Ngày 18/5, Mỹ đã trao lại cho Italy bức điện cổ thông báo đã tìm ra châu Mỹ của nhà thám hiểm Christopher Columbus sau hơn 20 năm thất lạc.
Bức điện năm 1493 được in vài tháng sau khi Columbus và hạm đội gồm 3 tàu của mình cập bờ "vùng đất mới" vào tháng 10/1492, có giá trị vô cùng to lớn về lịch sử.
Trong khoảng thời gian từ năm 1493-1501, bức điện đã được dịch ra tiếng Latinh và sao thành 14-16 bản khác nhau. Các bản sao đó được cất giữ ở nhiều thư viện khác nhau tại Italy và châu Âu.
Năm 1990, bức điện gốc đã bị đánh cắp trong kho tư liệu cổ về thời Phục hưng ở Florence, Italy và sau đó được bí mật bán cho một nhà sưu tập ở Mỹ.
Thư viện Quốc hội Mỹ đã mua lại bức điện này với giá khoảng 400.000 USD mà không biết nguồn gốc thực sự của nó như thế nào.
Italy đã mở một cuộc điều tra lớn vào năm 2012, sau khi một bản sao của bức điện bị lấy cắp khỏi Thư viện Quốc gia Italy ở Rome. Cơ quan Điều tra của Bộ An ninh nội địa Mỹ cũng phối hợp điều tra và hai bên đã lần ra manh mối về vụ đánh cắp vào năm 1990.
Phía Mỹ đã đồng ý trao lại bức điện có ý nghĩa lịch sử này cho Bộ Văn hóa và di sản Italy sau khi cảnh sát văn hóa Italy thông báo cho họ biết về lai lịch của bức điện này.
Tại lễ trao bức điện cổ được tổ chức tại Rome hôm 18/5, Bộ trưởng Văn hóa Italy Dario Franceschini khẳng định rằng điều "thú vị" là một bức điện đã đi từ châu Âu sang Mỹ và cuối cùng quay lại với quê hương của nhà hàng hải Columbus sau 500 năm.
Trong khi đó, Đại sứ Mỹ tại Italy John Phillips cho rằng việc Mỹ trao lại bức điện cho Italy là một điều mang ý nghĩa biểu tượng của quan hệ giữa hai quốc gia.
Trên thực tế, Italy và Mỹ đã phối hợp chặt chẽ với nhau trong các hoạt động liên quan đến việc truy tìm các tác phẩm nghệ thuật bị đánh cắp cũng như trao đổi nhiều hoạt động triển lãm và bảo tàng.
Christopher Columbus (1451-1506) là một trong những nhà hàng hải vĩ đại nhất thế giới. Sinh ra ở Genoa, miền Tây Bắc Italy, nhưng Columbus lại được ghi nhớ nhiều nhất trong thời gian phục vụ cho triều đình Tây Ban Nha.
Ông cũng bị coi là một nhân vật gây tranh cãi trong lịch sử, khi vừa là nhân vật gắn liền với thời kỳ khám phá và thám hiểm của các cường quốc châu Âu trong thế kỷ 15,16, dẫn đến việc lập ra các con đường thương mại trên biển, vừa bị chỉ trích là người mở đầu cho việc bóc lột, thuộc địa hóa và đem đến chế độ nô lệ tại các vùng đất mới./.