Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trao Giải thưởng Chính VinFuture 2022 trị giá 3 triệu USD cho 5 nhà khoa học: Timothy John Berners-Lee, tiến sỹ Vinton Gray Cerf, Tiến sỹ Emmanuel Desurvire, tiến sỹ Robert Elliot Kahn và giáo sư David Neil Payne với các tầng phát minh đột phá trong việc kết nối công nghệ mạng toàn cầu. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN) Ngày 21/12, tại Hà Nội, Quỹ VinFuture (VinFuture Foundation) đã tổ chức buổi giao lưu với các chủ nhân Giải thưởng VinFuture lần 2 với chủ đề “Chào tương lai.”
Giải thưởng VinFuture lần thứ 2 hướng tới vinh danh những phát minh, sáng tạo có tầm nhìn xa, với những tác động thực tế, đem lại sự thịnh vượng bền vững toàn cầu.
Buổi giao lưu là dịp để các nhà khoa học tiêu biểu trong và ngoài nước, các sinh viên Việt Nam, giới doanh nghiệp, cộng đồng khởi nghiệp và khán giả đại chúng có niềm yêu thích và quan tâm tới khoa học được trao đổi, học hỏi với những nhà khoa học hàng đầu thế giới.
[Giáo sư Pamela Ronald: Nghiên cứu khoa học không phải là sự hy sinh]
Giáo sư Thalappil Pradeep (Ấn Độ), chủ nhân Giải Đặc biệt VinFuture 2022 dành cho Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển, chia sẻ: "Những năm 2000, khi nghiên cứu về Hóa học, tôi đã tự hỏi: Hóa học giúp gì cho người dân Ấn Độ? Thời điểm đó, tôi nhận thấy, nhiều nơi ở Ấn Độ phải sử dụng nước sinh hoạt nhiễm thuốc trừ sâu cao gấp 20-30 lần so với chuẩn. Từ đó, tôi đã tìm hiểu cách sử dụng hệ thống nano để lọc nước và có bằng sáng chế đầu tiên về vấn đề này. Tuy nhiên, nghiên cứu này khi áp dụng vào đại trà lại cần chi phí quá lớn. Do đó, tôi đã tìm giải pháp bằng xây dựng vật liệu phù hợp, đồng thời không gây ra phát thải carbon."
Đó là bước ngoặt giúp Giáo sư Thalappil Pradeep tìm ra vật liệu mà khi hòa với nước, có thể tạo ra hợp chất mới là cấu trúc composite và trở nên cứng như cát.
Giáo sư Thalappil Pradeep đã phát hiện các hạt nano kim loại có thể phá vỡ các liên kết đã kết nối và vận chuyển asen trong nước ngầm, giúp làm sạch nước ngầm với chi phí rất thấp (tương đương 7,5 đồng Việt Nam chi phí để lọc 1 lít nước).
Đặc biệt, công trình có thể phát huy hiệu quả mà không cần sử dụng nguồn điện, mang lại lợi ích to lớn về sức khỏe cho hàng triệu hộ gia đình, nhất là ở các vùng sâu vùng xa.
Bày tỏ vinh dự khi nhận Giải thưởng VinFuture tại Việt Nam, Giáo sư Thalappil Pradeep cho biết: "Dù Việt Nam và Ấn Độ là hai dân tộc khác nhau nhưng những khó khăn trong cuộc sống là tương đồng. Tôi thấu cảm với những khó khăn, nỗi đau đã trải qua và khát vọng của các bạn Việt Nam. Những khó khăn của các bạn cũng là của chúng tôi."
Giáo sư Pamela Christine Ronald (Hoa Kỳ), người giành Giải Đặc biệt VinFuture 2022 dành cho Nhà khoa học nữ khẳng định: Mọi nhà khoa học về nông nghiệp đều muốn hướng tới giống cây phát triển tốt trong các điều kiện khác nhau, làm sao tạo ra nền nông nghiệp sử dụng đất, nước hiệu quả, đảm bảo an ninh lương thực.
