Giới phân tích nhận định triển vọng ngành gỗ và sản phẩm gỗ năm 2023 vẫn kém khả quan do nhu cầu yếu ở cả thị trường Mỹ và EU. Tuy nhiên, các công ty ngành gỗ và sản phẩm gỗ sẽ phục hồi vào năm 2024 nhờ lãi suất cho vay mua nhà hạ nhiệt và nguồn cung nhà tại Mỹ (thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam) được cải thiện.
Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, ước tính trong tháng 3/2023, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 1,2 tỷ USD, tăng 36,3% so với tháng 2/2023 nhưng giảm 22,8% so với tháng 3/2022; trong đó kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ ước đạt 823 triệu USD, tăng 47,7% so với tháng 2/2023 nhưng giảm 30% so với tháng 3/2022.
Tính chung 3 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ ước đạt 2,88 tỷ USD, giảm 28,3% so với cùng kỳ năm 2022; trong đó kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ ước đạt 1,87 tỷ USD, giảm 38,5% so với cùng kỳ năm 2022.
Theo Công ty cổ phần Chứng khoán VNDIRECT, sau khi giảm 6,8% so với cùng kỳ trong quý 4/2022 do đơn hàng suy yếu, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam nối dài xu hướng lao dốc khi giảm 17% so với cùng kỳ trong 2 tháng năm 2023. Tuy nhiên, VNDIRECT đã nhận thấy những tín hiệu tích cực từ cả thị trường trong nước và thế giới.
Theo chuyên gia phân tích Nguyễn Đức Hảo tới từ VNDIRECT, lạm phát tại Mỹ và EU có dấu hiệu hạ nhiệt trong những tháng đầu năm 2023, VNDIRECT cho rằng lĩnh vực xuất khẩu sẽ bớt khó khăn hơn trong quý 2/2023. Tuy nhiên, nhu cầu gỗ và sản phẩm gỗ sẽ không phục hồi cho đến năm 2024.
Năm 2022, khoảng 90% giá trị gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam là từ các thị trường xuất khẩu, 54% từ Mỹ và tiếp theo là Trung Quốc với 13,4%. Triển vọng vĩ mô kém khả quan của Mỹ đã ảnh hưởng đến thị trường bất động sản nhà ở và xây dựng nhà ở.
Lãi suất cho vay mua nhà của Mỹ tăng lên 6,1%, mức cao nhất kể từ năm 2011 trong khi giá nhà trung bình tăng 10,4% so với cùng kỳ trong quý 4/2022, điều này đã làm giảm sức mua nhà tại Mỹ. Chỉ số nhu cầu nhà ở của Mỹ đã giảm 48,1% so với cùng kỳ trong tháng 2/2023.
Theo Hiệp hội các nhà xây dựng nhà quốc gia - NAHB (Mỹ) dự báo doanh số bán nhà cho một hộ gia đình Mỹ sẽ giảm xuống còn 744.000 căn, giảm 25,5% so với cùng kỳ trong 2023 trước khi tăng trở lại 925.000 căn vào năm 2024.
Trong khi đó, hãng tư vấn Forest Economic Advisors (Mỹ) dự phóng nhu cầu về gỗ xẻ mềm ở Bắc Mỹ sẽ giảm 8,3% vào năm 2023, sau khi giảm 1,6% trong 2022 do thị trường tiêu dùng suy yếu và khả năng xảy ra suy thoái vẫn có thể xảy ra. Tuy nhiên, điều này sẽ tồn tại trong thời gian ngắn với dự báo tăng 7,5% so với cùng kỳ vào năm 2024 ở mức 62,5 tỷ feet (1 feet bằng 0,3048 m).
VNDIRECT dự báo giá ván ép sẽ giảm so với cùng kỳ trong năm 2023. Tuy nhiên, các công ty gỗ và sản phẩm gỗ sẽ phải giảm giá bán bình quân để thu hút nhiều khách hàng hơn. Do đó, biên lợi nhuận gộp của ngành sẽ giảm trong năm 2023.
Ông Nguyễn Đức Hảo cho rằng thách thức sẽ nhiều hơn thuận lợi cho các doanh nghiệp gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam sau khi Trung Quốc mở cửa trở lại.
Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc cho biết chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) đã giảm xuống 51,9 trong tháng 3/2023 từ mức 52,6 của tháng 2/2023 nhưng chỉ số này vẫn ở trên mốc 50 cho thấy sự mở rộng sản xuất hơn so với tháng trước.
Chỉ số phi sản xuất-đo lường các hoạt động ở cả lĩnh vực dịch vụ và xây dựng đã tăng lên 58,2 trong tháng 3, đây là mức cao nhất kể từ tháng 5 năm 2011.
