Ngày 16/10, cuộc gặp không chính thức giữa Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc với người đồng cấp các nước ASEAN đã diễn ra tại Bắc Kinh.
Đại tướng Phùng Quang Thanh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Bộ Quốc phòng Việt Nam tham dự cuộc gặp.
Đây là cuộc gặp không chính thức lần thứ 5 giữa Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc với Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN, và là lần đầu tiên tổ chức tại Trung Quốc, thể hiện sự coi trọng hợp tác quốc phòng giữa Trung Quốc và ASEAN.
Phát biểu khai mạc, Thượng tướng Thường Vạn Toàn, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Trung Quốc khẳng định đối thoại và hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh là một thành tố quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược Trung Quốc-ASEAN. Trung Quốc mong muốn hợp tác cùng ASEAN để duy trì an ninh và ổn định ở khu vực.
Ông đề xuất tăng cường xây dựng các cơ chế an ninh để thúc đẩy hợp tác quốc phòng giữa Trung Quốc và ASEAN, đặc biệt là hợp tác trong các lĩnh vực như hỗ trợ nhân đạo, cứu trợ thảm họa, hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc nhằm tăng cường lòng tin chiến lược.
Đáng chú ý, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc nêu lại ý kiến của lãnh đạo cấp cao Trung Quốc rằng, dù Trung Quốc có phát triển lớn mạnh đến đâu cũng không xâm lược các nước láng giềng trong khu vực.
Liên quan vấn đề Biển Đông, ông Thường Vạn Toàn nói rằng Trung Quốc mong muốn giải quyết các tranh chấp thông qua đàm phàn và tham vấn hòa bình cũng như tôn trọng tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông theo luật pháp quốc tế.
Các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN phát biểu tại cuộc gặp này đều bày tỏ sự coi trọng hợp tác với Trung Quốc; mong muốn đẩy mạnh hợp tác quốc phòng thực chất với Trung Quốc, nhất là trong lĩnh vực hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa; khẳng định hòa bình và ổn định tại Biển Đông có ý nghĩa sống còn với an ninh khu vực; mong muốn Trung Quốc và ASEAN thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn thành việc xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).
Phát biểu tại cuộc gặp, Đại tướng, Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh nêu rõ, với vị thế và tiềm năng to lớn về chính trị, kinh tế và an ninh, Trung Quốc đóng vai trò quan trọng đối với hòa bình, ổn định và an ninh của khu vực và thế giới.
Ông nói: “Một Trung Quốc phát triển hòa bình, quan hệ hữu nghị với các nước ASEAN đem lại cơ hội lớn cho ASEAN và ngược lại. Vì vậy, hợp tác phát triển lâu dài, bền vững, toàn diện, bình đẳng, cùng có lợi với Trung Quốc là mong muốn, là mục tiêu ưu tiên của các quốc gia thành viên ASEAN.”
Bộ trưởng Phùng Quang Thanh nhấn mạnh, trong khu vực, Việt Nam và Trung Quốc là hai quốc gia láng giềng có biên giới liền kề, có quan hệ hữu nghị truyền thống. Việt Nam hết sức coi trọng quan hệ Đối tác chiến lược hợp tác toàn diện với Trung Quốc, luôn nỗ lực vun đắp và thúc đẩy phát triển quan hệ hợp tác hữu nghị với Trung Quốc.
Điểm tồn tại duy nhất giữa hai nước đó là vấn đề trên biển. Việt Nam là thành viên của ASEAN, Việt Nam luôn gắn an ninh của mình với an ninh của khu vực, vì vậy quan điểm lập trường nhất quán của Việt Nam là thúc đẩy quan hệ hợp tác toàn diện cùng có lợi với Trung Quốc, xử lý tồn tại bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trên tinh thần Thỏa thuận nguyên tắc 6 điểm giải quyết các vấn đề trên biển giữa lãnh đạo cấp cao Việt Nam và Trung Quốc.
Cùng nhau nỗ lực tìm kiếm giải pháp mà hai bên có thể chấp nhận được, nhằm đóng góp vào việc duy trì môi trường hòa bình, ổn định để cùng phát triển, mang lại lợi ích chung cho ASEAN và Việt Nam.
Bộ trưởng Phùng Quang Thanh nêu rõ, thực tiễn cho thấy, để quan hệ hợp tác quốc phòng an ninh phát triển toàn diện, sâu sắc, bền vững và hiệu quả thì các biện pháp xây dựng lòng tin và nâng cao năng lực hành động thực tiễn cần phải được quan tâm, nuôi dưỡng và thúc đẩy.
Thường xuyên duy trì đối thoại cởi mở, đặc biệt là tiếp xúc cấp cao giữa quân đội các nước, chú trọng hợp tác trên những lĩnh vực có cùng lợi ích; lấy chuẩn mực là luật pháp quốc tế, đặc biệt coi Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982) là nền tảng để xử lý tranh chấp ở Biển Đông; tuân thủ DOC và xây dựng cho được COC; kiềm chế không sử dụng và không đe dọa sử dụng vũ lực; nói đi đôi với việc làm, trên cơ sở tôn trọng lợi ích của nhau được luật pháp quốc tế quy định. Từ đó sẽ tránh được sự nghi kỵ hiểu lầm dễ dẫn tới những tính toán sai lầm, cũng như ngăn ngừa và kiểm soát được nguy cơ xung đột.
Đại tướng Phùng Quang Thanh đề xuất ASEAN và Trung Quốc nghiên cứu tăng cường hợp tác quốc phòng trên một số nội dung sau:
Thứ nhất, tăng cường phối hợp để xây dựng các cơ chế quản lý, kiểm soát tranh chấp, phòng ngừa, xử lý các tình huống khẩn cấp trên cơ sở tôn trọng các cam kết đã có giữa ASEAN và Trung Quốc; sớm thiết lập đường dây liên lạc trực tiếp giữa Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc nhằm quản lý tốt các vấn đề nảy sinh.
Thứ hai, tăng cường phối hợp trong khuôn khổ Hội nghị ADMM+, ARF nhằm nâng cao năng lực cho các nước ASEAN trong lĩnh vực tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, chống khủng bố, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai…Nghiên cứu đưa nội dung thực hành Bộ quy tắc tránh va chạm ngẫu nhiên trên biển (CUES) vào diễn tập Nhóm chuyên gia ADMM+ về an ninh hàng hải và chống khủng bố.
Thứ ba, duy trì trao đổi, tham vấn lẫn nhau, nhất là bên lề các sự kiện như ADMM, ADMM Hẹp nhằm chia sẻ những vấn đề cùng quan tâm, hiểu biết lẫn nhau, tìm kiếm các khả năng thúc đẩy hợp tác thiết thực đem lại lợi ích cho hai bên.
Thứ tư, giữa ASEAN và Trung Quốc, cũng như giữa một số nước ASEAN có chung biên giới trên biển, việc ngư dân trong quá trình đánh bắt cá xảy ra vi phạm là điều khó tránh khỏi. Vì vậy, đề nghị các lực lượng thực thi pháp luật trên biển cần giúp đỡ ngư dân khi gặp nạn cũng như đối xử nhân đạo với ngư dân trên cơ sở luật pháp quốc tế và quan hệ hữu nghị giữa các nước.
Tối 16/10, Đại tướng Phùng Quang Thanh dự khai mạc và chiêu đãi chào mừng của Diễn đàn Hương Sơn lần thứ 6./.