Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài phát biểu. (Ảnh: Văn Điệp/TTXVN) Chiều 29/6, tại Hà Nội, Ban cán sự đảng Bộ Ngoại giao phối hợp với Ban Dân vận Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương và Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức Hội nghị trực tiếp kết hợp với trực tuyến quán triệt, triển khai Kết luận số 12-KL/TW của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới (Kết luận số 12-KL/TW) và Nghị quyết số 169/NQ-CP của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW, Chỉ thị 45-CT/TW và Kết luận 12-KL/TW của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài giai đoạn 2021-2026 (Nghị quyết 169/NQ-CP).
Hội nghị được tổ chức nhằm tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động giữa các cơ quan, tổ chức trực tiếp tham gia công tác người Việt Nam ở nước ngoài, nâng cao ý nghĩa, tầm quan trọng và vai trò của công tác này; đồng thời bảo đảm các cơ quan, tổ chức nắm vững chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp để tổ chức thực hiện hiệu quả công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới, tạo sự thông suốt, nhất quán trong triển khai thực hiện giữa Trung ương và địa phương, các ngành, lĩnh vực liên quan.
Hội nghị nhằm khẳng định chủ trương, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam về củng cố vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân tộc, trong đó cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài được xác định là “bộ phận không tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam.”
Bốn nhóm nhiệm vụ lớn của Kết luận 12-KL/TW
Trình bày Báo cáo dẫn đề về một số kết quả, tồn tại, hạn chế trong công tác người Việt Nam ở nước ngoài thời gian qua và một số điểm mới, đáng chú ý trong Kết luận 12-KL/TW và Nghị quyết 169/NQ-CP, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài thuộc Bộ Ngoại giao nêu rõ về quan điểm chỉ đạo, tại Kết luận 12-KL/TW, Bộ Chính trị yêu cầu tiếp tục thực hiện tốt và hiệu quả hơn Nghị quyết 36-NQ/TW, Chỉ thị 45-CT/TW về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài; đồng thời nhấn mạnh việc thực hiện những nhiệm vụ, giải pháp trong tình hình mới phải thể hiện rõ hơn tình cảm và trách nhiệm của Đảng, Nhà nước trong việc chăm lo cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, tiếp tục khuyến khích, tạo điều kiện để đồng bào hướng về quê hương.
[Thống nhất nhận thức, hành động công tác người Việt nam ở nước ngoài]
“Đây là lần đầu tiên chủ trương chăm lo cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài được chính thức nhấn mạnh bằng văn bản, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước đối với bà con Việt Nam ở nước ngoài với vai trò là “bộ phận không tách rời” của cộng đồng dân tộc Việt Nam; đồng thời phản ánh tinh thần mới trong đường lối Đại hội XIII của Đảng đối với phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng,” Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nêu.
Về 6 nhiệm vụ, giải pháp nêu trong Kết luận 12-KL/TW, Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu nhấn mạnh 4 nhóm nhiệm vụ lớn với những điểm mới. Cụ thể, công tác đại đoàn kết tiếp tục nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm trong thực hiện chủ trương đại đoàn kết toàn dân tộc của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào Việt Nam ở nước ngoài. Nghị quyết 36-NQ/TW, Chỉ thị 45-CT/TW chỉ rõ công tác người Việt Nam ở nước ngoài nói chung và công tác đại đoàn kết đối với người Việt Nam ở nước ngoài ngày càng được ban, bộ, ngành, địa phương, tổ chức chính trị-xã hội quan tâm và chú trọng triển khai.
Tuy nhiên, có nơi, có lúc, công tác này vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Đến Kết luận 12-KL/TW, việc nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm được đề cập chính thức trong văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị. Cùng với đó, việc vận động hướng tới nhóm đối tượng kiều bào trẻ, lực lượng nòng cốt, những người có uy tín, ảnh hưởng trong cộng đồng và những kiều bào còn định kiến. Về chủ trương, đối với những kiều bào còn định kiến, Kết luận 12-KL/TW không còn sử dụng cụm từ “mặc cảm,” đồng thời cụm từ “đồng bào Việt Nam ở nước ngoài” được sử dụng nhiều hơn.
