Tàu Trung Quốc ở khu vực Đá Ba Đầu hôm 7/3 (Nguồn: AP) Vào đầu tháng 3/2021, lực lượng dân quân biển của Trung Quốc đã kéo thuyền đến gần Đá Ba Đầu thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, đe dọa các nước láng giềng ven biển, đặc biệt là Việt Nam, Philippines và Malaysia để khẳng định yêu sách của họ đối với các đảo ở Biển Đông.
Tiến sỹ Pankaj Jha, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu an ninh, Đại học toàn cầu OP Jindal, Ấn Độ, đã có bài viết về hành động gây hấn này của Trung Quốc, xin trân trọng giới thiệu cùng độc giả.
Các phương tiện truyền thông quốc tế đưa tin ước tính có hơn 200 tàu đã neo đậu tại Đá Ba Đầu.
Philippines cũng có tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở khu vực này và đã chính thức phản đối hành vi xâm phạm chủ quyền, quyền chủ quyền cũng như quyền tài phán trên biển của các tàu Trung Quốc.
[Những thách thức gì đang chờ đón ASEAN trong năm 2021?]
Để đối phó với thái độ ngang ngược của Trung Quốc, Philippines cũng đã triển khai các máy bay chiến đấu hạng nhẹ bay trên các tàu bất hợp pháp này.
Đồng tình với Philippines, Hoa Kỳ và các đồng minh đã ủng hộ mạnh mẽ việc Philippines kêu gọi rút ngay các tàu cá dân quân của Trung Quốc khỏi EEZ của Philippines.
Việc các tàu dân quân Trung Quốc tràn vào vùng biển này rõ ràng làm nảy sinh vấn đề về thái độ ngang ngược của Trung Quốc và cũng như hành động đe dọa các nước trong khu vực ở Biển Đông.
Có vẻ như đây là những tàu hoàn toàn mới được triển khai chỉ để đánh dấu chiến lược của Trung Quốc đối với các khu vực.
Các tàu Trung Quốc neo đậu gần cụm đảo Sinh Tồn, gần với ngư trường truyền thống của ngư dân Philippines.
Nơi neo đậu hơn 200 tàu thuyền này của Trung Quốc nằm gần với 2 căn cứ của Trung Quốc.
Một trong những chủ đề mà cộng đồng quốc tế thực sự nhìn vào là thực tế Trung Quốc muốn mở rộng quyền kiểm soát của họ đối với các đảo này.
Sau khi chiếm giữ Đá Vành Khăn vào đầu những năm 1990, Trung Quốc đang tìm kiếm các đảo khác nằm dưới sự kiểm soát của các bên yêu sách khác để mở rộng lãnh hải cũng như xây dựng trên vùng đặc quyền kinh tế trên thực tế.
Nhận thức được sự phát triển của Trung Quốc đối với đá Vành Khăn vốn được quảng cáo như một nơi trú ẩn cho ngư dân như Trung Quốc tuyên bố, nhưng sau đó bãi đá đã được xây dựng thành một trong những đảo nhân tạo lớn nhất thế giới.
Giờ đây, một bãi đá tương tự đá Vành Khăn đã được phát triển thành một - cơ sở căn cứ quân sự.
Việc tàu thuyền Trung Quốc bất ngờ hiện diện ở Đá Ba Đầu đồng nghĩa với việc Trung Quốc muốn kiểm soát khu vực này cũng như cả không phận.
Trong bối cảnh phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực La Haye đã tuyên bố rằng tất cả các yêu sách của Trung Quốc là bất hợp pháp, gần 5 năm kể từ tuyên bố vào tháng 7 năm 2016, Trung Quốc đang cố gắng phớt lờ phán quyết đó và tuyên bố chủ quyền với tất cả không gian trong và xung quanh khu vực đó.
Chiến lược của Trung Quốc đang được thực hiện ở ba cấp độ bao gồm lực lượng dân quân kiểm ngư Trung Quốc kiểm soát các vùng biển do Cảnh sát biển Trung Quốc hộ tống và được hỗ trợ bởi Hải quân Trung Quốc hùng mạnh.
