Đại sứ Timor Leste tại Indonesia Filomeno Aleixo da Cruz khẳng định rằng Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 42, diễn ra từ ngày 9-11/5 tới tại Labuan Bajo, Indonesia, sẽ là sự kiện “mang tính lịch sử” đối với cả hai bên vì đây là lần đầu tiên lãnh đạo Timor Leste dự họp cùng các nhà lãnh đạo ASEAN với tư cách quan sát viên.
Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Jakarta, Đại sứ Filomeno nhiệt liệt hoan nghênh bước tiến mới trong quá trình gia nhập ASEAN của Timor Leste và đánh giá cao sự hỗ trợ liên tục của tất cả các quốc gia thành viên ASEAN.
Ông cho rằng tiến triển lạc quan này thể hiện rõ sự hợp tác khu vực mạnh mẽ ở Đông Nam Á và củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực.
[Indonesia thúc đẩy ASEAN kết nạp Timor-Leste làm thành viên chính thức]
Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40 và 41 hồi năm ngoái, các nhà lãnh đạo ASEAN đã nhất trí về nguyên tắc kết nạp Timor Leste làm thành viên thứ 11 của ASEAN và trao quy chế quan sát viên cho Timor Leste, qua đó cho phép nước này tham gia tất cả các cuộc họp của ASEAN.
Theo Đại sứ Filomeno, quá trình này là không thể đảo ngược và các quy trình, quyết định tiếp theo chỉ nhằm chuẩn bị cho Timor Leste trở thành thành viên đầy đủ của ASEAN.
Với sự ủng hộ hoàn toàn từ tất cả các nước thành viên ASEAN, Đại sứ Filomeno tin tưởng rằng lộ trình dựa trên các tiêu chí để đưa Timor Leste trở thành thành viên đầy đủ của ASEAN sẽ được các nhà lãnh đạo ASEAN thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 42, đồng thời mong đợi sự hỗ trợ liên tục từ tất cả các nước thành viên trong những bước đi tiếp theo nhằm đảm bảo sự hội nhập suôn sẻ của Timor Leste vào tổ chức khu vực quan trọng này.
Đại sứ Filomeno cho biết dù chưa có nhiều hợp tác với ASEAN, song Timor Leste đã có mối quan hệ rất bền chặt với tất cả các nước thành viên hiệp hội.
Trong những năm qua, Timor Leste là thành viên và tham gia vào các hoạt động của Tổ chức Bộ trưởng Giáo dục các nước Đông Nam Á (SEAMEO), qua đó góp phần thúc đẩy các chương trình xây dựng năng lực trong nước của mình.
Timor Leste cũng là thành viên Đại hội Thể thao Đông Nam Á (SEA Games) và cử các vận động viên tham gia giải đấu này. Tại hầu hết - nếu không muốn nói là tất cả các diễn đàn đa phương, lập trường của Timor Leste luôn phù hợp với lập trường của ASEAN, đóng góp quan trọng vào các quyết định về hòa bình, an ninh và phát triển kinh tế trong khu vực và trên thế giới.
Về song phương, Timor Leste có mối quan hệ hợp tác sôi động và nhiều mặt với tất cả các nước thành viên ASEAN.
Ví dụ, quốc gia này có nhiều chương trình xây dựng năng lực với Indonesia, Singapore, Malaysia, Thái Lan, Philippines và cũng đang thu hút các khoản đầu tư lớn từ các nước thành viên ASEAN.
Trong số đó, Singapore hiện là nhà đầu tư số một tại Timor Leste. Indonesia cũng đã đầu tư đáng kể vào lĩnh vực viễn thông và ngân hàng, trong khi Việt Nam đã và đang đầu tư vào lĩnh vực viễn thông ở Timor Leste thông qua Telemor - công ty con của Tập đoàn Viettel.
Sự hợp tác này giữa Timor Leste và ASEAN cũng như các thành viên ASEAN đã góp phần to lớn vào hòa bình và an ninh trong khu vực, cũng như sự phát triển kinh tế của Timor Leste.
Đại sứ Filomeno cho rằng việc Timor Leste trở thành thành viên của ASEAN sẽ có ý nghĩa rất tích cực đối với khu vực trên các khía cạnh hòa bình và an ninh cũng như hội nhập và phát triển kinh tế, trong bối cảnh thế giới đầy biến động như hiện nay. Điều này sẽ tiếp tục củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực vì trên thực tế sẽ không còn quốc gia nào trong khu vực Đông Nam Á đứng ngoài tổ chức.
Theo nhà ngoại giao Timor Leste, trong kỷ nguyên toàn cầu hóa và kỹ thuật số này, sự hợp tác giữa các quốc gia là rất quan trọng, đặc biệt là tại khu vực Đông Nam Á. Về phần mình, Timor Leste luôn mong muốn trở thành thành viên đầy đủ của ASEAN, đóng góp tích cực cho hòa bình và an ninh trong khu vực, cũng như góp phần thúc đẩy hội nhập và phát triển kinh tế của mình.
Nhắc lại rằng Việt Nam đã hỗ trợ rất nhiều cho Timor Leste kể từ những ngày đầu Dili nộp đơn xin gia nhập ASEAN, Đại sứ Filomeno nhấn mạnh: “Chúng tôi ghi nhận rằng trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN năm 2020 của Việt Nam, các bạn đã có những nỗ lực đáng kể nhằm thúc đẩy kết nạp Timor Leste. Tuy nhiên, chúng tôi cũng hiểu rằng COVID-19 là một thách thức lớn vào thời điểm đó.”
Nhân dịp này, Đại sứ Filomeno đánh giá Việt Nam đã có nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN thành công trong bối cảnh khủng hoảng y tế toàn cầu, đồng thời bày tỏ mong muốn được hợp tác chặt chẽ với Việt Nam trong tương lai, đặc biệt là trong việc thúc đẩy tư cách thành viên của Timor Leste trong ASEAN thông qua các chương trình xây dựng năng lực và hoạt động hợp tác phát triển khác./.