Công tác hỗ trợ cộng đồng, bao gồm hỗ trợ bà con ổn định cuộc sống ở sở tại và hỗ trợ bà con giữ gìn tiếng Việt, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc có 3 nội dung đáng chú ý. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cho biết việc triển khai biện pháp tổng thể chăm lo, hỗ trợ đồng bào Việt Nam, nhất là ở những địa bàn khó khăn, có địa vị pháp lý vững chắc, ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế và hòa nhập thuận lợi vào xã hội sở tại. Điều này thể hiện rõ hơn tình cảm và trách nhiệm của Đảng, Nhà nước trong việc chăm lo cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.
Cùng với yêu cầu tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác bảo hộ công dân, quản lý lao động, du học sinh…, xử lý triệt để, đẩy lùi tình trạng người Việt Nam vi phạm pháp luật sở tại, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nhấn mạnh nội dung đổi mới, nâng cao hiệu quả, phương thức dạy và học tiếng Việt; tăng cường hợp tác với nước sở tại thúc đẩy đưa tiếng Việt vào chương trình giảng dạy ở các 4 cơ sở giáo dục tại các địa bàn có đông người Việt sinh sống; nghiên cứu đầu tư, xây dựng trung tâm văn hóa của người Việt tại các địa bàn này; nghiên cứu lựa chọn Ngày tôn vinh tiếng Việt hằng năm.
Bộ trưởng Bộ Ngoai giao Bùi Thanh Sơn với các kiều bào tại hội nghị. (Ảnh: Văn Điệp/TTXVN) Về công tác vận động cộng đồng, bao gồm phát huy nguồn lực của kiều bào và thông tin đối ngoại, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao thông tin, việc hoàn thiện cơ chế tiếp nhận, xử lý, phản hồi, vận dụng và phát huy hiệu quả các sáng kiến, ý kiến đóng góp của trí thức, chuyên gia và doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài; giải quyết nhu cầu chính đáng của kiều bào Việt Nam liên quan đến quốc tịch phù hợp với quy định của Hiến pháp, pháp luật và tinh thần của Nghị quyết 36-NQ/TW.
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cho biết về tư duy, cần coi kiều bào vừa là đối tượng vừa là chủ thể của công tác này; về nội dung, kịp thời thông tin về tình hình đất nước, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đến bà con kiều bào, kịp thời phản bác những luận điệu sai trái, không đúng sự thật về tình hình đất nước; về phương thức, phát huy hiệu quả các phương tiện truyền thông đa dạng của cộng đồng.
Đối với cơ chế phối hợp và tổ chức bộ máy làm công tác người Việt Nam ở nước ngoài, 2 nội dung đáng chú ý là: Hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa các lực lượng tham gia công tác người Việt Nam ở nước ngoài; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng và rèn luyện đội ngũ cán bộ làm công tác người Việt Nam ở nước ngoài.
Hai đột phá của Nghị quyết 169/NQ-CP
Nhằm cụ thể hóa và triển khai Kết luận 12-KL/TW của Bộ Chính trị, ngày 31/12/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 169/NQ-CP với 4 điểm đáng chú ý.
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Hiệu nhấn mạnh bên cạnh việc bám sát Nghị quyết 36-NQ/TW, Chỉ thị 45-CT/TW và Kết luận 12-KL/TW, Nghị quyết 169/NQ-CP đã bám sát, cụ thể hóa yêu cầu của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về việc “triển khai toàn diện và mạnh mẽ hơn” công tác người Việt Nam ở nước ngoài.