Là nhà nghiên cứu gene, bà quan tâm tới việc tạo ra sản phẩm lúa gạo tốt nhất cho người nông dân.
Bà đã thành công trong việc phân lập gene Sub1A tạo điều kiện phát triển các giống lúa chịu ngập úng dài hạn.
Từ gene lúa Sub1, Giáo sư Ronald và các cộng sự đã tạo ra các giống lúa biến đổi gen sinh trưởng tốt trong điều kiện ngập úng lâu ngày và cho năng suất cao. Đây là nghiên cứu quan trọng, không chỉ giúp giải quyết nhu cầu lương thực cho hàng trăm triệu người mà còn mang tới giải pháp bền vững cho những nơi bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu trên thế giới.
Giải thưởng chính VinFuture trị giá 3 triệu USD (hơn 71 tỷ đồng Việt Nam) được trao cho 5 nhà khoa học với những phát minh đột phá trong việc kết nối công nghệ mạng toàn cầu, làm thay đổi toàn diện phương thức giao tiếp, làm việc của con người, đặt nền móng cho phát triển kinh tế-xã hội hiện đại.
Đó là các phát minh về World Wide Web của nhà khoa học người Anh Timothy John Berners-Lee; Tiến sỹ Vinton Gray Cerf - nhà khoa học người Hoa Kỳ; Tiến sỹ Emmanuel Desurvire - nhà khoa học người Pháp; Tiến sỹ Robert Elliot Kahn - nhà khoa học người Hoa Kỳ và Giáo sư David Neil Payne - nhà khoa học người Anh.
Khởi đầu của Công nghệ mạng toàn cầu là phát minh về Giao thức điều khiển truyền dẫn và Giao thức internet (TCP/IP) - cơ sở cho internet hiện tại của Tiến sỹ Vinton Gray Cerf và Tiến sỹ Robert Elliot Kahn.
Tiếp theo là phát minh về Bộ khuếch đại sợi quang pha tạp Erbium (EFDA) của Giáo sư Sir David Neil Payne và Tiến sỹ Emmanuel Desurvire giúp việc dẫn truyền internet với tốc độ ổn định trở nên khả thi trên phạm vi toàn thế giới nhờ thiết kế sợi quang, bộ khuếch đại quang học, sợi chuyên dụng, bộ laser và khuếch đại công suất cao.
Cuối cùng là phát minh của Sir Timothy John Berners-Lee. Ông là tác giả của trình duyệt web đầu tiên World Wide Web, là người thiết lập ba tiêu chuẩn internet quan trọng bao gồm: HTML, HTTP và URIs, giúp việc chia sẻ và sử dụng tài nguyên thông tin trên toàn thế giới trở nên liền mạch nhờ internet.
Tiến sỹ Emmanuel Desurvire chia sẻ việc phát minh ra bộ khuếch đại sợi quang hoàn toàn tình cờ, như là một may mắn khi nghiên cứu khoa học. Trong nghiên cứu khoa học, yếu tố may mắn rất quan trọng.
Nhưng để có được may mắn, người làm khoa học phải nỗ lực trau dồi và trang bị đủ kiến thức để đón nhận may mắn.
Khi Tiến sỹ Emmanuel Desurvire đang cố gắng nghiên cứu về máy tính quang học nhưng chưa thành công, cố vấn của ông đã gợi ý ông nghiên cứu về hiệu ứng sợi quang.
Ông đã phát hiện sợi thủy tinh làm ảnh hưởng quá trình truyền tín hiệu và việc dùng bộ khuếch đại Erbium sẽ giúp tín hiệu thay vì khuếch tán thì nén lại và đi đường thẳng với hiệu suất cao, có thể đi qua biển.
Tiến sỹ Emmanuel Desurvire cho rằng, trí tò mò trong nghiên cứu là quan trọng. Người làm khoa học cần quan tâm cả tới những điều không thuộc chuyên ngành của mình, điều có thể giúp phát hiện ra giải pháp cho nghiên cứu đang trăn trở. “Hãy để trí tưởng tượng tự do, từ đó soi chiếu lại chính chuyên ngành của ta,” ông nói./.
