Ảnh chụp vệ tinh Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam mà phía Trung Quốc chiếm đóng, xây dựng trái phép. (Nguồn: Reuters/TTXVN) Nhật báo Straits Times ngày 29/4 cho biết do thiếu một thỏa thuận mang tính ràng buộc về cách thức quản lý tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông giữa Trung Quốc và ASEAN, Bắc Kinh đã đề xuất các bên ra một tuyên bố chung cam kết tuân thủ những nguyên tắc của một thỏa thuận trước đó, bao gồm việc hạn chế leo thang căng thẳng trong khu vực.
Tuyên bố trên sẽ phản ánh nhiều nguyên tắc trong Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) năm 2002, một thỏa thuận đã được Trung Quốc và các nước ASEAN ký kết, khẳng định tất cả các bên cần giải quyết tranh chấp một cách hòa bình và tránh gây phức tạp hoặc leo thang căng thẳng.
Phát biểu sau cuộc họp kéo dài hai ngày 27-28/4 tại Singapore giữa các nhà ngoại giao Trung Quốc và ASEAN, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân cho rằng đề xuất này là “cần thiết” với 10 quốc gia thành viên ASEAN để tái khẳng định cam kết với DOC.
Tuy nhiên, trao đổi với nhật báo Straits Times, cựu Tổng Thư ký ASEAN, Đại sứ lưu động Bộ Ngoại giao Singapore, ông Ong Keng Yong đã đặt câu hỏi về sự cần thiết của một tuyên bố như đề xuất của Trung Quốc khi đã sẵn có DOC mà các nước thành viên ASEAN nhất trí, nhắc lại và tái khẳng định trong suốt 14 năm qua.”
Theo ông Ong, "các nước ASEAN cần phải đánh giá lại ngôn từ, giọng điệu và động lực của tuyên bố chung này để xác định liệu nó có giống với DOC hay không."
Hội nghị giữa các nhà ngoại giao Trung Quốc-ASEAN diễn ra tại Singapore do Thư ký Thường trực Bộ Ngoại giao Singapore Chee Wee Kiong và Thứ trưởng Lưu Chấn Dân đồng chủ trì, tập trung thảo luận về cách thức áp dụng các hướng dẫn của DOC và cải thiện quan hệ hợp tác ASEAN-Trung Quốc.
Singapore hiện là nước điều phối quan hệ đối tác đối thoại ASEAN-Trung Quốc, vốn sẽ kỷ niệm 25 năm thiết lập trong năm nay. Ông Chee Wee Kiong thông báo sẽ có một loạt hoạt động được tổ chức kỉ niệm sự kiện này, trong đó có một hội nghị cấp cao./.