Bộ trưởng Bộ Ngoai giao Bùi Thanh Sơn với các đại biểu tham quan trưng bày ảnh tại hội nghị. (Ảnh: Văn Điệp/TTXVN) Về nội dung, 9 nhiệm vụ và giải pháp đã đề cập mọi mặt của công tác người Việt Nam ở nước ngoài như công tác đại đoàn kết, vận động, hỗ trợ bà con kiều bào. Phương thức chú trọng hơn việc áp dụng những thành tựu về công nghệ vào quá trình triển khai như đổi mới và đa dạng hóa việc tập hợp ý kiến đóng góp của kiều bào, linh hoạt kết hợp giữa hình thức trực tiếp và trực tuyến; đa dạng hóa hình thức dạy và học tiếng Việt, chú trọng hình thức trực tuyến; đa dạng hóa phương thức chuyển tải thông tin, trong đó chú trọng việc duy trì và phát triển nội dung trên nền tảng số. Đồng thời, hoàn thiện cơ chế tiếp nhận, xử lý, phản hồi, vận dụng và phát huy hiệu quả các sáng kiến, ý kiến đóng góp của các chuyên gia, đội ngũ trí thức, cộng đồng doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài.
Chủ thể tham gia công tác người Việt Nam ở nước ngoài, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cho biết các nhiệm vụ, giải pháp đã huy động sự tham gia của toàn bộ hệ thống chính trị và toàn dân; trong đó phát huy vai trò vừa là đối tượng, vừa là chủ thể của người Việt Nam ở nước ngoài trong triển khai công tác vận động, tập hợp cộng đồng, giữ gìn bản sắc văn hóa, dạy và học tiếng Việt, thông tin đối ngoại...
Các nhiệm vụ và giải pháp nhấn mạnh hơn việc hoàn thiện và tăng cường cơ chế phối hợp giữa các lực lượng tham gia công tác này. Nghị quyết 169/NQ-CP đã cụ thể hóa yêu cầu của Bộ Chính trị tại Kết luận 12-KL/TW về việc thể hiện rõ hơn tình cảm và trách nhiệm của Đảng, Nhà nước trong việc chăm lo cho đồng bào Việt Nam ở nước ngoài thông qua các giải pháp hỗ trợ bà con ổn định cuộc sống ở sở tại. Nghị quyết 169/NQ-CP tập trung vào hai đột phá trong công tác người Việt Nam ở nước ngoài thời gian tới; đó là: đại đoàn kết dân tộc; phát huy nguồn lực kiều bào phục vụ phát triển đất nước.
Những giải pháp trong Nghị quyết 169/NQ-CP nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế được chỉ ra trong Kết luận 12-KL/TW như nâng cao nhận thức và trách nhiệm của lực lượng thực hiện công tác ở trong và ngoài nước; tăng cường các biện pháp phát huy nguồn lực của kiều bào như trao quyền tự chủ hơn nữa cho các tổ chức, doanh nghiệp trong nước trực tiếp tham gia thu hút, sử dụng nguồn chất xám kiều bào; phát huy vai trò của kiều bào trong việc nâng cao vị thế, hình ảnh quốc gia, thúc đẩy quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam với các nước…
Tại Hội nghị, tham luận của một số ban, bộ, ngành, địa phương tập trung nêu rõ một số vấn đề trọng tâm được nêu trong Kết luận 12-KL/TW, Nghị quyết 169/NQ-CP và kế hoạch triển khai thời gian tới như biện pháp đổi mới, nâng cao hiệu quả, phương thức tổ chức dạy và học tiếng Việt đối với người Việt Nam ở nước ngoài; đổi mới nội dung, phương thức và tư duy trong công tác thông tin đối ngoại tới cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài thời gian tới; hoàn thiện cơ chế tiếp nhận, xử lý, phản hồi, vận dụng và phát huy hiệu quả các sáng kiến, ý kiến đóng góp của kiều bào; biện pháp phát huy nguồn lực kiều bào phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của các địa phương…./.
