Tiến sỹ Lokky Wai, Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam (WHO) nhìn nhận, vi phạm quy định tốc độ là một trong những nguyên nhân chính gây tai nạn giao thông tại Việt Nam. Vì vậy, cần phải giảm tốc độ tối đa khu vực đông dân cư từ 60km/giờ xuống còn 50km/giờ.
Tuy nhiên, đầu tháng 3/2016, Thông tư 91 có hiệu lực và tốc độ lưu thông được tăng trên các tuyến đường mới nâng cấp trên cả nước. Vậy, câu hỏi được đưa ra nguyên nhân khiến số vụ tai nạn giao thông tăng cao có phải do điều chỉnh tốc độ?
Giảm tốc độ 10km/giờ tại khu đông dân cư
Trong buổi họp công bố Kế hoạch tổ chức Tuần lễ an toàn đường bộ lần thứ 4 do Liên hợp quốc phát động với chủ đề “Tốc độ” vào chiều nay (25/4), ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho biết, cùng với quá trình cơ giới hóa phương tiện giao thông và sự phát triển của kết cấu hạ tầng giao thông vận tải, tai nạn giao thông đường bộ liên quan đến vi phạm quy định về tốc độ đang có xu hướng gia tăng trong đó, nguyên nhân chính, trực tiếp là ý thức của người điều khiển phương tiện.
Theo ông Hùng, hàng năm tai nạn giao thông cướp đi 1,25 triệu người và 50 triệu người bị thương trên toàn cầu. Ở Việt Nam, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tổ chức quốc tế, đông đảo người dân, tai nạn giao thông liên tục được kéo giảm trong vài năm qua.
Dù nỗ lực, nhưng ông Hùng đánh giá, tai nạn giao thông ở Việt Nam vẫn còn rất lớn khi số người tử vong tai nạn giao thông là 24 người và 60 người bị thương mỗi ngày. Năm 2020, Tổ chức Y tế Thế giới đưa ra mục tiêu phấn đấu giảm tai nạn giao thông toàn cầu với mức 50%. Đây là mục tiêu đầy tham vọng.
Khẳng định có thể kéo giảm nhiều tai nạn giao thông bằng việc tuân thủ quy định về tốc độ, di chuyển với tốc độ thấp hơn, Tiến sĩ Lokky Wai, Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam cho rằng, chỉ cần giảm 5% tốc độ xe chạy trung bình, có thể giảm 30% số vụ tai nạn chết người.
Tiến sỹ Lokky Wai cũng kiến nghị nên điều chỉnh giảm tốc độ tối đa khu đô thị (khu đông dân cư, gần các trường tiểu học) từ 60km/giờ xuống còn 50km/giờ.
[Dỡ bỏ hết các biển báo 50km/giờ ở đường đôi trước ngày 1/3]
“Không tuân thủ tốc độ lái xe sẽ gây chết người bởi có tới 1/3 số vụ tai nạn gây tử vong ở các nước có thu nhập cao và 1/2 số vụ ở nước có thu nhập thấp và trung bình, người dễ bị tổn thương nhất là người đi bộ, xe đạp,” ông Lokky Wai nói.
Theo ông Lokky Wai, khi cầm lái với tốc độ cao, tài xế khó có thể dừng ngay và ảnh hưởng tác động quán tính mạnh hơn, khả năng gây ra vết thương nghiêm trọng, tổn thất tính mạng cao. Khi giảm tốc độ giảm thương vong, mức độ nghiêm trọng của các vụ tai nạn giao thông.
“Ở Hà Nội là khu vực tập trung đông dân cư, lượng giao thông lớn, thậm chí các thành phố lớn trên thế giới còn phải giảm tốc độ 30km/giờ ở các khu vực gần trường học và khu đông dân cư. Trên đường cao tốc do điều kiện nên có thể lái xe cao và mật độ không đông như ở khu dân cư, thấp nhất là 60km/giờ. Tùy thuộc vào tình trạng giao thông từng khu vực, điểu chỉnh tốc độ không phải là giải pháp áp dụng ở mọi địa bàn,” Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam bày tỏ quan điểm.
Ông Khuất Việt Hùng, ở Hà Nội, hầu hết các tuyến đường đô thị cố gắng đi được 30km/giờ. Mấu chốt chất lượng dòng giao thông không chỉ trong đô thị và Quốc lộ là thông suốt và liên tục. Đó là lý do vì sao phương tiện chạy trên đường cao tốc tốt hơn so với Quốc lộ.
“Ở Việt Nam, Quốc lộ nói vui là con phố dài, như Quốc lộ 1 được ví von là con phố dài nhất thế giới,” ông Hùng liên tưởng.
