Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi. (Ảnh: Xuân Tình/TTXVN) Tính đến ngày 23/9, Thành phố Hồ Chí Minh đã giải ngân được 10.877 tỷ đồng, đạt 25% kế hoạch; trong đó, ngân sách trung ương chỉ giải ngân được 91 tỷ đồng, chiếm 3,6%.
Với số vốn giải ngân vốn như trên, Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những địa phương giải ngân thấp nhất của nước. Thành phố hiện đang tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm hoàn thành kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công cả năm đã đề ra.
Còn nhiều vướng mắc
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi cho biết, năm 2022, Quốc hội và Thủ tướng giao vốn gần 52.000 tỷ đồng, sau này giao thêm và tăng lên 54.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, là địa phương cân đối ngân sách, với tỷ lệ điều tiết 21%, thành phố phải đảm bảo nhiệm vụ chi thường xuyên trước, còn lại mới chi đầu tư phát triển.
Mặt khác, năm 2022, Hội đồng Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cân đối nguồn thu, chỉ đảm bảo cân đối được 42.508 tỷ đồng. Trong số này, có 4.478 tỷ đồng là khoản bội chi ngân sách từ nguồn vay nước ngoài nhưng nhiệm vụ chi chưa rõ nên thành phố kiến nghị điều chỉnh giảm thêm khoản này, còn số chi thực tế là 37.997 tỷ đồng.
Về nguyên nhân tiến độ giải ngân chậm, ông Phan Văn Mãi cho biết giải phóng mặt bằng là vấn đề khó, ảnh hưởng lớn đến đầu tư và giải ngân. Thành phố Hồ Chí Minh tập trung nhiều giải pháp quyết liệt, nhiều dự án giao thông tồn tại cả chục năm đã được khởi động trở lại.
Thành phố cũng lập tổ công tác giải phóng mặt bằng để tập trung tháo gỡ khó khăn cho các địa bàn có khối lượng lớn và phức tạp như thành phố Thủ Đức và một số quận, huyện có nhiều dự án đầu tư công.
Dự kiến đến tháng 10, thành phố cơ bản tháo gỡ khó khăn về giải phóng mặt bằng đến 90% để phục vụ cho việc triển khai các dự án.
Cùng với vấn đề “muôn thuở” là mặt bằng, nhiều nguyên nhân khác đã ảnh hưởng để việc chưa thể giải ngân vốn đầu tư theo kế hoạch của Thành phố Hồ Chí Minh.
Đó là do ảnh hưởng dịch COVID-19 và xung đột quân sự, chính trị trên thế giới dẫn đến các yếu tố đến từ bên ngoài như giá nguyên, nhiên, vật liệu, cước phí vận chuyển hàng hóa quốc tế... tăng cao; việc huy động chuyên gia, nhà quản lý, nhà thầu nước ngoài, lao động chất lượng cao, máy móc thiết bị phục vụ thi công bị gián đoạn trong những tháng đầu năm, làm tiến độ thi công các dự án, các nhà thầu cũng bị ảnh hưởng nếu đẩy nhanh tiến độ thi công trong thời gian này vì có thể chi phí của các nhà thầu sẽ vượt so với giá trúng thầu đã được thông qua.
[TP Hồ Chí Minh thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo trong khu vực công]
Cùng với đó, theo Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, một số dự án hiện nay còn đang vướng các thủ tục về đầu tư (đang trình điều chỉnh thời gian thực hiện, đang thực hiện thủ tục quyết toán, một số dự án tăng tổng mức đầu tư đang trình điều chỉnh dự án, điều chỉnh chủ trương đầ tư...).
Khi các dự án thực hiện xong được các thủ tục sẽ đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, nâng cao tỷ lệ giải ngân đầu tư công của thành phố. Việc bồi thường, giải phóng mặt bằng của một dự án từ lúc được quyết định đầu tư đến thời điểm có thể chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho người dân thông thường kéo dài tối thiểu khoảng 180 ngày; trong đó có nhiều thủ tục phải trực tiếp tiếp xúc với người dân theo quy định.
Đối với việc giải ngân các dự án sử dụng nguồn vốn ODA, hiện nay tỷ lệ giải ngân chậm, Ủy ban Nhân dân thành phố cho biết: Ngoài các khó khăn như các nguồn vốn khác, các dự án sử dụng nguồn vốn ODA còn đang phải thực hiện các thủ tục về đầu tư như điều chỉnh thời gian thực hiện, điều chỉnh dự toán, thiết kế, chính sách thuế...
