Việc mục tiêu tăng trưởng kinh tế xuất hiện trở lại trong Báo cáo công tác chính phủ của Trung Quốc không đơn thuần chỉ là con số trên 6%, mà còn thể hiện lòng tin của lãnh đạo nước này vào thời kỳ tăng trưởng hậu dịch bệnh, cũng như tham vọng bắt kịp Mỹ về quy mô kinh tế trước năm 2035.
Đằng sau mục tiêu GDP tăng trưởng trên 6%
Các nhà quan sát nhận định rằng việc Trung Quốc đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 6% trong năm nay cho thấy nước này đã sẵn sàng áp dụng các biện pháp để duy trì sự tăng trưởng mạnh mẽ cho nền kinh tế.
Là điểm nhấn nổi bật hàng đầu của kỳ họp “Lưỡng hội” hàng năm (bao gồm Hội nghị Hiệp thương chính trị nhân dân Trung Quốc - hay Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và cuộc họp của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc - tức Quốc hội), Báo cáo công tác chính phủ được cho là văn kiện thể hiện rõ ràng nhất thực tế phát triển kinh tế chính trị và xu hướng chính sách tương lai của Trung Quốc.
Báo cáo năm nay phản ánh việc Trung Quốc cơ bản đã phục hồi về trạng thái trước khi xảy ra đại dịch COVID-19 sau hơn một năm nỗ lực chống dịch. Đó là lý do Thủ tướng Lý Khắc Cường tuyên bố giảm tỷ lệ thâm hụt ngân sách xuống mức 3,2%, không tiếp tục phát hành trái phiếu đặc biệt, và vấn đề này càng được thể hiện rõ nét trong việc thiết lập vùng mục tiêu tăng trưởng kinh tế.
Kể từ khi dịch COVID-19 bùng phát, nền kinh tế Trung Quốc luôn bị bao trùm bởi bóng đen của dịch bệnh lây lan và nguy cơ tái bùng phát. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến cho Lưỡng hội năm 2020 bị trì hoãn, đồng thời lần đầu tiên Trung Quốc không thiết lập mục tiêu tăng trưởng GDP kể từ năm 1994.
Đặc biệt, Chính phủ Trung Quốc cũng đã phá vỡ giới hạn thâm hụt ngân sách 3%, giảm thuế trên quy mô lớn cho doanh nghiệp để phục hồi nền kinh tế, cũng như phát hành 1.000 tỷ nhân dân tệ (NDT) trái phiếu đặc biệt phòng chống dịch bệnh. Mặc dù phải trả một cái giá không hề nhỏ, nhưng Trung Quốc đã trở thành nền kinh tế chủ chốt duy nhất trên toàn cầu ghi nhận mức tăng trưởng dương trong năm 2020.
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường lý giải rằng tốc độ tăng trưởng kinh tế là chỉ tiêu mang tính tổng hợp. Khi đặt ra mục tiêu tăng trưởng trên 6%, Bắc Kinh đã xem xét tình hình phục hồi và vận hành của nền kinh tế. Điều này có lợi cho việc huy động các bên tập trung thúc đẩy cải cách đổi mới, phát triển chất lượng cao.
Mặc dù con số này thấp hơn dự báo của không ít phương tiện truyền thông, nhưng vẫn đủ để trở thành động lực thúc đẩy kinh tế toàn cầu phục hồi và Trung Quốc tiếp tục duy trì tỷ lệ đóng góp trên 1/3 đối với kinh tế toàn cầu.
[Trung Quốc nêu bật các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội 5 năm tới]
Hơn nữa, trong cách thể hiện chính thức của Trung Quốc, 6% được coi là giới hạn đỏ của mục tiêu tăng trưởng kinh tế. Do đó, kỳ vọng tốc độ tăng trưởng thực tế là hơn 6%. Nếu Trung Quốc tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình cao, thì thời điểm quy mô kinh tế vượt Mỹ sẽ rút ngắn lại vào năm 2028. Bản đồ kinh tế thế giới được vẽ lại có thể gây nên những tác động mạnh mẽ đối với cục diện kinh tế chính trị toàn cầu.
Đồng thời, cũng có tiếng nói bi quan cho rằng Trung Quốc khó duy trì xu thế tăng trưởng trong nhiều năm liên tục. Nguyên nhân là dịch COVID-19 đã tàn phá nền kinh tế Trung Quốc, cùng với lợi ích từ cải cách suy giảm, khả năng đình trệ của nền kinh tế Trung Quốc là rất lớn.
Bốc dỡ hàng hóa tại cảng Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc, ngày 19/2/2021. (Ảnh: THX/TTXVN) Trên thực tế, bên cạnh các biện pháp phục hồi kinh tế, Chính phủ Trung Quốc đã hoạch định mục tiêu phát triển dài hạn của thời kỳ hậu dịch bệnh. Năm 2021 sẽ là năm mở đầu của “Quy hoạch 5 năm lần thứ 14 và mục tiêu triển vọng năm 2035.”