VNDIRECT kỳ vọng Trung Quốc sẽ sớm mở cửa lại hoàn toàn nền kinh tế vào quý 2/2023. Trung Quốc là thị trường nhập khẩu gỗ lớn thứ hai của Việt Nam, chiếm 13% tổng giá trị xuất khẩu.
Tuy nhiên, 80% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc trong năm 2022 là gỗ nguyên liệu (mã HS44) với hơn 20 mặt hàng, chủ yếu là dăm gỗ. Hiện dăm gỗ xuất khẩu sang Trung Quốc chủ yếu là các doanh nghiệp nhỏ lẻ, chưa niêm yết trên sàn chứng khoán.
Ngược lại, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu gỗ chính của Việt Nam, chiếm 37% thị phần vào năm 2022. Việc mở cửa trở lại một số mặt hàng xuất khẩu ròng của Trung Quốc có thể giúp giảm chi phí đầu vào của các doanh nghiệp gỗ như Công ty cổ phần Phú Tài (mã chứng khoán PTB), Công ty cổ phần Tập đoàn Kỹ nghệ Gỗ Trường Thành (mã chứng khoán TTF) và Công ty cổ phần Chế biến Gỗ Đức Thành (mã chứng khoán GDT).
Mặt khác, việc Trung Quốc mở cửa trở lại nền kinh tế có thể đặt ra nhiều thách thức cho các doanh nghiệp nội thất gỗ trong năm 2023.
Hiện Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh chính của Việt Nam tại thị trường Mỹ. Hai quốc gia đang có thị phần tại Mỹ ngang nhau, ở mức 31%. Các công ty ngành gỗ và sản phẩm gỗ có tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ cao sẽ gặp khó khăn trong nửa cuối năm 2023.
Ở góc nhìn khá tích cực, ông Nguyễn Quốc Khanh, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ Thành phố Hồ Chí Minh (Hawa), Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Xây dựng Kiến trúc AA nhận định hiện tại chưa có dự báo chính xác về sự khởi sắc đơn hàng đồ gỗ và nội thất nhưng dư địa của thị trường còn rất lớn. Quy mô thị trường đồ gỗ, nội thất thế giới lên tới 200 tỷ USD.
[Doanh nghiệp gỗ đang đối mặt khó khăn giảm đơn hàng]
Trong khi đó, Việt Nam dù nằm trong top 5 quốc gia xuất khẩu đồ gỗ lớn nhất thế giới nhưng cũng mới chỉ xuất khẩu trên 16 tỷ USD/năm. Thêm vào đó, thời gian qua, Việt Nam chủ yếu xuất khẩu các thị trường truyền thống như Mỹ, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản... còn các thị trường tiềm năng khác vẫn đang bỏ ngỏ.
Thực tế trong thời gian dịch COVID-19, chuỗi cung ứng ngành gỗ, nội thất đã có sự dịch chuyển rõ nét khi nhiều khách mua hàng Trung Quốc đã chuyển sang Việt Nam. Điển hình đã có những khách hàng từ Israel và Hy Lạp đến đặt hàng Việt Nam. Đây là những đơn hàng chưa có trong lịch sử.\
Giới phân tích nhận định mặc dù khó khăn đang tiếp diễn nhưng khả năng phục hồi của thị trường đồ gỗ đã đến gần hơn. Trên cơ sở theo dõi lượng hàng tồn kho đã bán hết, khách mua hàng quốc tế đã bắt đầu đến Việt Nam ngày càng nhiều để tìm kiếm sản phẩm cho các đơn hàng mới.
Thêm vào đó, giá cước vận chuyển đường biển đã giảm sâu cũng giúp các nhà mua hàng giảm đáng kể áp lực về chi phí và mạnh dạn hơn trong kế hoạch đặt hàng trở lại. Sự kiên trì, linh hoạt và đầu tư đúng hướng của các doanh nghiệp sẽ sớm đưa ngành xuất khẩu gỗ trở lại đà tăng trưởng.
Nhận định về các cổ phiếu ngành gỗ và sản phẩm gỗ chuyên gia phân tích Nguyễn Đức Hảo tới từ VNDIRECT cho rằng việc định giá cổ phiếu đang ở mức hợp lý do nhu cầu toàn cầu giảm và áp lực tới biên lợi nhuận gộp của doanh nghiệp gỗ vẫn còn, ít nhất cho đến quý 4/2023. VNDIRECT khuyến nghị nhà đầu tư nên chờ đợi những tín hiệu phục hồi rõ ràng hơn để đầu tư vào cổ phiếu gỗ./.