tham gia. Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết ông không lạc quan về khả năng gia hạn hiệp ước START-3, song Moskva vẫn sẵn sàng đàm phán với Washington về vấn đề kiểm soát vũ khí.
Hiệp ước START-3 hiện là thỏa thuận song phương duy nhất giới hạn kho vũ khí hạt nhân của Nga và Mỹ. Theo thỏa thuận được ký năm 2010 này, Mỹ và Nga mỗi nước chỉ có thể triển khai 700 tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM), tên lửa đạn đạo trên tàu ngầm (SLBM) và máy bay ném bom tầm xa mang bom hạt nhân.
Hai nước cũng chỉ được duy trì không quá 1.550 đầu đạn hạt nhân tầm xa; không quá 800 bệ phóng ICBM, SLBM, máy bay ném bom có thể mang bom hạt nhân được triển khai hoặc chưa được triển khai. Giới chuyên gia nhận định START-3 là một thành công trong tiến trình giải giáp vũ khí hạt nhân khi vào thời kỳ đỉnh điểm của Chiến tranh Lạnh, Nga và Mỹ mỗi nước sở hữu hơn 10.000 phương tiện có thể mang bom hạt nhân tấn công bên kia.
Theo báo cáo mới đây của Viện Nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm (SIPRI), trong năm 2019, các cường quốc hạt nhân trên thế giới nhìn chung đã giảm số lượng đầu đạn, song vẫn tiếp tục hiện đại hóa kho vũ khí hạt nhân.
Tính đến đầu năm nay, 9 cường quốc hạt nhân (trong đó có Mỹ, Nga, Trung Quốc) sở hữu tổng cộng 13.400 đơn vị vũ khí hạt nhân. Khoảng 3.720 đơn vị vũ khí hạt nhân được lưu giữ trong kho tác chiến và khoảng 1.800 trong số này ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu./.