Phía trên nhà ga ngầm Bến Thành đang được đắp trả mặt bằng. (Ảnh minh họa: Tiến Lực/TTXVN) Cụ thể, các dự án gặp khó khăn như Dự án Xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1, Bến Thành-Suối Tiên (điều chỉnh thời gian thực hiện dự án và xác định giá trị vốn ODA cấp phát còn lại của dự án); dự án Xây dựng tuyến tàu điện ngầm số 2, Bến Thành-Tham Lương (gia hạn thỏa thuận vay của ngân hàng Tái thiết Đức KfW đến năm 2026); dự án Vệ sinh môi trường Thành phố Hồ Chí Minh - giai đoạn 2 (liên quan đến thực hiện chính sách thuế) và dự án Cải thiện môi trường nước giai đoạn 2 (điều chỉnh thời gian thực hiện dự án).
Triển khai nhiều giải pháp đồng bộ
Tại hội nghị trực tuyến toàn quốc về đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công và thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia được tổ chức mới đây, lãnh đạo Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã kiến nghị Chính phủ thống nhất số liệu tổng kế hoạch năm 2022 là 37.997 tỷ đồng, đồng thời Thủ tướng sớm quyết định thành lập tổ công tác đôn đốc, giải quyết khó khăn, vướng mắc cho Thành phố Hồ Chí Minh liên quan đến đầu tư công và các nhiệm vụ khác.
Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công và hoàn thành thắng lợi kế hoạch đầu tư công năm 2022, Ủy ban Nhân dân Thành phố đã ban hành Chương trình hành động về thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công năm 2022, theo đó cụ thể hóa các nhiệm vụ, giải pháp mang tính thường xuyên, đặc thù của công tác giải ngân vốn đầu tư công cho các cơ quan thực hiện, đảm bảo tối đa việc hiệu quả sử dụng nguồn vốn đầu tư công của thành phố.
Ngoài các giải pháp mang tính thường xuyên, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cũng triển khai đồng bộ, quyết liệt, có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu. Cụ thể như xác định việc đẩy mạnh thực hiện kế hoạch đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm năm 2022 của các cấp ủy đảng, chính quyền trên địa bàn thành phố, nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thực hiện cao nhất các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội năm 2022 trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang còn diễn biến phức tạp.
Thành phố đẩy mạnh giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công để kích thích sản xuất kinh doanh, tiêu dùng, tạo việc làm và bảo đảm an sinh xã hội, góp phần thúc đẩy xây dựng và hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội cần thiết nhằm nâng cao sức cạnh tranh, hỗ trợ các hoạt động sản xuất kinh doanh của người dân và doanh nghiệp, thu hút các nguồn vốn đầu tư xã hội khác.
Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã chỉ đạo Thủ trưởng các sở, ban, ngành, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân các quận, huyện, thành phố Thủ Đức, các chủ đầu tư hoàn thành giải ngân vốn đầu tư công của cơ quan, đơn vị mình; đôn đốc các nhà thầu thực hiện nghiêm quy định về thanh toán, quyết toán giá trị công trình và chịu trách nhiệm toàn diện trước Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố về việc thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn. Đồng thời, báo cáo ngay với Ủy ban Nhân dân Thành phố tình trạng các nhà thầu triển khai chậm trễ, không đảm bảo năng lực, chất lượng, tiến độ, không thực hiện các thủ tục thanh toán, quyết toán vốn đầu tư theo quy định.
Ngoài ra, định kỳ hàng tháng, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức hội nghị giao ban rà soát, kiểm tra tiến độ giải ngân các dự án đầu tư công để đánh giá kết quả giải ngân kế hoạch đầu tư công, lắng nghe và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của đơn vị đảm bảo các dự án triển khai đúng thời gian thực hiện đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, tránh để xảy ra tình trạng “ngâm” vốn dẫn đến phải điều chỉnh thời gian thực hiện dự án.
Ủy ban Nhân dân thành phố cũng linh hoạt trong điều hành kế hoạch vốn, kịp thời tham mưu điều chuyển vốn cho các dự án có tiến độ triển khai nhanh, có khả năng hấp thụ vốn tốt, bổ sung vốn cho các dự án đã hoàn tất thủ tục đầu tư theo quy định và đủ điều kiện để bố trí vốn.
Đồng thời, thành phố cũng tăng cường cải tiến hệ thống quản lý đầu tư công của thành phố, bổ sung và tích hợp các tính năng giám sát tiến độ thực hiện dự án, liên thông với các cơ quan quản lý tài chính như Sở Tài chính, Kho bạc Nhà nước Thành phố để cập nhật kịp thời kết quả giải ngân vốn đầu tư công của thành phố.
Lãnh đạo Ủy ban Nhân dân Thành phố cũng định kỳ họp giao ban với cơ quan, đơn vị, chủ đầu tư đang quản lý các dự án vốn lớn để kịp thời tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho các dự án trong quá trình triển khai thực hiện, phấn đấu kết quả giải ngân kế hoạch đầu tư công năm 2022 đạt tỷ lệ 100% tổng số vốn giao theo đúng các chủ trương, chỉ đạo của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2022./.