Trong dự thảo được công bố trước đó Trung Quốc cho rằng sau khi trải qua cú sốc của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, Trung Quốc cần chuyển sang cải thiện chất lượng phát triển kinh tế và năng lực đổi mới sáng tạo.
Do đó, Báo cáo công tác chính phủ đã xác định tự lực tự cường về khoa học công nghệ là trụ cột chiến lược của phát triển quốc gia. Trong giai đoạn 5 năm tới, Trung Quốc sẽ thúc đẩy xây dựng sức mạnh khoa học công nghệ chiến lược dưới sự dẫn dắt của hệ thống các phòng thí nghiệm quốc gia. Cùng với đó là xây dựng và thực hiện phương án hành động 10 năm về nghiên cứu cơ bản, nâng tốc độ tăng trưởng đầu tư kinh phí nghiên cứu và phát triển toàn xã hội lên mức trên 7%/năm.
Thu hẹp khoảng cách với Mỹ vào năm 2035
Khi theo dõi kỳ họp Lưỡng hội của Trung Quốc năm nay, tờ New York Times đã nhận định việc Chính phủ Trung Quốc cam kết tăng trưởng kinh tế trên 6% là một mục tiêu tương đối khiêm tốn so với tiêu chuẩn tăng trưởng của Trung Quốc trước dịch bệnh. Mục tiêu này cũng được nhiều nhà quan sát đánh giá là tương đối thận trọng. Nhiều tổ chức quốc tế và khu vực nhận định kinh tế Trung Quốc sẽ đạt tốc độ tăng trưởng cao, trong đó Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đưa ra dự báo ở mức 8%.
Điều cần lưu ý là ngay cả khi tăng trưởng GDP đạt hơn 6%, ý nghĩa đối với Chính phủ Trung Quốc cũng không chỉ đơn thuần là lấy lại lòng tin sau dịch bệnh, mà tốc độ tăng trưởng này cần duy trì đến năm 2035 để thúc đẩy quy mô GDP của Trung Quốc ngày càng áp sát Mỹ.
Theo công bố của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc trong thời gian diễn ra kỳ họp Lưỡng hội, vào năm 2035, GDP bình quân đầu người của Trung Quốc cần phải đạt mức của các nước phát triển trung bình, nghĩa là khoảng 20.000-30.000 USD. Điều này đòi hỏi tăng trưởng GDP trung bình hàng năm của Trung Quốc trong 10 năm tới phải cao hơn 6% thì mới có thể hoàn thành.
Hiện nay, quy mô GDP của Trung Quốc tương đương 70% của Mỹ, nếu phát triển theo lộ trình nói trên, năm 2025 sẽ đạt 76%, năm 2030 sẽ đạt 80%.
Đằng sau con số 6% là nền kinh tế Trung Quốc sẽ vượt Mỹ vào thời điểm nào? BBC hay VOA đã đưa ra những dự đoán riêng. Bên cạnh quan điểm cho rằng kinh tế Trung Quốc sẽ không bao giờ vượt Mỹ, cũng có các tổ chức nghiên cứu trên phạm vi thế giới đánh giá đây đã không còn là vấn đề “có hay không”, mà là vấn đề “sớm hay muộn.”
Theo Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh (CEBR) của Anh, tình hình phục hồi của Trung Quốc và Mỹ trong bối cảnh dịch bệnh thể hiện sự tương phản rõ nét, điều này giúp thời điểm quy mô nền kinh tế Trung Quốc vượt qua Mỹ rút ngắn 5 năm, dự kiến vào năm 2028. Bên cạnh đó, Trung tâm nghiên cứu kinh tế Nhật Bản cũng có chung nhận định tương tự.
Người dân bán thực phẩm tại một khu chợ ở Trung Quốc. (Ảnh: AFP/TTXVN) Ngoài ra, báo cáo “Trung Quốc năm 2049” do Viện Brookings và Viện Nghiên cứu phát triển quốc gia thuộc Đại học Bắc Kinh công bố cho rằng, Trung Quốc sẽ vượt Mỹ để trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới sau năm 2030.
Trong khi đó, dự đoán của các tổ chức nghiên cứu Trung Quốc lại tương đối thận trọng. Theo Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Quốc vụ viện Trung Quốc, quy mô nền kinh tế Trung Quốc sẽ vượt Liên minh châu Âu vào năm 2027 và vượt Mỹ vào năm 2032. Do đó, động thái xác lập lại mục tiêu tăng trưởng kinh tế trong năm 2021 của Chính phủ Trung Quốc sẽ có ảnh hưởng sâu sắc hơn đến quan hệ Mỹ-Trung trong thời gian tới.
Năm 2021 là năm đầu tiên Trung Quốc tuyên bố hoàn thành kế hoạch thoát nghèo, đồng thời cũng là năm mở đầu của “Quy hoạch 5 năm lần thứ 14 và mục tiêu triển vọng năm 2035”. Có thể thấy, ở thời điểm này, thông điệp mà Trung Quốc đưa ra trong kỳ họp Lưỡng hội năm nay vô cùng quan trọng./.
