Biểu diễn quan họ trên thuyền tại hội chùa Phật Tích. (Ảnh: Thanh Thương/TTXVN) Ngày 31/1 (tức mùng 4 Tết Đinh Dậu), hàng vạn du khách đã đến chùa Phật Tích (xã Phật Tích, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh) dự lễ hội Khán hoa mẫu đơn, cầu tài lộc, bình an.
Việc tổ chức lễ hội Khán hoa mẫu đơn chùa Phật Tích nhằm phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, qua đó góp phần khơi dậy lòng tự hào của nhân dân về các di sản văn hóa đồng thời động viên nhân dân đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, tích cực lao động, sản xuất.
Lễ hội chùa Phật Tích được tổ chức theo nghi lễ truyền thống kết hợp với các hoạt động văn hóa, văn nghệ, trò chơi dân gian có tính giáo dục, phù hợp với phong tục tập quán ở địa phương.
Bà Nguyễn Thị Hào, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Tiên Du, Trưởng ban tổ chức lễ hội cho biết để lễ hội diễn ra an toàn, nghiêm túc, tỉnh Bắc Ninh, huyện Tiên Du đã tăng cường lực lượng, lập các tổ, chốt phân luồng giao thông, gìn giữ an ninh trật tự. Công tác phòng cháy, chữa cháy ở khu vực lễ hội cũng được tăng cường.
Bên cạnh đó, tại khu vực chùa, các thanh niên tình nguyện, tăng ni phật tử tham gia gìn giữ vệ sinh môi trường, hướng dẫn du khách về dự lễ hội...
Ban tổ chức lễ hội còn bố trí 12 loa nén ở nhiều vị trí để tuyên truyền về ý nghĩa lễ hội, đồng thời hướng dẫn du khách thực hiện các quy định khi tham gia lễ hội. Nhà chùa trang bị hàng chục thùng rác lưu động, bố trí người thường xuyên dọn dẹp vệ sinh.
Nhờ công tác chuẩn bị và tổ chức tốt, du khách đến chùa đều thể hiện sự trang nghiêm, thành kính, thắp hương, hóa vàng đúng nơi quy định, việc đặt tiền lên tay tượng hầu như không xảy ra.
Trong những ngày diễn ra lễ hội, lực lượng quản lý thị trường, Phòng Y tế huyện Tiên Du, Phòng Kế hoạch, tài chính quản lý chặt chẽ việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm thực phẩm, giá cả dịch vụ hàng hóa tại khu vực lễ hội.
Đặc biệt, trong không gian lễ hội, ban tổ chức nghiêm cấm các hình thức hát quan họ ngửa nón nhận tiền, hát nhạc mới dưới mọi hình thức...; cấm tổ chức các trò chơi điện tử xiếc, môtô bay, quảng cáo và các trò chơi khác dùng loa nén, loa máy công suất lớn gây ảnh hưởng không gian lễ hội; cấm việc bán hàng, kinh doanh trên sân chùa, sau khu vực Cổng Tam quan và dọc đường bậc thang từ sau chùa lên núi Phật Tích.
Để tránh hiện tượng “chặt chém” du khách, Ban tổ chức yêu cầu các hộ kinh doanh trông giữ xe, kinh doanh dịch vụ ăn uống... công khai giá các mặt hàng và dịch vụ.
Lễ hội chùa Phật Tích được tổ chức trong 2 ngày mùng 4-5 Tết Đinh Dậu, trong đó ngày mùng 4 là chính hội. Phần lễ của lễ hội có hoạt động dâng hương tại các nơi thờ tự, tín ngưỡng do nhà chùa và Hội Phật tử thực hiện; tối 5 Tết Đinh Dậu diễn ra Pháp hội đại bi cầu Quốc thái dân an, cầu an cho nhân dân, phật tử...
Cùng với phần lễ, phần hội có nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ truyền thống, phục vụ nhân dân du xuân trảy hội. Năm nay, thời tiết đẹp nên lượng khách đến du xuân, trảy hội đông hơn những năm trước. Ngay từ chiều mùng 1 Tết, hàng vạn du khách đã về chùa Phật Tích lễ phật cầu bình an.
Lễ hội chùa Phật Tích gắn liền với ngôi chùa Phật Tích có bề dày lịch sử và chiều sâu tâm linh, nơi khởi nguồn của Phật giáo Việt Nam với câu chuyện tình cảm động Từ Thức gặp tiên.
Theo huyền thoại, xưa kia, vùng núi Phật Tích và vườn chùa Phật Tích trồng nhiều hoa mẫu đơn. Hằng năm, mỗi khi Xuân về, hoa mẫu đơn nở đỏ, người người đổ về đây trảy hội, ngắm hoa, vãn cảnh chùa. Trên trời, nàng tiên Giáng Hương thấy cảnh trần gian đẹp đã xin giáng trần dự hội chùa nhưng vô tình nàng đánh gãy một cành hoa mẫu đơn giữa cửa chùa nên bị chú tiểu giữ lại. Chàng Từ Thức bèn cởi áo khoác xin chuộc tội cho nàng.
Cảm động với nghĩa cử của chàng trai, nàng Giáng Hương đã ngỏ lời hò hẹn với chàng và mời chàng về chốn “bồng lai” kết duyên vợ chồng. Từ đó, câu chuyện tình “Từ Thức gặp tiên” đã sống mãi với lễ hội Khán hoa mẫu đơn ở chùa Phật Tích.
Ngày nay, lễ hội chùa Phật Tích là điểm đến của đông đảo du khách thập phương, nhất là vào dịp đầu Năm mới. Mọi người đi chùa cầu nguyện năm mới an lành sức khỏe, công việc hanh thông, cầu cho gia đình, đất nước an vui, thịnh vượng.
Chùa Phật Tích có tên chữ là Vạn Phúc Tự, là nơi các nhà sư từ Ấn Độ đặt bước chân đầu tiên đến truyền dạy đạo Phật vào nước ta rồi xuôi theo dòng sông Dâu về vùng Luy Lâu lập nên trung tâm Phật giáo đầu tiên ở nước ta. Hiện nay, tại ngôi chùa còn lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị như bia đá, vườn tháp, hàng linh thú đá, tượng Phật A di đà bằng đá.
Năm 1962, chùa Phật Tích đã được xếp hạng là Di tích cấp Quốc gia.
Năm 2014, chùa được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt./.
