Tổng thống Mỹ Barack Obama. (Nguồn: Reuters/TTXVN) Trong một bước đi được thông báo là “theo thời gian biểu của thỏa thuận, chứ không phải bởi các hành động của Iran”, ngày 18/10, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã ký sắc lệnh hành chính theo đó có thể bắt đầu miễn áp dụng một số biện pháp trừng phạt đối với Iran.
Đây được coi là một bước đi mang tính cột mốc trong quan hệ giữa Iran với Mỹ và phương Tây.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby cho biết ngày 18/10 Tổng thống Barack Obama đã ký sắc lệnh chỉ thị cho Ngoại trưởng John Kerry và Bộ Tài chính Mỹ chuẩn bị tiến hành việc miễn áp dụng một số biện pháp trừng phạt đối với Iran.
Theo người phát ngôn, đây là một bước đi trong cái gọi là “ngày chấp thuận” mà nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) đã cam kết trong thỏa thuận ngày 14/7 vừa qua nhằm kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran. “Ngày chấp thuận”, chứ không phải “ngày thực hiện”, được quy định là 90 ngày sau khi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc phê chuẩn thỏa thuận, tất cả các nước tham gia thỏa thuận sẽ đồng loạt có bước đi này.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết việc miễn áp dụng các biện pháp trừng phạt là một bước đi mang tính thủ tục, trên cơ sở lộ trình của thỏa thuận, chứ không phải do các hành động của Iran, do vậy nó chỉ có hiệu lực khi Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) chứng thực Iran đã tuân thủ đầy đủ các cam kết hạn chế chương trình hạt nhân, trong đó có việc cắt giảm lượng urani đã được làm giàu, tháo dỡ 2/3 các thanh nhiên liệu hạt nhân và ngừng xây dựng các cơ sở hạt nhân mới.
Các quan chức Nhà Trắng đề nghị giấu tên và các nhà ngoại giao châu Âu cho biết việc miễn áp dụng các biện pháp trừng phạt chỉ có hiệu lực sau 4 đến 6 tháng kể từ “ngày chấp thuận”. Mục đích của biện pháp trên được giải thích là để báo trước cho các doanh nghiệp về bước đi cụ thể đầu tiên trong thỏa thuận.
Thỏa thuận hạt nhân với Iran tuy bị Hạ viện bác bỏ, nhưng vẫn có hiệu lực vì Thượng viện Mỹ đã phê chuẩn. Tuy nhiên, Tổng thống Obama phải ký sắc lệnh hành chính miễn áp dụng các biện pháp trừng phạt sau khi các nhà lập pháp của đảng Dân chủ tại Thượng viện hồi tháng trước phải dốc sức ngăn chặn một nghị quyết mà với nó có thể dẫn tới việc cấm thực hiện thỏa thuận này. Bước tiếp theo của thỏa thuận sẽ được bắt đầu bằng cái gọi là “ngày thực hiện”./.