Cần nghiên cứu, tính toán kỹ
Bổ sung thêm Thiếu tướng Nguyễn Hữu Dánh, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông (C67) quả quyết, từ trước đến nay trong các chỉ đạo của Bộ Công an đều tập trung kiểm tra xử lý vi phạm tốc độ vì đây là nguyên nhân gây tai nạn giao thông.
Trả lời đến việc mâu thuẫn giữa kiến nghị giảm tốc độ của Đại diện WHO và Thông tư 91 của Bộ Giao thông Vận tải ban hành “nới lỏng” quy định tốc độ xe chạy, Thiếu tướng Dánh cho rằng, Bộ Giao thông Vận tải ban hành Thông tư 91 khi chất lượng hệ thống cơ sở hạ tầng đường sá tốt nên tăng tốc độ.
Tuy nhiên, có một nghịch lý mà Thiếu tướng Dánh thừa nhận, tại các khu đô thị hay đường Quốc lộ phần lớn là giao thông hỗn hợp, người giao thông chấp hành chưa tốt, thậm chí dù xây đường nhưng hàng rào chưa có, đường ngang đường tắt nhiều nếu đẩy tốc độ sẽ gây gia tăng tai nạn giao thông.
Theo Phó Cục trưởng Cục C67, an toàn giao thông chính là an toàn tính mạng, tài sản, tai nạn giao thông gây ra liên quan đến tính mạng con người phải nghiên cứu thấu đáo. Tai nạn giao thông ở các khu vực nơi đông dân cư vi phạm tốc nhiều hơn và gây ra tai nạn nhiều hơn (12,9% vi phạm ở khu đông dân cư, đây là tỷ lệ tương đối cao).
[Điều chỉnh giảm tốc độ xe chạy trên Quốc lộ 1, đoạn Hà Nội-Bắc Giang]
“Bộ Công an và Giao thông Vận tải hiện đang nghiên cứu, đánh giá tổng thể lại để chỗ nào có nguy cơ gây tai nạn giao thông bằng con số cụ thể thì phải tính toán đến mặt tổ chức giao thông trong đó có việc giảm tốc độ,” ông Dánh khẳng định.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Thạch, Vụ trưởng Vụ An toàn giao thông (Bộ Giao thông Vận tải) cho biết, Bộ Giao thông đang đánh giá tốc độ ở các khu vực, tùy từng khu vực nào xảy ra điểm đen tai nạn, cần biển báo thì giảm tốc độ và hiện giao Tổng cục Đường bộ xem xét triển khai.
Đề cập đến biện pháp kiểm tra, xử lý vi phạm tốc độ, Thiếu tướng Dánh cho biết, Cục Cảnh sát giao thông hiện có 3 cách làm về xử lý vi phạm tốc độ trong đợt cao điểm này đó là trực tiếp xử lý người tham giao giao thông vi phạm, công khai hóa trang mật phục kiểm soát vi phạm tốc độ, thông qua hệ thống camera giám sát xử lý các vi phạm.
Ngoài ra, Bộ Công an cũng giao Cục Cảnh sát giao thông điều tra, xác minh làm rõ vi phạm tốc độ do chủ quan của người điều khiển xe vi phạm hay là do yếu tố tổ chức giao thông tại khu vực đó để xem xét, kiến nghị cơ quan chức năng giải quyết về tai nạn giao thông./.
Thông tư 91 của Bộ Giao thông Vận tải chính thức có hiệu lực từ 1/3/2016 cho phép nâng tốc độ tối đa của xe cơ giới gồm ôtô, xe máy chuyên dùng, xe gắn máy, kể cả xe máy điện… thêm 10km/giờ ở khu vực đông dân cư.Theo đó, trên đường bộ trong khu vực đông dân cư (trừ đường cao tốc), các loại xe cơ giới được chạy tối đa 60km/giờ trên đường đôi có dải phân cách giữa, đường một chiều có 2 làn xe cơ giới trở lên và được chạy tối đa 50km/giờ tại đường hai chiều không có dải phân cách giữa, đường một chiều có một làn xe cơ giới.
Trên đường bộ ngoài khu vực đông dân cư, xe ôtô con, ôtô chở người đến 30 chỗ, ôtô tải từ 3,5 tấn trở lên được chạy tối đa 80-90km/giờ; ôtô trên 30 chỗ, tải trọng trên 3,5 tấn được chạy tối đa 70-80km/giờ, ôtô buýt, đầu kéo rơ-moóc chạy tối đa 60-70km/giờ, ôtô kéo rơ moóc chạy 50-60km/giờ.