Ngoài ra, người ta đã thấy rằng loại chiến thuật đe dọa này từng được Trung Quốc áp dụng nhằm làm thất bại những nỗ lực thăm dò dầu khí ở các khu vực như bãi Tư Chính, bãi Cỏ Rong, bãi Ba Đầu và các khu vực lân cận nằm ngoài vùng biển do Trung Quốc kiểm soát nhưng nằm hoàn toàn trong lãnh hải của các quốc gia có yêu sách khác bao gồm Việt Nam, Philippines và Malaysia.
Các nước ASEAN dưới vai trò chủ tịch của Brunei phải nhận thức rõ điều đó và triệu tập ngay cuộc họp của ngoại trưởng các nước ASEAN để ưu tiên giải quyết các vấn đề này.
Ngoài ra, cộng đồng quốc tế phải gây sức ép với Trung Quốc để xoa dịu cuộc khủng hoảng và thực hiện các cam kết liên quan chấp thuận Bộ Quy tắc ứng xử COC vẫn đang trong giai đoạn đàm phán.
Đã có nhiều tuyên bố được Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Manila và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa ra ủng hộ Philippines.
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã yêu cầu Trung Quốc rút Lực lượng dân quân biển và ủng hộ Philippines.
Trên thực tế, nếu các chiến thuật này của Trung Quốc không bị phản đối thì điều đó có thể mở đường cho việc Trung Quốc áp dụng các chiến thuật tương tự để đe dọa các nước có yêu sách khác ở Biển Đông mà trọng tâm hàng đầu là Việt Nam.
Các quốc gia như Australia, Anh, Canada và Nhật Bản đã bày tỏ sự ủng hộ đối với Philippines và tuyên bố rằng tàu hải quân Trung Quốc đã xâm phạm chủ quyền và các vùng biển của Philippines.
Trong bối cảnh cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng trong vấn đề can thiệp quân sự, quân đội Philippines đã triển khai các máy bay giám sát hàng trăm tàu Trung Quốc, điều này có nguy cơ leo thang thành một cuộc khủng hoảng lớn.
Những tuyên bố từ Tổng thống Duterte và Bộ trưởng Quốc phòng Delfin yêu cầu triển khai Hải quân Philippines và tiến hành các cuộc diễn tập quân sự có thể leo thang thành một cuộc khủng hoảng hàng hải.
Trong bối cảnh đó, điều quan trọng là ASEAN cần nhanh chóng đưa ra được một tuyên bố mạnh mẽ liên quan đến những chiến thuật mà Trung Quốc áp dụng đồng thời cũng cần có sự ủng hộ của các đối tác đối thoại ASEAN cũng như các nước trong Bộ tứ.
Trung Quốc đã học được một bài học từ cuộc xung đột biên giới với Ấn Độ ở Đông Ladakh, khi Trung Quốc điều binh đối chọi với quân đội Ấn Độ và cuối cùng đã phải rút lui để giải quyết cuộc khủng hoảng.
Nước này đang áp dụng chiến thuật tương tự ở Biển Đông và do đó cần có biện pháp đối phó tương tự từ công đồng quốc tế và các nước ASEAN để tình hình không leo thang trở thành một cuộc khủng hoảng.
Điều cần thiết là Đại hội đồng Liên hợp quốc và Hội đồng Bảo an phải lưu tâm đến những diễn biến hiện nay và chân thành đề nghị Trung Quốc tránh thái độ đối đầu.
Trung Quốc biết rõ rằng Brunei với tư cách là chủ tịch ASEAN sẽ không chỉ trích trực tiếp Trung Quốc, nhưng điều này cho thấy rõ ràng rằng sau đó Trung Quốc sẽ phải giải quyết vấn đề này ở cấp khu vực.
Cộng đồng quốc tế sẽ phải cử đội hải quân của mình đến để đảm bảo rằng Trung Quốc từ bỏ các động thái hiện nay và quay trở lại duy trì hiện trạng./.
